«У падпісках былі дзясяткі груп з порна». Як і навошта вывучаюць кандыдатаў у сацсетках
Спыталі ў эйчараў.
«Працадаўцы нясуць адказнасць не толькі за працу сваіх супрацоўнікаў, але і за маральнае аблічча»
HR-дырэктар і бізнес-кансультант Ірына Вішнеўская
— Ці важнае для кампаній публічнае жыццё кандыдатаў — гэта пытанне, на якое ніхто не дасць адназначнага адказу. Для кагосьці гэта мае значэнне, а хтосьці лічыць, што галоўнае — каб чалавек быў добрым, прафесійным кандыдатам, а тое, што ён публікуе на сваіх старонках — яго асабістая справа.
У цэлым, стаўленне кампаній да асабіста-публічнага жыцця кандыдатаў будзе залежаць ад некалькіх фактараў. Напрыклад:
Сфера дзейнасці. Ёсць сферы, у якіх ужо на этапе прыёму на працу жыццё кандыдатаў вывучаецца не толькі падчас сумоўя, але і з дапамогай службы бяспекі, праверак па розных базах (пазыкі, судзімасці і г. д.) і іншага. Гэта ў першую чаргу кампаніі, якія ствараюць банкаўскі і фінансавы софт, iGaming-, дзяржаўныя або калядзяржаўныя ўтварэнні, што распрацоўваюць, напрыклад, софт для ваенкі і бяспекі, і кампаніі, у якіх такія структуры з’яўляюцца замоўцамі.
Публічнасць самой кампаніі. Калі кампанія з’яўляецца публічнай і дбайна клапоціцца пра сваю рэпутацыю (напрыклад, кампанія, якая зрабіла барацьбу з дыскрымінацыяй часткай сваёй маркетынгавай стратэгіі), лагічна, што яна будзе чакаць ад сваіх супрацоўнікаў, што ў сацсетках яны будуць дэманстраваць каштоўнасці, сугучныя з тымі, якіх прытрымліваецца сама кампанія. Мне вядомы выпадкі, калі супрацоўнікаў звальнялі, напрыклад, за расісцкія ці сексісцкія выказванні.
Унутраныя палітыкі і каштоўнасці кампаніі. Кампанія можа быць невялікай, непублічнай, але яе фаўндары, напрыклад, прытрымліваюцца пэўных поглядаў, і для іх важна працаваць з людзьмі з падобнымі перакананнямі.
Палітычныя моманты. Пасля пандэміі мы сутыкнуліся з тым, што рынак працы змяніўся ў бок дыстанцыйнай працы, змены лакацый кампаній і кандыдатаў. І калі раней людзі пераважна працавалі ў сваёй лакацыі (не лічачы фрылансераў), то цяпер рынак працы выглядае больш глабальным. Людзі з розных краін з рознымі поглядамі актыўна перасякаюцца пры прыёме на працу і на адных і тых жа праектах. Адны кампаніі не рэгулююць спецыяльна гэтыя моманты або ўводзяць забарону на абмеркаванне пэўных тэм на працы, але многія імкнуцца загадзя пазбегнуць канфліктаў і не дапускаць у каманды людзей з дыяметральна супрацьлеглымі поглядамі. І тут наяўнасць у сацсетках кантэнту, які можа закрануць чые-небудзь пачуцці, будзе граць не на вашу карысць.
Пазіцыя, на якую разглядаецца кандыдат. Ці будзе гэтая пазіцыя публічнай? Ці будзе кандыдат мець доступ да камерцыйнай таямніцы або фінансаў кампаніі? Гэта пасада пачатковага ўзроўню ці топ-менеджарская? Чым вышэй пасада, чым яна публічней, чым больш доступаў — тым большая верагоднасць, што вас будуць вывучаць і з пункту гледжання кантэнту ў сацсетках.
Што будуць вывучаць спецыялісты па падборы ў першую чаргу? На самой справе ў 90% выпадкаў ніхто не будзе капаць глыбока.
Хутчэй за ўсё, на нейкім этапе падбору (бліжэй да офера) рэкрутар або наймаючы менеджар прагледзіць вашы сацсеткі — Facebook, Instagram, TikTok, вывучыць публікацыі і каментары ў Linkedin (там проста ўсё гэта ўбачыць, дастаткова зазірнуць у вашы «актыўнасці»). І, калі павярхоўна нічога не зачэпіць вока — хутчэй за ўсё, гэтым і абмяжуюцца.
Што можа прыцягнуць увагу і прымусіць кампанію ўважліва вывучаць вашу публічную актыўнасць?
- Выказванне радыкальных поглядаў.
- Вялікая колькасць палітычнага кантэнту.
- Варожыя выказванні ў бок пэўных груп людзей.
- Падпіскі на непрымальны кантэнт (напрыклад, у мяне былі выпадкі, калі кандыдат сам пакідаў спасылкі на свае сацсеткі, а ў падпісках былі дзясяткі груп з порна).
- Выкарыстанне мовы нянавісці.
- Асобным пунктам варта вылучыць публічную негатыўную інфармацыю пра цяперашняга/былога працадаўцу — гэтага насамрэч ніхто не любіць.
- Ну і ў цэлым занадта высокая актыўнасць у сацсетках: напрыклад, калі вы працуеце і пры гэтым кожны працоўны дзень паспяваеце рабіць па 8 пастоў і пакідаць некалькі дзясяткаў каментароў, да гэтага таксама могуць узнікнуць пытанні.
Хтосьці можа справядліва абурыцца: дык што цяпер, не весці сацсеткі? І ўвогуле — гэта ж маё асабістае жыццё! У нечым я з гэтым згодная (сама шчыра абураюся, напрыклад, звальненнем настаўнікаў за фота ў купальніку). Але я магу зразумець і кампаніі.
Мы жывем у такі час, калі «скасаваць» могуць хутка і без глыбокага разбору, у тым ліку і кампанію за нейкія непрыстойныя паводзіны супрацоўніка. Фактычна, цяпер працадаўцы нясуць адказнасць не толькі за працу сваіх супрацоўнікаў, але і за іх маральнае аблічча (а калі публікацыя непрымальнага кантэнту ідзе яшчэ і з акаўнта, дзе пазначана месца працы — гэта наогул найгоршае, што можа быць).
З апошніх прыкладаў можна ўзгадаць выпадак фітнес-інструктара, які ў Threads апублікаваў пост з варожым выказваннем і фактычным ухваленнем гвалту ў дачыненні да жанчын. Гэты пост імгненна разляцеўся па сацсетках, карыстальнікі вельмі хутка выйшлі на фітнес-клуб, дзе працаваў гэты інструктар, і абрынулі яго рэйтынг у Google. Звязка «гэты чалавек працуе ў гэтым месцы» была створана імгненна. У выніку клубу давялося апублікаваць заяву, што яны не падтрымліваюць поглядаў свайго супрацоўніка, а мужчыну звольнілі.
Ніхто не хоча сутыкацца з такімі сітуацыямі. Таму многія кампаніі і спрабуюць вывучаць публічнае жыццё кандыдатаў яшчэ да таго, як наймуць іх, каб знізіць рызыкі.
Што можна параіць, калі нельга, але вельмі хочацца? Падзяляйце акаўнты. Зрабіце акаўнты-вітрыны ў асноўных сацсетках і публікуйце там прафесійны кантэнт, прыгожыя фота і іншае. А для свайго злога альтэр-эга стварыце асобную прастору (здаецца, за гэтую параду мне прыляціць увогуле ад усіх).
«Давайце прызнаем: любы працадаўца хоча, каб супрацоўнікамі было лёгка кіраваць»
HRD Яўгенія* лічыць, што «сацсеткі кандыдатаў на шараговыя пазіцыі рэкрутары, як правіла, не вывучаюць».
— Асабліва калі ў працы больш за 10 вакансій і па кожнай даволі шырокая варонка — у цябе проста няма рэсурсу, каб усё прагледзець.
Але калі кандыдат прэтэндуе на ключавую пазіцыю, то рэкрутар можа і пашукаць яго ў сацсетках.
Канечне, нехта скажа: гэта — парушэнне асабістых межаў, так рабіць нельга. Але давайце прызнаем: любы працадаўца хоча, каб супрацоўнікамі было лёгка кіраваць. А для гэтага, акрамя іншых фактараў, павінна быць нармальная карпаратыўная культура.
Яе, як многія ведаюць, фармуюць людзі. Таксічныя супрацоўнікі, распаўсюджвальнікі плётак, а таксама людзі, чые каштоўнасці не супадаюць з каштоўнасцямі кампаніі, — уносяць дысгармонію ў калектыў. У здаровым калектыве ім наўпрост дадуць зразумець, што такое паводзіны непрымальныя, — і яны альбо прымуць правілы і зменяцца, альбо звольняцца.
Але калі калектыў першапачаткова мае невялікую «загану», то непадыходзячы чалавек — гэта бомба запаволенага дзеяння. Каб кіраваць такім супрацоўнікам, згладжваць «вуглы» і ліквідаваць канфлікты, кіраўніку патрабуецца значна больш сіл і часу. А гэта аўтаматычна зніжае яго ўцягнутасць у іншыя задачы.
Таму так, рэкрутары нярэдка правяраюць сацсеткі кандыдатаў на ключавыя пазіцыі: глядзяць, што яны пішуць пра былых калег і працадаўцу, вывучаюць, як транслююць сваю экспертызу, якія каштоўнасці падзяляюць, як размаўляюць з каментатарамі. Карацей, стараюцца вызначыць, ці падыдзе канкрэтны чалавек ці не. І калі не, кандыдат ніколі не даведаецца, чаму насамрэч яму адмовілі.
Я ведаю кампаніі, якія мэтанакіравана не наймаюць людзей, што актыўна развіваюць свае акаўнты, а таксама публічных асобаў — напрыклад, тых, каго запрашаюць у якасці спікераў на канферэнцыі. Ім здаецца, што такія кандыдаты могуць «выносіць смецце з хаты» або будуць празмерна захопленыя ўласным брэндам/старонкай, а не працай.
Хоць тут ёсць і адваротны бок медаля: да некаторых вядомых асоб, наадварот, «цягнуцца людзі» — кліенты, кандыдаты і гэтак далей. Для часткі прэтэндэнтаў праца з «зоркай» — гэта пэўны бонус да досведу, рэзюмэ і ведаў, якія яны атрымаюць.
«Іншая справа — кандыдаты ўзроўню VP або C-level. У такім выпадку сацсеткі дакладна варта паглядзець»
CEO і фаўндар міжнароднага ІТ-рэкрутынгавага агенцтва Lucky Hunter Таццяна Мельнічук згодная з Яўгеніяй у тым, што сацсеткі звычайных кандыдатаў «вельмі рэдка» становяцца прадметам для вывучэння.
— Асабістыя сацсеткі на тое і асабістыя — любы чалавек мае права на сваё публічнае жыццё, не звязанае з працай. Іншая справа — кандыдаты ўзроўню VP або C-level. У такім выпадку сацсеткі дакладна варта паглядзець, бо такія прэтэндэнты пасля становяцца прадстаўнікамі кампаніі, яе «тварам».
Хаця бывае, што кампаніі актыўна прытрымліваюцца пэўных палітычных поглядаў — і для іх важна, каб супрацоўнік альбо займаў нейтральную пазіцыю, альбо падзяляў іх погляды. Тады яны могуць праверыць сацсеткі кандыдата або наўпрост запытаць пра гэта на сумоўі. Але, як я ўжо адзначала, гэта рэдкасць.
Часцей за ўсё эйчары вывучаюць профілі кандыдатаў у LinkedIn і актыўнасць на GitHub — гэта значна больш рэлевантныя крыніцы інфармацыі пры найме.
«Набылі бота, які злівае даныя пра тое, на якія каналы ў тэлеграме падпісаны чалавек»
Дарэчы, карыстальнікі LinkedIn нядаўна абмяркоўвалі, як ставіцца да таго, што кампаніі вывучаюць сацсеткі кандыдатаў.
Прадуктовы дызайнер распавяла сваім падпісчыкам гісторыю пра тое, як працадаўца пачытаў, што піша ў тэлеграм-канале кандыдат, які яму спадабаўся, — і перадумаў браць яго на працу.
— Усё з-за таго, што пасты былі ў стылі «я геній, а ўсе вакол — няздары», і скаргі на дурных замоўцаў.
Дзяўчына мяркуе, што цяпер перад сумоўем, магчыма, «трэба чысціць сацсеткі, каб не спужаць працадаўцу» і пытаецца ў спецыялістаў па найме, ці манітораць яны публічнае жыццё кандыдатаў у сеціве.
Вядома, у каментарыях шмат абурэння — карыстальнікі лічаць, што вывучаць сацсеткі кандыдатаў непрымальна.
— …Калі працадаўца выкарыстоўвае сацсеткі для праверкі кандыдата («а раптам што!»), гэта выклікае пытанне, ці варта з ім працаваць. Гэта дае зразумець, што працадаўца праз свае страхі і сумневы гатовы ўрывацца ў асабістае жыццё супрацоўніка, што абсалютна недапушчальна.
Каб зразумець, хто перад табой, ёсць сумоўі.
Але пад пастом нямала каментароў (у тым ліку ад тых, хто непасрэдна займаецца наймам) у стылі: «усё правільна», трэба праверыць, што з сябе ўяўляе гэты кандыдат.
— Працаваць з зоркай — яшчэ тое задавальненне. Вось ён вырашыў: трэба рабіць так — і любое пярэчанне ўспрымае як асабістую абразу. На адным месцы [працы] з-за «зорных» дызайнераў мы два месяцы рабілі просты лендзінг, кожнае абмеркаванне было як бой — куча сіл і часу. Таму я цалкам разумею [такі падыход]: калі бачыш «зорнасць» — нават не хочацца правяраць яго прафесіяналізм.
— Калі фактычныя паводзіны кандыдата моцна адрозніваюцца ад заяўленых на сумоўі і пры гэтым супярэчаць культуры кампаніі ці каманды — гэта выдатная падстава адмовіць кандыдату. У гэтым якраз і сэнс — мінімізаваць рызыкі.
Дарэчы, сярод каментатараў ёсць і тыя, хто лічыць, што і кандыдатам «карысна паглядзець сацсеткі сваіх [будучых] кіраўнікоў». «Я сустракала тых, хто нават у LinkedIn не саромеецца пісаць таксічныя каментары і пераходзіць на асобы», — адзначае адна з карыстальніц.
Пад пастом адзначыліся і тыя, каму адмовілі менавіта пасля праверкі пастоў — і адкрыта пра гэта сказалі. Адна карыстальніца распавяла, што працадаўца палічыў рызыкоўным браць яе пасля таго, як прачытаў пра яе «перажыванні праз таксічнае кіраўніцтва» і нервовыя зрывы.
А яшчэ адна карыстальніца раскрыла сакрэт, якім з ёй падзялілася знаёмая эйчар — «яны набылі бота, які злівае ім даныя пра тое, на якія каналы ў тэлеграме падпісаны чалавек, і яны гэта аналізуюць».
А вось яшчэ некалькі каментароў ад эйчараў:
— Я зайшла ў сацсеткі кандыдата толькі аднойчы, каб зразумець, ён сапраўды захварэў і таму не прыйшоў на сумоўе ці проста «зліўся». І ведаеце што? Чалавек, які пісаў мне, што ледзь не трапіў у бальніцу, радасна выкладваў фота ў інсце. Пытанне адпала само сабой.
— Аднойчы я папрасіла дзяўчыну-кандыдатку прыбраць з сацсетак фота з пілонам. Нічога не маю супраць гэтага віду спорту, але не ўсе кліенты падзяляюць маё стаўленне.
Цікава, што некаторыя карыстальнікі прызнаюцца: ведаючы, што працадаўца можа праглядваць іх сацсеткі, яны вядуць сябе вельмі стрымана — не толькі ў пастах, але і ў лайках. Іншыя ж, наадварот, дазваляюць сабе ўсё — і «няхай тыя, каго трыгераць маё паводзіны, адваляцца ўжо на гэтым этапе», — паведамляюць яны.
* Імя спікера зменена на яго просьбу.
Читать на dev.by