Беларусы, якія апынуліся за мяжой, усё часцей шукаюць спосабы не страціць сувязь з роднай культурай. Ініцыятыва INEXKULT ужо некалькі гадоў стварае тэатр, музыку і адукацыйныя праекты, каб гэтае пачуццё дома жыло нават удалечыні ад Мінска, Гродна ці Полацка.
Беларусы, якія апынуліся за мяжой, усё часцей шукаюць спосабы не страціць сувязь з роднай культурай. Ініцыятыва INEXKULT ужо некалькі гадоў стварае тэатр, музыку і адукацыйныя праекты, каб гэтае пачуццё дома жыло нават удалечыні ад Мінска, Гродна ці Полацка.
У артыкуле ёсць спасылкі партнёраў. Гэта значыць, што калі вы нешта набываеце з нашай дапамогай — вы таксама падтрымліваеце dev.by. (Вось іншы спосаб).
Пры гэтым рэдакцыя і аўтары незалежныя ў выбары тэмы, канцэпцыі матэрыялу, фокуса апісання, падыходу да паслуг ці тавараў. Перш чым нешта параіць, мы шмат чытаем і глядзім па тэме, размаўляем з экспертамі.
Рэдакцыя можа выказваць сваё меркаванне і спрабаваць усё на сабе.
Калі рэкамендацыйны матэрыял абнаўляецца, мы паказваем, што і калі змянілася, у самым пачатку.
INEXKULT — гэта прадзюсарская ініцыятыва, якая падтрымлівае беларускі тэатр і музыкаў, а таксама прыдумляе ўласныя адукацыйныя праекты для дзяцей і падлеткаў. Усё гэта дзеля таго, каб беларусы ў эміграцыі не гублялі сувязь з культурай і адчувалі яе жывой.
Большасць пастановак і канцэртаў ствараюцца самімі беларусамі і кажуць пра тое, што для іх важна. Напрыклад, спектакль «Шэпт» распавядае пра беларускае знахарства, якое паступова сыходзіць у мінулае. «Па што ідзеш, воўча?» паказвае, як жыццё беларускіх вёсак пераплятаецца з гісторыяй цэлага рэгіёну. А «Радзіва Прудок» — гэта лірычнае падарожжа ў «беларускі вясковы космас», якога зараз многім не хапае.
Акрамя тэатра, INEXKULT робіць музычныя фестывалі кшталту JUNACTVA — з беларускімі музыкамі, якіх слухалі дома. А для падлеткаў арганізуюць лагеры і творчыя лабараторыі — напрыклад, «Геній месца», дзе праз творчасць і крэатыў яны знаходзяць сяброў і вучацца быць смялейшымі ў новай краіне.
У INEXKULT няма даты нараджэння ці «кропкі адліку». За праектам стаяць усяго тры чалавекі, у кожнага ёсць асноўная праца ў Польшчы. А INEXKULT яны робяць у вольны час — замест сну і адпачынку.
Тут няма палітычнага парадку дня або прыхаваных мэтаў. Усё будуецца вакол праектаў, якія самім хацелася б убачыць на сцэне.
Сёння ў ініцыятывы некалькі напрамкаў.
Усё пачалося са спектакляў і «чытак» у барах. Новы сезон адкрывае пастаноўка «Шэпт» па кнізе Сяргея Лескеця. У планах — спектакль «Па што ідзеш, воўча?» па кнізе Евы Вежнавец, а ў лютым 2026 года ў Варшаве пакажуць «Радзіва Прудок».
«Чыткі» ў барах — асобная гісторыя. Прафесійныя акцёры чытаюць п’есы проста з аркуша, без рэпетыцый. Атмасфера камерная, гледачоў няшмат, але эфект моцны: літаральна на вачах нараджаецца спектакль «тут і зараз».
У мінулым сезоне прайшлі фестывалі JUNACTVA і «Менскае мора», дзе выступалі такія артысты, як Ili-ili, РСП, Касіяпея, Света Бень і іншыя. Для многіх гледачоў гэта стала сапраўдным падарожжам у юнацтва — незалежна ад таго, колькі гадоў у пашпарце. Акрамя фестываляў, INEXKULT праводзіць і асобныя канцэрты гэтых калектываў.
Некалькі гадоў запар праходзяць тэатральныя лагеры для дзяцей і падлеткаў. Тут можна паспрабаваць сябе ў тэатры, паставіць уласны спектакль, пасябраваць і проста адчуць упэўненасць на сцэне і ў жыцці. З дзецьмі працуюць прафесійныя акцёры і рэжысёры.
У 2025 годзе прайшоў першы лагер «Геній месца». Ён сабраў падлеткаў з Труймяста, і цэлы тыдзень яны даследавалі, чым асаблівае гэтае месца для іх. Праз тэатр, жывапіс і майстэрні яны шукалі свой спосаб адчуць горад і сваё месца ў ім.
INEXKULT таксама ладзіць тэатральныя лабараторыі для рэжысёраў і драматургаў, фестываль беларускага тэатра і нават перавыданне кнігі Андруся Горвата «Радзіва Прудок».
У першую чаргу — беларусы, якія жывуць за мяжой. Але паколькі спектаклі суправаджаюцца польскімі субтытрамі, у залах усё часцей з’яўляюцца і палякі, і экспаты з іншых краін.
Арганізатары ўпэўнены: беларускі тэатр не павінен замыкацца ў «сваёй культурнай бурбалцы». Ён павінен быць часткай еўрапейскага тэатра.
У кожнай падзеі свой характар: спектакль, канцэрт ці камерная чытка ў бары дораць розныя эмоцыі. Але аб’ядноўвае іх адно — пачуццё дома.
Тут узнікае адчуванне, што ты сярод блізкіх людзей. Што менавіта тут можна дакрануцца да чагосьці роднага, захаваць гэта ўнутры і несці далей — праз кіламетры і гады. INEXKULT робіць усё, каб атмасфера была ўтульнай і аб’ядноўвала.
Беларуская культура — частка культуры Еўропы, але пры гэтым вельмі самабытная. Беларусь заўсёды была на скрыжаванні цывілізацый і культур, яе гісторыя поўная чужых войнаў і змены межаў. Як гаворыцца ў спектаклі «Па што ідзеш, воўча?» па кнізе Евы Вежнавец, можна ўсё жыццё пражыць у беларускай вёсцы і нікуды не ад’язджаць, але пры гэтым змяніць дзевяць краін. Гэта адлюстроўвае і лёс Беларусі, і гісторыю Усходняй Еўропы ў цэлым.
Традыцыі беларускага тэатра сыходзяць каранямі ў еўрапейскі тэатр, як і традыцыі сучаснай беларускай музыкі. Тут ёсць шматмоўнасць і шматканфесійнасць, цярпенне да выпрабаванняў, даўняя гісторыя міграцыі і нават эканомнасць у мастацкіх сродках — рыса, знаёмая і еўрапейскай культуры.
INEXKULT хоча, каб пра беларускі тэатр ведалі ў Еўропе як пра з’яву, якая можа злучаць усходнія і заходнія традыцыі.
Пры гэтым важная і міжнародная праца: удзел у Авіньёнскім тэатральным фестывалі, супрацоўніцтва з польскімі пляцоўкамі, дзе на спектаклі прыходзілі гледачы з Польшчы і Украіны.
Беларуская культура — гэта не толькі поп-музыка кшталту Макса Каржа. Гэта розныя жанры і формы, і вельмі хочацца верыць, што цікавасць да іх будзе расці — не толькі ў саміх беларусаў, але і ў палякаў, украінцаў і іншых еўрапейцаў.
Спектакль па кнізе Сяргея Лескеця пераносіць гледачоў у свет беларускіх шаптух — жанчын, якія стагоддзямі лячылі людзей травамі, вадой, словам і малітвай. Гэта гісторыя пра спадчыну, якая сыходзіць, але якую ўсё яшчэ можна пачуць, калі прыслухацца да ціхага голасу. На сцэне — Святлана Анікей, Дзмітрый Лук’янчык і Міхась Зуй.
Па бестселеру Евы Вежнавец. Галоўная гераіня Рына вяртаецца ў беларускую вёску з Германіі, каб пахаваць бабулю. Тут яе чакае сустрэча з сабой, з гісторыяй сям'і і з гісторыяй краіны, дзе можна змяніць некалькі дзяржаў, не пакідаючы сваёй вёскі. Спектакль пра памяць, карані і парадаксальную прыгажосць беларускай штодзённасці.
У ролях — Яўгенія Кульбачная, Ольга Грыгораш, Святлана Зелянкоўская і Моніка Давідзюк.
Для гледачоў Гданьска даступны комба-квіток: «Шэпт» (28 верасня) і «Па што ідзеш, воўча?» (26 кастрычніка) — усяго за 130 zł. Колькасць абмежаваная.
Па культавай кнізе Андруся Горвата. Гісторыя дворніка Купалаўскага тэатра, які пераехаў у вёску Прудок, ператварылася ў літаратурны бестселер і спектакль. Гэта падарожжа ў свет беларускай вёскі — пах палыну, бабуліны цацкі, зорнае неба і настальгія па тым, што паволі знікае, але застаецца самым дарагім.
На сцэне — Святлана Анікей, Міхась Зуй і Зміцер Есяневіч.
Для тых, хто любіць усё планаваць загадзя, ужо зараз квіткі на «Радзіва Прудок» можна набыць са зніжкай 25% па прамакодзе INEX2025.
Па прамакодзе DZIK20 зніжка 20% на ўсе паказы.
Важна: INEXKULT — гэта не проста культурныя падзеі, а спосаб беларусам адчуць сябе дома, нават знаходзячыся далёка. Гэта тэатр і музыка, якія аб’ядноўваюць, і адукацыйныя праекты, якія дапамагаюць дзецям і падлеткам быць смелымі. А яшчэ гэта напамін: беларуская культура — частка Еўропы, і ў яе ёсць голас, які варта пачуць.
Релоцировались? Теперь вы можете комментировать без верификации аккаунта.