Польскі офіс наймае беларусаў, літоўскі — не? Дзіўныя практыкі амерыканскай Cognizant
Нядаўна Java-распрацоўшчык з Беларусі, які з’ехаў у Літву, расказаў dev.by пра тое, як рэкруцёрка Cognizant спыніла працэс хайрынгу праз «абмежаванні на супрацоўніцтва з грамадзянамі некаторых краін».
Пасля публікацыі гэтай гісторыі іншы наш чытач паведаміў, што ўладкаваўся ў гэтую ж кампанію, але ў Польшчы. Праблем з пашпартам не было. Разбіраемся з юрыстам, як ставіцца да дыскрымінацыі праз грамадзянства пры найманні.
Спроба наймання беларуса ў Літве
Java-распрацоўшчык Віктар вымушана пераехаў з Беларусі ў Літву, атрымаў там ПМЖ і міжнародную абарону і ад лютага 2024 шукае працу. Яму ў лінкедзін напісала рэкруцёрка з кампаніі Cognizant з прапановай разгледзець іх вакансію Senior Software Engineer (Java) у Вільні. Азнаямленчае інтэрв’ю, паводле слоў беларуса, прайшло добра. Але затым рэкруцёрка напісала, што працэс хайрынгу спынены.
Пры гэтым яна спаслалася на правілы галоўнага офіса. Наяўнасць ДНЖ Літвы і нават статусу міжнароднай абароны ў суіскальніка ніяк не дапамаглі. Гэта тым больш здзівіла распрацоўшчыка, што за паўгода да гэтага ён спрабаваўся на іншую вакансію ў літоўскім офісе Cognizant, і тады грамадзянства не было праблемай (проста не прайшоў тэхсумоўя).
Cognizant Technology Solutions Corporation — міжнародная карпарацыя, якая спецыялізуецца на ІТ і кансалтынгу. Галоўны офіс знаходзіцца ў Нью-Джэрсі, ЗША. Заснаваная ў 1994 годзе ў Індыі. Штат (ва канец 2023 года) — амаль 348 тыс чал. ва ўсім свеце.
Паспяховы кейс
Іншы наш чытач нядаўна ўладкаваўся ў офіс Cognizant у Гданьску на пазіцыю Senior Manual QA. Ён выслаў у кампанію рэзюмэ з пазнакай, што гатовы як да рэмоўт, так і да працы ў офісе, і тыдні праз тры атрымаў прапанову пагутарыць. Далей на кожным этапе ўзгадняўся час сазвону ў Teams.
— Першапачаткова была размова з HR, далей быў этап тэхнічнага інтэрв’ю, апошнім быў этап інтэрв’ю з прадстаўніком каманды. Усё — праз афіцыйную перапіску. Першапачаткова мне трэба было падаць інфармацыю аб грамадзянстве і падставах знаходжання ў Польшчы. Далей я праходзіў background check: правяралі дакументы, вучобу і досвед працы ў Мінску.
Я гутарыў з прадстаўнікамі кампаніі, сярод якіх былі грамадзяне Польшчы, Вялікабрытаніі, Індыі і ЗША. Пытанняў у сувязі з маім грамадзянствам не ўзнікала. І так, у мяне ёсць яшчэ калегі з пашпартамі РБ. Але гэта Польшча. Магчыма, у Літвы іншыя правілы.
Мы задалі пытанне юрысту, асацыяванаму адвакату ў ЕБРР Іллю Салею пра тое, як беларусы могуць змагацца з дыскрымінацыяй па грамадзянстве (ды і па іншых прыкметах). Калі коратка: дэ-факта прыкладна ніяк, але калі вельмі хочацца, можна паспрабаваць судзіцца. Аднак наўрад ці гэта прынясе штосьці, акрамя маральнага задавальнення (і яно таксама не гарантаванае).
Каментар юрыста: «Можаце ісці ў суд, калі ваш маральны компас гэтага патрабуе»
— Дыскрымінацыя, у тым ліку пры прыёме на працу, забароненая ў любой цывілізаванай краіне свету. Гэта падаецца відавочным. Прававая забарона на дыскрымінацыю існуе і на міжнародным, і на нацыянальным узроўні. У першым выпадку гаворка ідзе перш за ўсё аб Усеагульнай дэкларацыі правоў чалавека, якая замацоўвае свабоду ад дыскрымінацыі ў якасці аднаго з асноўных правоў чалавека, і аб Міжнародным пакце пра грамадзянскія і палітычныя правы. У другім — аб антыдыскрымінацыйных законах канкрэтных краін, якія ў выпадку краін ЕС, ЗША ці, напрыклад, Вялікабрытаніі, з’яўляюцца дастаткова жорсткімі. Але гэта ў тэорыі.
У рэальным жыцці мы ўсе цудоўна ведаем, што дыскрымінацыя пры прыёме на працу — гэта вельмі частая з’ява, у тым ліку ў дзяржавах, якія прынята лічыць цывілізаванымі. Людзям адмаўляюць у прыёме на працу праз іх пол, век, расу, сямейнае становішча, сэксуальную арыентацыю, нацыянальнасць і гэтак далей.
Праблема палягае ў тым, што ў пераважнай большасці дыскрымінацыйных выпадкаў працадаўца (натуральна) не прызнае сапраўднай прычыны адмовы ў прыёме на працу. Бо абгрунтаваць адмову можна як заўгодна, напрыклад, недастатковай, на думку працадаўцы, кваліфікацыяй, неадпаведнасцю апісанню вакансіі, або ўвогуле тым, што кампанія ў дадзены момант вырашыла не наймаць нікога на гэтую пазіцыю.
Выпадкі, калі працадаўца проста прызнае, што вас не бяруць, бо вы занадта малады або занадта стары ці з’яўляецеся беларусам — унікальныя і адзінкавыя. Мала працадаўцаў дапускаюць такую «памылку».
Але калі такое адбываецца і ў вас ёсць на руках пісьмовая адмова ў прыёме на працу па дыскрымінуючай падставе (напрыклад, выключна таму, што вы грамадзянін Беларусі) — у вас ёсць падставы падаваць на такога працадаўцу ў суд з патрабаваннем аднаўлення рэкрутынгавага працэсу і нават выплаты кампенсацыі, верагоднасць і памер якой будзе залежаць ад канкрэтнай дзяржавы і выпадку. Кампанію таксама могуць прыцягнуць да адказнасці за дыскрымінацыю. Але гэта зноў жа ў тэорыі.
На практыцы зварот у суд, на жаль, асабіста вам наўрад ці прынясе шмат практычнай карысці. Даказаць дыскрымінацыю далёка не проста, і нават у выпадку поспеху не думаю, што вы зможаце працаваць у кампаніі, супрацоўніцтва з якой пачалося з залы судовага пасяджэння.
Магчыма, адзінай рэальнай прычынай звароту ў суд можа быць патрэба аднаўлення справядлівасці, то-бок маральнае задавальненне, наданне агалоскі недапушчальным дзеянням кампаніі і недапушчэнне падобнага абыходжання з іншымі кандыдатамі ў будучыні. Але гэтага, на жаль, таксама ніхто не можа гарантаваць.
Калі падсумаваць:
— ніхто не мае падвяргацца дыскрымінацыі пры прыёме на працу, у тым ліку па нацыянальнай прыкмеце і прыкмеце грамадзянства;
— тым не менш верагоднасць таго, што працадаўца прызнае, што вас не прынялі на працу праз век, расу або колер пашпарта, практычна нулявая — існуе вялікая колькасць законных прычын для адмовы, якія працадаўца можа выкарыстоўваць;
— калі ўсё ж вы мяркуеце, што вас дыскрымінуюць — патрабуйце абгрунтавання прычын адмовы ў пісьмовым выглядзе, і калі такія прычыны сапраўды дыскрымінацыйныя — можаце смела ісці ў суд, калі ваш маральны компас гэтага патрабуе.
Мы папрасілі Cognizant пацвердзіць або зняпраўдзіць абмежаванні на найманне грамадзян Беларусі — адказу не атрымалі. Апублікуем, калі атрымаем.
Читать на dev.by