Праз стрэс, кавід, новыя тэхналогіі і дрэнныя навіны апошнія некалькі гадоў праграмы, якія абяцаюць палепшыць ваш сон, сталі набіраць папулярнасць. Але ці ёсць у іх сэнс? Ці выгадна цяпер пачынаць свой «сонны» стартап, ці ніша ўжо занятая? dev.by пагутарыў з інвестарамі, самнолагам і фаўндарам праграм для сну і рэлаксацыі, — каб разабрацца.
Праз стрэс, кавід, новыя тэхналогіі і дрэнныя навіны апошнія некалькі гадоў праграмы, якія абяцаюць палепшыць ваш сон, сталі набіраць папулярнасць. Але ці ёсць у іх сэнс? Ці выгадна цяпер пачынаць свой «сонны» стартап, ці ніша ўжо занятая? dev.by пагутарыў з інвестарамі, самнолагам і фаўндарам праграм для сну і рэлаксацыі, — каб разабрацца.
Толькі ў ЗША прыкладна 30-35% насельніцтва час ад часу адчуваюць бессань, а 10% пакутуюць ад яе на рэгулярнай аснове. Што прыводзіць да страты прадукцыйнасці працы прыкладна ў 63 мільярды долараў штогод.
Адсюль — поле магчымасцей для стартапаў: ад праграм для рэлаксацыі да разумных будзільнікаў і ўцяжараных коўдраў. Паводле даследавання Acumen Research and Consulting (ARC), аб’ём сусветнага рынку прылад для сну да 2030-га дасягне амаль $61 мільёна, у сярэднім павялічваючыся на 16,8% штогод. І чакаецца, што глабальны рынак праграм для адсочвання сну вырасце да 2030 года ў 1,8 разу (з сярэднегадавым тэмпам у 35,2%).
Сусветныя інвестыцыі ў стартапы на рынку mental health tech у 2021 годзе склалі 5,5 мільярдаў долараў. Прычым 68% з іх былі на ранняй стадыі, то-бок галіна будзе і далей расці.
Адваротны бок грашовага рынку — канкурэнцыя.
— Рынак праграм для сну перанасычаны прапановамі (і софтвернымі, і «жалезнымі»). У тым жа App Store ёсць праграмы, умоўна кажучы, на 10 мільёнаў інсталяцый, і ёсць — на 5 тысяч. І тут пытанне — як не патрапіць у кагорту тых, у каго ўсталяванняў мала, — каментуе прадпрымальнік, інвестар і бізнэс-анёл Кірыл Валошын. — Не раю заходзіць на гэты рынак, калі ў вас няма досведу, у першую чаргу, у маркетынгу мабільных праграм. Таксама калі ў вас няма добрага інвестыцыйнага пляча, каб укладвацца ў прасоўванне, я б нават не пачынаў.
Калі вы прыходзіце ў гэтую сферу з нуля, вашая асноўная кампетэнцыя мае быць не пра сон, цыклы, трывогу і нават не пра распрацоўку. А пра прасоўванне мабільных прадуктаў. У ідэале вы ўжо маеце быць дасведчаным паблішарам з паўнавартасным штатам супрацоўнікаў, — кажа ён.
Яшчэ адная праблема — пошук рэлевантныя кліентаў.
— Здаецца, у свеце, дзе мы жывем, становіцца больш трывогі, і попыт на sleep improvement узрастае, — кажа Юрый Мельнічак. — Аднак многія subscription based apps цяпер перажываюць крызіс, у тым ліку праз тое, што таргетынг рэкламы значна пагоршыўся са з’яўленнем iOS 14.5 і потым iOS 16.
Чаму? Гэта назіранне. Далей — гіпотэзы, якія незразумела як праверыць. Хтосьці лічыць, што вінаваты глабальны эканамічны спад. Я асабіста думаю, што ў большай ступені — розныя опцыі канфідэнцыйнасці на iOS: і «Ask App Not to Track», і абмежаванні на IDFA (ідэнтыфікатар IDFA для прылад iOS дазваляе распрацоўшчыкам і маркетолагам адсочваць актыўнасць карыстальнікаў у рэкламных мэтах — заўв. devby), і ўзмацненне прыватнасці ў Safari і як следства ў web view.
Каб пацвердзіць гэтую тэорыю, мы паглядзелі на Sensor Tower, як змянялася выручка ў асноўных праграм галіны, а менавіта: Calm, Headspace і BetterSleep: Relax and Sleep (праграма з расслабляльнымі гукамі, якая цяпер набірае папулярнасць).
Прыкладна ад лета гэтага года назіраецца некаторае падзенне:
У даследаванні брытанскага навукоўца, апублікаваным на сайце Нацыянальнага цэнтра біятэхналагічнай інфармацыі ЗША, адзначаюцца таксама наступныя праблемы праграм для сну:
Праграма для лёгкага засынання, якую прыдумала каманда распрацоўшчыкаў MSQRD: Андрэй Янчурэвіч, Зміцер Дорын, Сяргей Ганчар і Яўген Неўгень. Яна станавілася найлепшай у катэгорыі Health & Fitness конкурсу Golden Kitty Awards ад Product Hunt і выйграла прэмію Apple за найлепшы дызайн у 2021 годзе.
Каманда апісвае прадукт як «камбінацыю візуальнага і гукавога шэрагаў, гульні, размалёўкі, медытатыўнай музыкі і аўдыягісторый». Усё гэта мусіць дапамагчы карыстальніку наладзіцца на спакойны лад і хутка заснуць.
У праграме працуе сістэма падпісак: штомесяц — ад 2 да 13 долараў (у залежнасці ад плана і рэгіёна), гадавы план — прыкладна 25-40 долараў.
Сярод інвестараў Loóna — самі сузаснавальнікі, шэраг венчурных фондаў з Даліны і бізнэс-анёлаў, уключна з мадэллю Наталляй Вадзянавай. Год таму, паводле слоў Яўгена Неўгеня, у праграмы ўжо былі «сотні тысяч карыстальнікаў», і праект пачаў генераваць выручку. Аднак дакладных лічбаў не раскрыў.
Некаторыя крыніцы лічаць, што меркаваны гадавы даход Loóna можа складаць 27,8 мільёна долараў на год. І платформа аналітыкі Sensor Tower сцвярджае, што за апошнія 30 дзён праграму спампавалі больш за 200 тысяч разоў, а выручка за кастрычнік склала каля 180 тысяч долараў (пры гэтым у студзені 2022-га яна была большай за 400 тысяч долараў).
У цэлым, калі верыць даным Sensor Tower, то за ўвесь час існавання праграмы яе спампавалі больш як 3,1 мільёна разоў, а выручка склала больш як 6 мільёнаў долараў.
Праграма ад нейраанатама, неўролага і кандыдата медыцынскіх навук Андрэя Сокала. Hypnopedia станавілася фіналістам у намінацыі «Здароўе і фітнэс» Golden Kitty Awards 2020 і прызнавалася прадуктам дня на Product Hunt.
Праект прызначаны для карыстальнікаў, якія маюць праблемы з матывацыяй і псіхічным здароўем. Як сцвярджаюць стваральнікі, ён заснаваны на навуковых публікацыях, дзе, у прыватнасці, сцвярджаецца, што мозг чалавека падчас сну можа ўспрымаць частку інфармацыі, якая паступае звонку.
Hypnopedia выкарыстоўвае распрацаваны праграмны алгарытм, дапоўнены кароткімі матывацыйнымі фразамі (афірмацыямі). З дапамогай датчыкаў Apple Watch праграма вызначае «правільную фазу сну», і ў патрэбны момант прайграе афірмацыі. Затым карыстальніка будзіць разумны будзільнік.
У 2020-м СЕО кампаніі казаў у інтэрв’ю bel.biz, што праграма платная — 2,99 долара на месяц (бясплатна — толькі разумны будзільнік). Інвестар быў на праекце «ад самага пачатку», але ў будучыні стартап плануе «прыцягваць грошы».
Выручка прадукту цяпер невядомая. Sensor Tower называе вельмі маленькія лічбы, меншыя за 500 долараў на месяц, але ці адпавядае гэта рэчаіснасці, незразумела.
Праграма выйшла на ProductHunt улетку гэтага года. Як апісвае яе стваральнік Аляксей Караткоў, Sleepagotchi — гэта праграма, «якая ўзнагароджвае карыстальнікаў за захаванне рэжыму сну бясплатнымі NFT і крыптатокенамі пад назвай SHEEP».
Карыстальнікі атрымліваюць 1 бясплатны NFT кожную раніцу і 2 бясплатныя NFT, калі яны добра выспаліся (яны самі ўводзяць час адыходу да сну і час абуджэння). Сон адсочваецца дзякуючы інтэграцыі з iOS Apple Health, у далейшым плануецца версія для Android.
Таксама карыстальнік стварае ў праграме сваю віртуальную спальню пад назвай MetaRoom — з ложкам, дываном, шпалерамі і іншай мэбляй. Кожны прадмет, уключна з персанажам у MetaRoom, з’яўляецца NFT і можа быць прададзены іншым карыстальнікам.
У верасні гэтага года Аляксей пісаў на сваёй старонцы ў фэйсбуку, што ў праекта ўжо актыўнае Discord community (41,5 тысяча). Каманда запусціла альфа тэст, і ў іх 4,5 тысяч DAU (колькасць унікальных карыстальнікаў, якія наведалі праект за дзень) на iOS.
Ці нясуць праграмы для сну практычную карысць? Гэтае пытанне мы задалі Аляксею Малкаву — доктару-неўролагу, самнолагу, кандыдату медыцынскіх навук.
— Звычайна дактары раяць не глядзець перад сном у тэлефон. Ці карысна ў такім выпадку выкарыстоўваць праграму, якая абяцае лёгкае засынанне?
— Мы просім прыбіраць гаджаты перад сном, каб пазбегнуць пераўзбуджэння кары галаўнога мозга. Калі чалавек, прыкладам, глядзіць у экран і гартае стужку пальцамі, гэта падвойная актыўнасць — сэнсарная і маторная. Гэта пераўзбуджае кару і абцяжарвае засынанне.
Акрамя таго, ёсць асацыятыўнае мысленне сноў. Прыкладна 80% таго, што чалавек бачыць у снах, звязана з тым, што ён убачыў беспасярэдне перад сном. То-бок перад сном можна паслухаць прыемную музыку. Але не варта чытаць навіны, глядзець перадачы, якія павышаюць узровень сератаніну, або выконваць нейкія дзеянні.
Але ёсць і плюсы. Калі чалавек увесь дзень працаваў над адной справай, а потым яму даюць абсалютна новую задачу, ён пераключаецца і расслабляецца. Але толькі для людзей без сапраўдных паталогій сну.
— Ці працуе музыкатэрапія, колератэрапія, тэхнікі дыхання для паляпшэння якасці сну?
— Пра колератэрапію, прызнацца, не чытаў. Музыкатэрапія — даказаная методыка. Яе выкарыстоўвалі і раней, у Савецкім Саюзе, калі ніякіх гаджатаў не было. Праслухоўванне спакойнай музыкі пасля цяжкага працоўнага дня дапамагае чалавеку расслабіцца — як элемент рэлаксацыі. Хтосьці расслабляецца з дапамогай музыкі, хтосьці — з дапамогай дыхання.
Напрыклад, калі ў чалавека трывожнае разладдзе, у яго можа пачацца тахікардыя, з’явіцца пачуццё трывогі, — і ён не зможа заснуць. Замест таго каб лічыць авечак, ён пачынае правільна дыхаць. За кошт правільнай рэгуляцыі, уплыву на блукальны нерв, тахікардыя сыходзіць, і чалавек лепш засынае.
Але гэта стартавыя методыкі. Калі ў чалавека — сур’ёзнае парушэнне сну, яго стан доўжыцца не тры дні, а тры тыдні або два месяцы і становіцца горшым і горшым, варта звярнуцца да доктара. Лепей за тыдзень прывесці пацыента ў парадак з дапамогай той жа фармакатэрапіі, чым паўгода мучыцца з праграмамі і перайсці ў хранічны стан.
— Як зразумець, што праграма сапраўды дапамагае? Для гэтага трэба сабраць кантрольную групу, правесці паўнавартаснае даследаванне?
— Для ўвядзення любога метаду лячэння ў медыцынскую практыку неабходная маса даследаванняў. Сапраўды, спатрэбяцца кантрольная група і група параўнання. Даследаванні мусяць быць даказаныя і пажадана задакументаваныя для наступнага прымянення. У той жа самналогіі мы ўсё стараемся сертыфікаваць.
Але калі чалавек карыстаецца біялагічна актыўнымі дадаткамі, якія не трэба сертыфікаваць як лекі, і яму гэта дапамагае, то — на здароўе, хай карыстаецца. Дакладна так сама і з праграмамі. Калі яны дапамагаюць адцягнуцца, супакоіцца, то ў гэтым няма нічога дрэннага.
Але зноў жа, калі ў чалавека сапраўды сур’ёзныя, складаныя парушэнні, вострая бессань, то праграмы ніякім чынам яму не дапамогуць.
— А што наконт разумных гадзіннікаў, якія адсочваюць якасць сну? Або разумных будзільнікаў?
— У мяне ёсць пацыенты, якія прыходзяць і кажуць: «У прынцыпе, я сплю нармальна, але гадзіннік паказвае, што я сплю дрэнна, лячыце мяне». Пры гэтым сон мог быць першапачаткова добрым, але — «я пачаў адсочваць сон, і ў мяне з’явіліся парушэнні, я адчуваю, што не высыпаюся». То-бок прысутнічае элемент самаўнушэння.
Аднак гаджаты на руцэ не могуць паўнавартасна адсочваць архітэктоніку сну.
Для гэтага ёсць спецыяльнае абсталяванне, палісамнаграфія, здольнае за адну ноч ацаніць, як працуе сэрца, мозг, грудная і брушная клетка, замераць сатурацыю і гэтак далей. Гэта сапраўды медыцынскае даследаванне, якое дапамагае верыфікаваць розныя віды захворванняў. Тут жа дэвайсы больш перашкаджаюць, чым дапамагаюць.
У прынцыпе, «разумныя будзільнікі», якія адсочваюць вашыя паказчыкі накшталт пульсу і руху і будзяць у хуткай фазе сну, працуюць. У гэтым выпадку трэба ставіць абмежаванні накшталт: «Прачнуцца ад 7 да 8 раніцы». Але дакладна гэтак жа можна ўзяць і звычайны будзільнік і паставіць яго за 10, а лепш, за 8,5 хвілін да абуджэння. За гэты час чалавек паспявае занурыцца і выйсці са сну. У такім выпадку не трэба насіць смарт-гадзіннік.
Мне вельмі падабаюцца новыя гаджаты па абуджэнні, яны сапраўды працуюць, і я сам імі карыстаюся. Напрыклад, светлавыя будзільнікі, якія свецяць у спектры сонца. Мы атрымліваем пазітыўны стрэс за кошт сератаніну, і нам у дзясятак разоў прасцей прачнуцца, чым у поўнай цемры.
А вось да вібруючых будзільнікаў наш мозг вельмі хутка прызвычайваецца, і мы проста перастаём рэагаваць на гэты раздражняльнік.
— Ці трэба здаровым людзям у прынцыпе карыстацца праграмамі для сну?
— Праграмы падыдуць здаровым людзям альбо з лёгкімі псіхалагічнымі або псіхасаматычнымі кампанентамі.
Апошнім часам, на тле кавіду і цяперашніх падзей, людзі сталі больш хвалявацца пра сваё здароўе, з’явілася шмат псіхасаматычных праблем. Прасцей кажучы, людзі сталі трывожнейшымі, і ў дактароў, якія працуюць з псіхалагічным складнікам, значна дадалося працы.
Яшчэ адзін беларускі прадукт для рэлаксу — праграма KindMind ад студыі Bravocado — атрымаў намінацыю ў катэгорыі «Дызайн» ад Webby Awards. У красавіку гэтага года сузаснавальніцы кампаніі вырашылі разысціся. Адная з іх, Ганна Чабатарова, расказала dev.by, як ствараўся прадукт.
— MVP выйшаў пры канцы мая 2021 года, сам прадукт фіналізавалі да сакавіка 2022-га. У нас не спецыфічная праграма для вырашэння медыцынскіх праблем, тут няма самналогіі або чагосьці такога. Хутчэй, гэта праграма для ўэлнэса.
Адная з частых прычын, чаму людзі не могуць заснуць — немагчымасць расслабіцца і адпусціць думкі мінулага дня. Таму нашая праграма пабудаваная на расслабляльных практыках. Тут ёсць рухомыя анімацыі з прыемнымі гукамі, якія дапамагаюць расслабіцца, і практыкі, якія дапамагаюць узбадзёрыцца. Дыхальныя практыкаванні, якія насычаюць энергіяй або наадварот расслабляюць.
Вядома, мы чыталі навуковую літаратуру. Прапрацоўвалі з mental health counselor (кансультант па ментальнаму здароўю — заўв. dev.by) усё, што тычыцца гукаў і каляровых схем для розных тыпаў эмоцый. Але не магу сказаць, што за гэтым стаяць проста-ткі навуковыя даследаванні. Нашай мэтай было пераканацца, што мы не зможам нашкодзіць праграмай.
Так, спецыялісты не раяць глядзець у тэлефон перад сном. Але ў кожным разе нашая праграма працуе ў фонавым рэжыме. Карыстальнік можа ўключыць прыемныя гукі, паставіць таймер сну, і праграма «засне» праз 15, 30, 45, 60 хвілін. А карыстальнік гэтым часам будзе спаць або факусавацца на сабе.
Ці перанасычаны рынак? Любы рынак, які не вазьмі, перанасычаны. Праграм так шмат, што мара знайсці нішу без канкурэнцыі досыць утапічная. Я не спынялася б толькі таму, што хтосьці штосьці ўжо зрабіў. Рынак праграм для сну і рэлаксацыі велізарны і перспектыўны, асабліва ў Штатах, са шматгадовымі гігантамі накшталт Calm і Headspace і сотнямі іншых праграм. Ён расце з кожным годам, бо звяртацца да праграмы за заспакаеннем становіцца нормай.
Вядома, багацце новых прадуктаў ускладняе працу. Але калі ў нейкай нішы наогул няма канкурэнцыі, значыць, там няма і плацежаздольнага попыту.
Трэба памятаць — падобныя праграмы не акупляюцца адразу. Трэба час, каб яе «вырасціць», і для росту спатрэбяцца інвестыцыі. І толькі калі праграма фіналізуецца, ты акупіш укладзеныя выдаткі.
Рэлацыраваліся? Цяпер вы можаце каментаваць без верыфікацыі акаўнта.