Усе чакаюць рэцэсію — ці прыйдзе яна? Удзельнікі ІТ-рынку тлумачаць, да чаго рыхтавацца
Скарачэнні, замарозка, бэнч — ці гэта ўсё насур’ёз і надоўга? Спыталіся экспертаў.
Скарачэнні, замарозка, бэнч — ці гэта ўсё насур’ёз і надоўга? Спыталіся экспертаў.
Крызіс у ІТ здаецца ўжо чымсьці паўсюдным і само сабою зразумелым. Сусветныя ІТ-гіганты рэжуць штаты і скарачаюць вакансіі, аўтсорс-кампаніі ў розных рэгіёнах адпраўляюць супрацоўнікаў на бэнч і дахаты. Наш рэгіён не выключэнне. У буйнога аўтсорсу скараціліся заказы, а разам з гэтым замерзлі і найманне, і зп, і аптымізм. Здаецца, усе чакаюць рэцэсію.
Што праўда, зусім нядаўна на фондавым рынку здарылася ажыўленне: акцыі кампаній прыкметна падраслі. Асабліва адзначылася Apple: яе капіталізацыя за адзін дзень 10 лістапада вырасла на $191 млрд. Прычына пацяплення, як піша Bloomberg, у мякчэйшых, ніж чакалася, даных па інфляцыі ў ЗША. Але поспех уражвае толькі на кароткім адцінку, у параўнанні з леташнімі каціроўкамі ўсё па-ранейшаму дрэнна.
dev.by паразмаўляў з удзельнікамі рынку пра тое, што адбываецца і як глабальны трэнд адбіваецца на ІТ у нашым шматпакутным рэгіёне.
«Скарачэнні не прыпыняцца»
Ігар Маханёк, венчурны інвестар, кіраўнічы партнёр Geek Ventures:
2022-ы — год адкату назад па ўсім свеце. Ёсць шмат прычын, але асноўная ў тым, што ў 2020-2021-м рынак перагрэўся.
Кавід прынёс лёгкія грошы, і многія кампаніі трацілі больш, чым гэта мела сэнс з пункту гледжання будучых даходаў.
А ў 2022 годзе сышлася маса негатыўных фактараў, якія паўплывалі на заробкі кампаній. Вайна ва Украіне прывяла да кучы праблем, у тым ліку разагнала інфляцыю. У выніку цэнтрабанкі (перш за ўсё амерыканскі) вымушаныя былі падняць стаўкі, што пацягнула за сабой скарачэнне даходаў. І каб перажыць гэты час, бізнэс стаў скарачаць выдаткі.
Некаторыя кампаніі, напрыклад, у сферы нерухомасці, пачалі звальняць яшчэ ўвесну. Хтосьці рабіў гэта на ўсялякі выпадак, бачачы, што рынак падае. А ў чацвёртым квартале хваля скарачэнняў дакацілася і да тэхналагічных кампаній.
У тэхналагічных кампаніях асноўныя выдаткі — на людзей. І ў перыяд ад 2017 года яны значна павялічыліся: заробкі, акцыі, бенефіты — для супрацоўнікаў усё было супер-фрэндлі.
І калі прыйшоў час рэзаць косты, то лагічным выявілася пачынаць з супрацоўнікаў.
Вядома, ёсць крайнія выпадкі. Калі Twitter звальняе 50% персаналу, гэта следства не рынкавых фактараў, а змены кіраўніцтва: проста Ілан Маск мяняе стратэгію кампаніі.
Прасцей за ўсё звальняць у аўтсорсе: там, як правіла, няма вялікіх выхадных дапамог, скарачэнні не спалучаныя з піяр-ударам або ўдарам па культуры кампаніі. І калі адныя кампаніі масава звальняюць, іншым лягчэй наймаць. Гэтыя фактары працуюць разам.
Фактар пандэміі — гэта не толькі лёгкія грошы. Праз кавід выраслі выдаткі на аддаленых супрацоўнікаў, іх negotiation power узрасла. У выніку леверыдж заробкаў паменшыўся. Аўтсорс ужо не можа рабіць сэрвісы нашмат танней у параўнанні з тым, як калі б заказчык наймаў распрацоўшчыкаў сам.
На кожнае скарачэнне рынак рэагуе пазітыўна. Як толькі Meta абвясціла lay off, яе акцыі пайшлі ўверх. Не таму што павялічыліся даходы, а таму што зменшыліся выдаткі.
Тое ж самае з Apple і Amazon. Іншая рэч, што кампаніі не могуць памяняць кадравую палітыку толькі таму, што іх акцыі растуць два дні запар — важная дынаміка ў даўжэйшай перспектыве. Да таго ж рынак можа рэагаваць на пазітыўныя чаканні надта загадзя.
Таму я б не ўскладаў спадзеваў на нядаўні ўсплёск на фондавым рынку і не чакаў бы, што скарачэнні прыпыняцца. Думаю, яны працягнуцца і закрануць практычна ўсе кампаніі.
Пытанне толькі ў тым, ці зачэпіць кампаніі па другім разе.
У мабільнай распрацоўцы дадатковы фактар уплыву — ATT (App Tracking Transparency) правіла Apple. Зрабіць прыбытковы бізнэс у мабільнай сферы цяпер складаней, чым год-два таму.
Што за гісторыя з Apple
У iOS 14.5, якая выйшла ўвесну 2021 года, Apple змяніла налады прыватнасці: распрацоўшчыкі праграм больш не маюць па змоўчанні доступу да IDFA (The Identifier for Advertisers) — унікальнага ідэнтыфікатара прылады, дзякуючы якому рэкламадаўцы адсочвалі актыўнасць карыстальнікаў і наладжвалі таргетынг.
Каб IDFA запрацаваў, карыстальнік мусіць даць відавочную згоду. Калі праграма не падтрымлівае фрэймворк App Tracking Transparency (ATT), ёй няма доступу ў AppStore.
Вось як расказваў пра наступствы ўведзенай канфідэнцыйнасці адзін з удзельнікаў рынку:
— Як зарабляюць мабільныя гульні? Яны купляюць рэкламу на Facebook, адразу таргетуючыся ў чэк, які атрымаюць ад карыстальніка. Цяпер гэтая мадэль перастала працаваць добра. Першыя званочкі пачуліся летась з выхадам iOS 14.5: праграмы абавязалі запытваць у карыстальніка дазвол на адсочванне яго актыўнасці для рэкламных мэт.
Атрыбуцыя рэкламы ўпала, шмат якія мабільныя распрацоўшчыкі перасталі эфектыўна купляць рэкламу, у выніку іх даходы скараціліся, камусьці прыйшлося закрыць офіс.
Цяпер мабільныя распрацоўшчыкі спрабуюць зразумець, у якой частцы продажы знізіліся праз эканамічны спад, а ў якой — праз ананімізацыю. Зразумела, што абодва фактары працуюць, але іх прапорцыі зусім няясныя.
А ў iOS 16 абарона ад трэкінгу яшчэ вышэйшая. І важнае пытанне для распрацоўшчыкаў сёння — ці ёсць дзіркі ў абароне Apple.
«Перыяды спаду наперадзе»
Радзівон Жытомірскі, заснавальнік GP Solutions:
— Мы (пакуль) не заўважылі зніжэння попыту, абумоўленага менавіта рэцэсіяй. Ёсць праблемы, якія з’явіліся пасля 24 лютага — але яны звязаныя не з рэцэсіяй, а з рэакцыяй заходняй супольнасці на вядзенне баявых дзеянняў з тэрыторыі Беларусі.
Тут ёсць шэраг фактараў, якія дзейнічаюць рознанакіравана, падмацоўваючы і зніжаючы попыт. З аднаго боку, зніжэнне попыту на беларускіх распрацоўшчыкаў і тая ж рэцэсія. З іншага — зніжэнне прапановы паслуг з Украіны ў сувязі з тэхнічнымі, псіхалагічнымі, лагістычнымі цяжкасцямі, якія ўзнікаюць у распрацоўшчыкаў.
Складваецца ўражанне, што гэтыя фактары ў пэўнай меры нівелююць адзін аднаго, і, такім чынам, уплыў рэцэсіі (пакуль) не прыкметны.
Пажывём — пабачым. Асноўныя «рэцэсійныя» перыяды наперадзе — гэта чацвёрты квартал гэтага года і першы квартал 2023-га. Што праўда, «рэцэсійнасць» чацвёртага квартала стане зразумелай не раней за снежань, бо статыстыка ВУП за кастрычнік была пазітыўнай як для ЕС, так і для ЗША.
«Рэцэсія як Гадо: усе чакаюць, што яна прыйдзе заўтра»
Барыс Канцавы, заснавальнік Intetics:
— Крызісу, акрамя вайны, дакладна няма. Так, бізнэс сёлета развіваецца павольней, чым летась. Але гэта праз вайну і нашыя ўнутраныя пытанні.
Пра рэцэсію ўсе кажуць, але прычын асабліва не называюць. Нібыта вырасла інфляцыя, пакупная здольнасць бедных слаёў, наадварот, звалілася — адсюль і рэцэсія. Але не ўпэўнены, што пакупная здольнасць найбяднейшых можа аказаць такі ўплыў.
Іншы фактар — крэдытныя рэсурсы сталі дарагімі, і гэта ўжо сур’ёзней. У выніку нейкія інавацыйныя праекты не атрымаюць інвестыцый і не адбудуцца. З іншага боку, стартапы рэдка фінансуюцца крэдытамі. А для венчура рызыка застаецца ранейшай.
Private Equity, кансерватыўныя прыватныя інвестары, могуць прамяняць стартапы на банкаўскі сектар. Але даходнасць там усяго 3% — дробязь у параўнанні з жаданымі 12-25%.
Увогуле, чаму ўсе торгаюцца [у свеце], мне незразумела.
Рэцэсія цяпер у дакладнасці як у п’есе «У чаканні Гадо»: усе чакаюць, што Гадо прыйдзе заўтра, а ён усё не прыходзіць.
Што праўда, думка матэрыяльная — мо й прыйдзе.
Вось у РБ зусім іншыя праблемы. Да Беларусі рэцэсія на Захадзе, калі яна і здарыцца, не мае ніякага дачынення.
Што з беларускім айці? Адказваюць 5000 айцішнікаў. Вялікі рэсёрч
Што з беларускім айці? Адказваюць 5000 айцішнікаў. Вялікі рэсёрч
На што скардзяцца айцішнікі з EPAM, Itransition і ўвогуле вялікага аўтсорсу
На што скардзяцца айцішнікі з EPAM, Itransition і ўвогуле вялікага аўтсорсу
Viber скарачае ва ўсіх офісах. У Мінску таксама
Viber скарачае ва ўсіх офісах. У Мінску таксама
Маск предсказал, сколько ещё продлится рецессия в США
Маск предсказал, сколько ещё продлится рецессия в США
«Не за горами новая рецессия». Как программист в 41 год переехала в Канаду работать на COBOL
«Не за горами новая рецессия». Как программист в 41 год переехала в Канаду работать на COBOL
Рэлацыраваліся? Цяпер вы можаце каментаваць без верыфікацыі акаўнта.
Ну да. Ведь бел айтишники работают на собственный рынок
Каментарый скрыты за парушэнне правілаў каментавання.
ИМХО. Сокращения в ряде технологических гигантов связаны прежде всего не с падением спроса на ИТ услуги, а с играми с инвесторами и несколько раздудым штатом.
Да, в региональном разрезе все может быть несколько иначе.
Например компании, работающие на ЕС могут испытывать некоторые трудности, но они обусловлены локальными проблемами, в первую очередь военным конфликтом и ускорившейся инфляцией, нежели какими то проблемами в ИТ мирового масштаба.
В то же время стремительно растет спрос на ИТ услуги в странах персидского залива, рейты там покруче чем в США.
Подводя итог:
В целом в мировом масштабе спрос на ИТ услуги растет, как и в среднем растут рейты вслед за спросом и инфляцией. Судить о состоянии отрасли стоит не только по заголовкам новостей.
PS отрасль не однородна, вследствие этого при общем росте могут быть и есть направления, которые чувствуют себя не важно.
Чистейший бред. Скажите это например вроцлавскому ЕПАМу, у которого уже на 100 квадратных метрах работает более 2000 сотрудников.
Такие затраты что просто нереально представить )))
Мда, действительно, не безумное печатание денег (особенно в ковид), локадауны и прочий гениальный менеджмент правительств/центробанков привел к такой инфляции, но вот война в Украине - таки да.
Все-таки масс медиа - мощнейший элемент промывания мозгов в любом государстве. "Не читайте по утрам советских газет", как говорится.
а вот и диванные эксперты-экономисты подтянулись :)
Каждый первый знает как надо управлять экономикой :)))
Напишу как не диванный эксперт, посмотри данные по денежному агрегату М2, прирост с 2019 по 2021 на $7e+12. Предыдущие 7 триллионов печатали с 1913 по 2009 г (96 лет!).
https://fred.stlouisfed.org/series/M2SL
А ещё количество автомобильных аварий в 1913 году было в сотни тысяч раз меньше, чем сейчас, вот это да! И людей на планете было раза в 4 меньше. И производство было чуууть поменьше. Но да, во всем виноваты проклятые американцы нещадно печатающие доллары!
Каментарый скрыты за парушэнне правілаў каментавання.
Все дураки, один я в белом пальто :) Это про ваш коммент :)
Каментарый скрыты за парушэнне правілаў каментавання.
Сравнивают с 21-м годом, а сравнивать нужно с 20-м.
Я тут смотрю на акции PKO Technologii i Innowaciii Globalny (единицы участия фонда, если быть точным)
+220% за 10 лет
+33% за 5 лет
-21,6% за прошлый год
О чём мне этого говорит? Пускай лежат и растут. Мобилками народ пользоваться не перестанет. Нв производствах/банках/фарме как пользовались, так и будут пользоваться. Как открывали ворд и гугл по всему миру - так и будут открывать.
А если там фейсбук и нетфликс что-то налажали - пофигу вообще. 200% за 10 лет - это 200%. Даже, если в злотых.
Карыстальнік адрэдагаваў каментарый 22 лістапада 2022, 03:01
Ваши выводы правильны для уже прошедшего периода развития капитализма в мире. Поищите информацию о его стадиях развития, там на самом деле много интересного, в первую очередь для тех, что интересуется акциями и долгосрочными вложениями. Последние события в мире очень логично укладываются. Скорее всего чуток поправите выводы.
Добавлю. Также можно понять за счёт чего акции расли, в плане за счёт чего шло накопление капитала (промежуток времени лет в 50), и станет ясно, будет-ли и как оно будет наращиваться теперь.... в общем там очень много интересного можно найти
Дружище, не первый комментарий глаз задевает. То пишешь что в Польше не заметил инфляцию (а она 20%+ уже год), то про малую коммуналку за кавалерку в 30м2 (опять дикий рост).
Сейчас экстраполируешь доходность акций в беспрецедентный период вертолетных денег на 10 лет в будущее.
В интернете много добротного материала для повышения финансовой грамотности, притом бесплатной.
Живу в Северной Америке. Рецессия не то, что на подходе, но уже вполне себе реальность. Просто прочувствовали её пока не только лишь все. Разговоры, что увольняют балласт, а нас то, великих "специалистов" никто даже трогать не подумает, мягко говоря, наивны. Возможно, конечно, что удалёнщиков из shit-hole стран попрут в последнюю очередь, ибо они несколько дешевле. Но тоже совсем не факт.
Это и есть
Можно конечно много эпитетов нелестных написать, про удаленщиков из shit-hole стран, но у вас в супер развитых странах это так же называют ценовой конкуренцией, которую местные разработчики проигрывают.
Полтора года назад стартовал проект с северной америкой. На старте прототип делали три человека с нашей стороны и рядом команда местных - поддерживала существующую инфраструктуру, помогали с интеграцией. Сейчас на нашей стороне три десятка, местных столько же осталось, занимаются тем же. Руководство бизнеса с каждым месяцем декларирует всё более грандиозные планы по дальнейшей разработке и интеграции. Я даже не сомневаюсь с какой стороны океана будет прирастать команда. Ибо тупо считают деньги.
Не было желания унизить проживающих в неблагополучных странах разработчиков. Скорее легкая ирония над данным выражением Дональда Фредовича. Всё же, как мне видится, волна говна поднимается такая, что пострадают все. Тем более, удалёнщики сейчас по факту не так уж и дёшевы с учетом процентов прокладок и т.п..
-> Есть много причин, но основная в том, что в 2020-2021-м рынок перегрелся.
Снова завели шарманку про перегретый рынок. В который раз это слышу за последние лет пять
Карыстальнік адрэдагаваў каментарый 23 лістапада 2022, 01:27
Т.е. чел всерьез дает прогнозы, но не вкурсе что инфляция как раз замедляеться и по прогнозам в течении года придет в норму, тогда как война не окончится, во всяком случае пока её скорое окончание не очевидно. А ещё то что саму инфляцию разогнали так называемые вертолетные деньги в США, ЕС и локдауны по всему миру. И это уровень?)
В конкретной статистике вакансий я никакого кризиса в мировом айти не вижу.
Да, в технологических гигантах США и некоторых аутсорсах идут сокращения, зато нетехнологические компании, стартапы и компании не из США наоборот нарастили число открытых вакансий. По крайней мере это видно в статистике линкедина.