12 гадоў калоніі. Суд вынес прысуды ў справе «Тут Бай Медыя»

Гендырэктарцы Людміле Чэкінай і галоўнай рэдактарцы партала Марыне Золатавай суд прысудзіў 12 гадоў калоніі. Адбываць пакаранне Чэкіна і Золатава будуць у калоніі агульнага рэжыму.

Фігурантамі крымінальнай справы таксама былі рэдактарка палітыка-эканамічных навін Вольга Лойка, рэдактарка Алена Талкачова, юрысконсульт Кацярына Ткачэнка. Яны знаходзяцца па-за межамі краіны. Крымінальная справа ў дачыненні да іх прыпыненая да іх вышуку. 

Суд у справе «Тут Бай Медыя» пачаўся 9 студзеня і праходзіў у закрытым рэжыме. Падчас суда пад вартай знаходзіліся Чэкіна і Золатава. У дачыненні да Лойка, Талкачовай і Ткачэнка была абраная мера стрымання ў выглядзе асабістай парукі.

У чым абвінавачвалі супрацоўніц «Тут Бай Медыя»

Людмілу Чэкіну абвінавачвалі ва ўхіленні ад выплаты падаткаў, арганізацыі здзяйснення злачынстваў па распальванні іншай сацыяльнай варожасці, а таксама распаўсюдзе матэрыялаў, якія ўтрымліваюць публічныя заклікі да дзеянняў па прычыненні шкоды нацыянальнай бяспецы Беларусі і кіраванні імі. 

Марына Золатава абвінавачвалася ва ўхіленні ад выплаты сум падаткаў, распаўсюдзе матэрыялаў, якія змяшчаюць публічныя заклікі да дзеянняў, накіраваных на прычыненне шкоды нацыянальнай бяспецы Беларусі, а таксама распальванні іншай сацыяльнай варожасці.

Вольгу Лойка і Алену Талкачову абвінавачвалі ў дапамаганні ва ўхіленні ад выплаты сум падаткаў у асабліва буйным памеры, наўмысных дзеяннях, накіраваных на ўзбуджэнне іншай сацыяльнай варожасці па прыкмеце іншай сацыяльнай прыналежнасці, учыненых групай асоб, а таксама ў публічных закліках да захопу ўлады, накіраваных на прычыненне шкоды нацыянальнай бяспецы Беларусі, з выкарыстаннем СМІ. 

Кацярына Ткачэнка абвінавачвалася ў дапамаганні ва ўхіленні ад выплаты сум падаткаў у асабліва буйным памеры, актыўным удзеле ў групавых дзеяннях, якія груба парушаюць грамадскі парадак.

Справа TUT. Перадгісторыя 

• 18 мая 2021 года Дэпартамент фінансавых расследаванняў КДК прыйшоў з ператрусамі ў офісы «Тут Бай Медыя», hoster.by, у кватэры супрацоўнікаў партала. Былі затрыманыя каля 20 чалавек — кіраўніцтва і працаўнікі «Тут Бай Медыя», супрацоўнікі афіляваных з «Тут Бай Медыя» кампаній (hoster.by, av.by, tam.by). 
• Сайт быў заблакаваны. Да блакавання тутбай быў найбуйнейшым навінным парталам Беларусі. На месяц яго наведвалі 3,3 млн чытачоў (паводле даных Gemius).
• 19 мая намеснік начальніка трэцяга ўпраўлення ДФР КДК Беларусі Аляксандр Пракапенка патлумачыў у эфіры АНТ сутнасць прэтэнзій да кампаніі: рэзідэнт ПВТ «выкарыстоўваў чужы спецыялізаваны софт, атрымліваў выручку за кошт гэтай дзейнасці, што з’яўляецца недапушчальным для рэзідэнтаў». У выніку ТАА нібыта ўхілілася ад выплаты падаткаў, сума шкоды «вылічаецца мільёнамі долараў ЗША».
• На тэлеканале «Беларусь 1» удакладнілі, які менавіта чужы софт, паводле версіі следства, выкарыстоўвала кампанія — «расійскую лічбавую платформу». Верагодна, Яндэкс. Гэтую ж здагадку dev.by выказаў Кірыл Валошын. Пры гэтым ён падкрэсліў, што «пераважная большасць раздзелаў партала, а іх больш за 20, распрацаваныя і падтрымліваюцца самастойна».
• Пазней быў абнародаваны ліст адміністрацыі ПВТ на адрас «Тут Бай Медыя» ад 16 лістапада 2019. З дакумента вынікае, што рэзідэнты самі вызначаюць, што распрацоўваць, і што працэнт распрацоўкі можа быць нават 1%.
• dev.by таксама знайшоў звесткі Белстата, з якіх вынікае, што да 85% выдаткаў рэзідэнтаў ПВТ на софт — гэта замежнае праграмнае забеспячэнне.
• «Тут Бай Медыя» пазбавілі падатковых ільгот ПВТ, а затым і выключылі з Парка. 
• 13 жніўня 2021 года суд Цэнтральнага раёна Мінска прызнаў тутбай і яго сацыяльныя сеткі экстрэмісцкімі. Гэтае ж рашэнне закранула і новы праект і яго сацсеткі.
• У кастрычніку 2021 года стала вядома пра новую крымінальную справу: працаўнікоў «Тут Бай Медыя» падазраюць у распальванні варожасці.
• У чэрвені 2022 года пачаўся афіцыйны працэс ліквідацыі «Тут Бай медыя».

На працягу 2022 года большасць былых працаўнікоў «Тут Бай Медыя» выйшлі на волю. Некаторым з іх была змененая мера стрымання.   

Студзень 2022 года. З-пад хатняга арышту вызвалілі Юлію Чарняўскую, удаву заснавальніка тутбая Юрыя Зісера.   

Сакавік 2022 года. З СІЗА № 1 на вуліцы Валадарскага на волю выйшлі намесніца галоўнага бухгалтара Марыя Новік, намесніца гендырэктара Ірына Рыбалка, галоўная бухгалтарка Анжэла Асад. Пазней з-пад варты была вызваленая Вольга Лойка, рэдактарка палітыка-эканамічнага блока навін. А таксама намеснік гендырэктара па тэхнічных пытаннях Аляксандр Дайнека і менеджар Андрэй Аўдзееў. Ім змененая мера стрымання, яны па-ранейшаму фігуранты крымінальнай справы.    

25 красавіка 2022 года. На волю з залы суда выйшла дырэктарка RocketData Дар’я Данілава. Яе прызналі вінаватай у арганізацыі і падрыхтоўцы дзеянняў, якія груба парушаюць грамадскі парадак, альбо актыўным удзеле ў іх (арт. 342 КК РБ). Прысудзілі адзін год і чатыры месяцы пазбаўлення волі, улічылі тэрмін у СІЗА і адпусцілі.

13 мая — на свабоду, але ўсё яшчэ ў якасці абвінавачванай, выйшла галоўная інжынерка партала Ала Лапатка.  

18 ліпеня 2022 года. З СІЗА выйшла журналістка Алена Талкачова.

У СІЗА знаходзіліся генеральная дырэктарка Людміла Чэкіна і галоўная рэдактарка Марына Золатава.