«Ганьбімся як дзяржава». Польшча рэзка змяніла правілы для абітурыентаў не з ЕС у 2025 — ВНУ не змогуць іх прыняць?

З нядаўніх часоў абітурыенты з-за межаў ЕС павінны пацвярджаць пры паступленні ў навучальныя ўстановы Польшчы веданне мовы, на якой праходзіць навучанне, як мінімум на ўзроўні B2. 31 ліпеня Міннавукі выпусціла распараджэнне, што менавіта можна лічыць пацвярджэннем. У спіс увайшлі дзяржаўны сертыфікат, ECL і TELC, дыплом польскай ВНУ і г. д. — але не ўнутраныя моўныя экзамены ва ўніверсітэтах. 

Гэта выклікала хваляванне сярод абітурыентаў з Беларусі. Некаторым ужо прыйшлі мэйлы, што ўніверсітэты не могуць іх прыняць. Іншыя ж чакаюць афіцыйныя тлумачэнні ад міністэрства навукі. Dzik таксама разаслаў некалькі лістоў чыноўнікам. 

ВНУ больш не могуць самастойна правяраць веданне мовы

Некалькі месяцаў Міністэрства навукі спрачалася з МЗС, якія менавіта дакументы павінны пацвярджаць веданне мовы на ўзроўні B2 у абітурыентаў, адзначае Wyborcza. І ў выніку перамог МЗС. 

Аказваецца, Міннавукі хацела ўключыць у пералік дакументаў сведчанне, якое ВНУ выдае пасля правядзення ўнутранага экзамену па патрэбнай мове. Але МЗС з гэтым не пагадзіўся: на думку міністэрства, такі крок адкрыў бы поле для злоўжыванняў і супярэчыў бы духу прынятай Сеймам спецуставы аб выдачы віз.

Гэта наступства візавага скандалу. Консулы расказвалі дэпутатам следчай камісіі аб прыватных навучальных установах, куды можна было лёгка паступіць. У выніку студэнты выкарыстоўвалі свой статус, каб уладкавацца на працу ў Шэнгенскай зоне.

Да гэтага часу невядома, колькі людзей атрымала візу і не з’явілася ў ВНУ — ніхто такіх дадзеных не збіраў.

Але ў выніку, як кажуць у аб’яднанні рэктараў акадэмічных школ Польшчы (KRASP) «адказнасць за памылковую візавую і міграцыйную палітыку ўскладзена на ўсе ВНУ, асабліва на дзяржаўныя, якія гадамі будуюць міжнародны імідж польскай вышэйшай адукацыі».

Адмовы ў візах

Колькі замежнікаў пачне вучобу ў гэтым годзе? Складана сказаць. ВНУ спрабуюць зарыентавацца ў сітуацыі.

Некаторыя правялі набор па старых правілах, арганізавалі ўнутраныя экзамены і выдалі кандыдатам рашэнні аб прыёме. Іншыя прыпынілі прыём, чакаючы пастановы. Трэція маюць намер правесці набор замежнікаў таксама ў другой хвалі рэкрутацыі, у жніўні.

Але ў любым выпадку абітурыенты ўжо сутыкаюцца з праблемамі ў выдачы студэнцкіх віз.

У прыватнасці, выданне ведае пра падобныя кейсы ў Ягелонскім універсітэце і Сілезскай палітэхніцы: заявы на атрыманне візы ад паступаючых затрымліваюцца або адхіляюцца. Тое ж самае адбываецца і са студэнтамі мінулых гадоў, якія хочуць вярнуцца ў Польшчу пасля летніх вакацый.

👉 Ужо створана петыцыя, каб адкласці ўступленне распараджэння ў сілу да 2026/2027 акадэмічнага года.

Што з беларусамі?

Як кажуць у ВНУ, у найбольш цяжкай сітуацыі знаходзяцца тыя, хто планаваў пачаць вучобу на польскай мове у кастрычніку — гэта значыць у асноўным украінцы і беларусы.

Па сутнасці, у нас ужо няма шанцаў своечасова арганізаваць патрэбны дакумент. Так як наступны экзамен на B2 будзе толькі ў лютым 2026 года. У лістападзе можна здаць толькі больш складаныя экзамены — на C1 і C2. І тое вынікаў чакаць 8 тыдняў.

«Зерувка», падрыхтоўчы курс пры ўніверсітэце, таксама не падыходзіць, так як ён доўжыцца як мінімум дзевяць месяцаў.

Ну і у любым выпадку беларусам яшчэ трэба атрымаць студэнцкую візу. Якую не дадуць без сертыфіката ведання мовы.

Дзве гісторыі абітурыентаў

«Напісалі, што не хапае сертыфіката, толькі ў дзень уступлення пастановы ў сілу»

— Паступала ў гэтым годзе ва ўніверсітэт у Вроцлаве па КП (карце паляка) навучанне на польскай мове.

Сёння (4 жніўня) мне адмовілі ў паступленні — згодна з новымі правіламі, з-за адсутнасці дзяржаўнага сертыфіката на ўзроўні B2. Карта пацвярджае ўзровень мовы толькі на ўзроўні B1.

Мне павінны былі паведаміць рашэнне аб прыняцці, 24 ліпеня. Я здала ўступны экзамен на выдатна. Мне напісалі аб тым, што мне не хапае сертыфіката, толькі 31 ліпеня, у дзень уступлення пастановы ў сілу.

☝️ Рэмарка Dzika: мяркуючы па артыкуле Wyborcza, ВНУ самі да апошняга моманту не ведалі, якія дакументы ім прымаць. Яшчэ ў ліпені Міннавукі запэўнівала, што ўнутраныя экзамены падыдуць.

— У прыёмнай камісіі сказалі, што прыёмную кампанію спецыяльна прыпынілі, каб дачакацца ўступлення ў сілу пастановы.

Я напісала рэктару — ён сказаў, што я магу падаць апеляцыю. Буду падаваць, але ёсць сумневы, што гэта дапаможа.

«Курс быў не 9 месяцаў, а 8 месяцаў і 27 дзён, і з-за гэтага ўсе праблемы»

— Я скончыла «зерувку» ў Лодзі, атрымала сертыфікат В2. 

31 ліпеня 2025 года выйшаў закон, што сертыфікаты «зерувак» ВНУ прымаюць. Але зараз, калі я ўжо з’ездзіла ў Польшчу з РБ спецыяльна, каб падаць дакументы, мне напісалі з ŚUM (медвуз у Катавіцах), што мой сертыфікат не зусім падыходзіць і яны запытваюць у Лодзі дадатковыя дакументы.

Чаму так? Курс быў не 9 месяцаў, а 8 месяцаў і 27 дзён, і з-за гэтага ўсе праблемы. 

Спадзяюся, яны прымуць пад увагу, што ў мяне ў сертыфікаце пазначаны ўзровень В2. Можа, Лодзь ім што-небудзь вартае дашле.