Якія сацыяльныя бонусы ёсць у Польшчы, Літве, Германіі, Канадзе. Апавядаюць айцішнікі

Літва

1. Дапамога на дзіця

Універсальная выплата, якую атрымліваюць усе дзеці ад нараджэння і да 18 гадоў, а ў некаторых выпадках і пазней — калі яны навучаюцца па праграме агульнай адукацыі.

Цяпер дапамога складае 80 еўра на месяц.

— Гэтыя бонусы даюць толькi тым, у каго ёсць дазвол на жыхарства. Засабмітаць усе докі можна праз інтэрнэт — на сайце электронных паслуг. Трэба дадаць туды фотакарткі дазволаў дзяцей і бацькоў, а таксама даведку, што дзеці ходзяць у школу (нашыя тады наведвалi беларускую анлайн, і падышла даведка па-руску — без перакладаў). Пачакалi 2-3 тыдні — і ўсё, — расказаў пра парадак афармлення дапамогі чытач dev.by.

Іншаму чытачу прыйшлося чакаць ухвалення 2 месяцы, пры гэтым ён дадае, што «за ўсе папярэднія месяцы з моманту атрымання дазволу на жыхарства таксама ўсё выплацілі».

Сем’і, якія выхоўваюць або апякуюць траіх і болей дзяцей, маюць права на дадатковую дапамогу ў памеры 43 еўра на кожнае дзіця. Паводле слоў нашага чытача, дадаткова рабіць запыт на яе не трэба — яе ўключаюць аўтаматам.

2. Дапамога па доглядзе дзіцяці да двух гадоў

Залежыць ад заробку бацькі, «разлічваецца няпроста, але ёсць калькулятар», — расказвае чытач dev.by. і падказвае, дзе шукаць — тут ёсць і іншыя калькулятары, актуальныя для Літвы.

Афармляецца дапамога аналагічна папярэдняй. 

Мы падаліся на выплаты і чакаем рашэння. Калі падаваліся, я ў Літве не працаваў і года. Каб атрымаць выплату, трэба было пацвердзіць стаж у Беларусі. Адказу па стажу яшчэ чакаем. Але што класна: нават калі час пройдзе, усё адно ўсе грошы нам кампенсуюць. А ў нашым выпадку гэта 800 еўра на месяц, або 9600 за год — досыць шмат, — кажа чытач.

— У Літве такой дапамогай карыстаюцца і таты, і мамы: пакуль дзіцяці няма года, чалавек, які даглядае яго, не можа працаваць — і дапамогу часцей афармляюць на маму. А на наступны год у справу ўступае тата, які звычайна атрымлівае больш, — і ўжо ад яго заробку капае адсотак.

3. Выплаты перад школай «на алоўкі»

— Калі пераводзілі дзяцей у літоўскую школу, нам прапанавалi атрымаць пару дзясяткаў еўра «на алоўкі» — гэта аднаразовы бонус. Але мы не сталі гэтым займацца, бо палiчылi, што да 1 верасня не паспеем падацца. Да таго ж былi сумневы, што дадуць, бо бонус прывязаны да прыбытку, а ў нас у сям’i 2 айцiшнiкі — таму зарабляем няблага.

Германія

1. Вяртанне падаходнага падатку

— Пераехаў у Германію. Па выніку 2021 года дзяржава павяртала мне падаходны падатак у памеры 2000 еўра — прыкладна. Асабліва рабіць для гэтага нічога не прыйшлося: у лютым у штатным рэжыме атрымаў ад працадаўцы даведку пра даходы і запоўніў дэкларацыю праз анлайн-сэрвіс. Праз 2 месяцы грошы вярнуліся на карту.

2. Дапамога ў сувязі са стратай працы

— У Германіі ўсе працаўнікі плацяць страхавыя ўнёскі на выпадак страты працы — гэта нешта каля 1,25% ад брута-заробку, а яшчэ 1,25% пакрывае працадаўца. Так выйшла, што я скарыстаўся страхоўкай па беспрацоўі ALG1 неўзабаве пасля пераезду. 

Я пераехаў у Германію ў 2018 годзе, у 2020-м у нашай фірме наспелі скарачэнні. Як і многія іншыя прадуктовыя ІТ-кампаніі, што працуюць у рэстаранным і турыстычным дамене, яна парадкам пацярпела праз пандэмію.

У кампаніях пра скарачэнне паведамляюць загадзя — за 2-3 месяцы. На працягу трох дзён пасля атрымання паведамлення аб скасаванні кантракта трэба паведаміць федэральнаму агенцтву па працы (Agentur für Arbeit) пра сваю заяўку на статус беспрацоўнага.

Беспрацоўныя да 50 гадоў не могуць атрымліваць ALG1 даўжэй за год. Калі вісіш у статусе беспрацоўнага даўжэй за абумоўленыя тэрміны, то пераходзіш на іншую дапамогу — ALG2, але яна для грамадзян і ўладальнікаў сталага дазволу на жыхарства.

Камунікацыя з агенцтвам па працы вялася на нямецкай — па пошце, у тым ліку звычайнай, а не толькі электроннай, і па тэлефоне, і вось гэта давалася няпроста. І тым не менш кожны мой дзень у статусе беспрацоўнага быў аплачаны правільна, медыцынская страхоўка таксама пакрывалася. Нямецкія працэдуры могуць быць складанымі, але часцяком яны добра прадуманыя і ў выніку справядлівыя.

Мы адпачылі, павандравалі — увосень2020 года гэта было цалкам рэальна і за невялікія грошы, — а затым я перайшоў на новую працу.

Польшча

1. Rodzina 500+ 

Гэта дзяржпраграма па падтрымцы сем’яў з дзецьмі. Па ёй кожнае дзіця да свайго паўналецця — гэта значыць 18 гадоў — атрымлівае штомесяц выплаты ў 500 злотых.

— Для падачы трэба запоўніць спецыяльную форму са сваімі данымі і данымі дзіцяці і прымацаваць туды фота дазволаў на жыхарства, — расказаў наш чытач. — Падавацца трэба штогод, таму мы запаўнялі заяўку ўжо другі раз. У абодвух выпадках заяўкі разглядалі па 3 месяцы і выплачвалі адразу 1500 злотых, а гэта значыць, што выплата налічваецца з моманту падачы.

У іншых знаёмых тэрміны разгляду заяўкі розныя — ад 2 да 5 месяцаў, — але ўсім выплаты ўхвалілі. Адзіны момант: бывала і так, што ў адной і той жа сям’і адно дзіця атрымлівала выплаты, а другое працягвала якісьці час чакаць адказу па заяўцы.

Як атрымаць — у нашым гідзе. 

2. 400+

Праграма сумеснага фінансавання выдаткаў бацькоў на яслі/дзіцячы садок. Складае 400 злотых на месяц. 

— Каб атрымаць 400+, мы падалі электронную заяўку на сайце ZUS (для гэтага трэба, каб садок са свайго боку яе таксама падаў). Да заяўкі прыклалі фота пашпарта, візы і пасведчання аб нараджэнні — з перакладам, але не завераным натарыусам. 

Рашэння чакалі крыху больш за месяц — і паспелі змяніць садок. І паколькі грошы паступаюць менавіта на рахунак садка, а ён ужо памяншае суму бацькам, — садок пералічыў атрыманыя грошы ўжо на наш рахунак. На новы садок прыйшлося падаваць новую заяўку. Аднак пры кошце прыватных ясляў у 1000-2000 злотых 400 злотых — не лішнія.

3. Dobry start 300+

Аднаразовая дапамога на школьныя пакупкі.

— Бацькі школьнікаў могуць падацца на плюс 300 злотых да школы, працэс аналагічны таму, як падаюцца на Rodzina 500+. 

4. Bon turystyczny

Гэта віртуальныя 500 злотых, якія можна выдаткаваць на пражыванне ў гатэлях і гасцініцах або на забавы для дзіцяці. Налічваецца на кожнае дзіця ў сям’і.

Каб атрымаць бонус, трэба мець BluеСard або карту Stałego Pobytu. Іх уладальніку рэкамендуецца завесці профіль на платформе электронных паслуг сацыяльнага страхавання ZUS — і там будзе ваўчар, які трэба будзе актываваць.

Нашыя чытачы пішуць, карысталіся бонуснымі баламі па Bon turystyczny, каб разлічыцца ў аквапарку, у тэрмах і ў гасцініцы.

5. Кампенсацыя лекаў для лячэння хранічных хвароб па Narodowy Fundusz Zdrowia

— Каб атрымаць лекі, трэба звярнуцца да доктара, які выпіша рэцэпт. Паколькі ў мяне і жонкі страхавыя абанементы ад працы, то гэта ўсё бясплатна, — расказаў чытач, у якога жонка хворая на дыябет.

— Самі рэцэпты, напрыклад, на інсулін або тэст-палоскі, могуць быць як з поўным пакрыццём (тады плаціцца толькі ўмоўна 3-4 злотыя за рэцэпт) так і з пакрыццём 70%, а астатнія 30% трэба даплачваць. Доктар выстаўляе рэцэпты ў электронным выглядзе — каб атрымаць лекі, дастаткова проста паказаць рэцэпт у аптэцы.

6. Ulga na start

Прыдуманая для тых, хто працуе як ІП. Першыя 6 месяцаў прадпрымальнік з усіх сацыяльных выплат (ZUS) аплачвае толькі медыцынскую страхоўку. Гэта дазваляе яму істотна зэканоміць (калькулятар). Пры гэтым застаецца і права ўпісаць у сваю страхоўку ZUS родных, без павелічэння памеру плацяжоў.

Ulga na start распаўсюджваецца толькі на самога прадпрымальніка. Калі ў яго ёсць супрацоўнікі, то за іх унёскі выплачваюцца ў поўным аб’ёме.

— Першыя 6 месяцаў ільгота значная. У залежнасці ад даходу (чытач выкарыстоўвае такую папулярную сярод айцішнікаў-ІП форму падаткаабкладання, як рычалт, дзе выплаты прывязаныя да памеру даходу. — Заўв.) яна можа дасягаць 70% ад поўнага зусу. Напрыклад, замест 1460 злотых усяго 335 або замест 2130 злотых — усяго 1000. 

Калі льгота скончыцца, наступныя 24 месяцы можна плаціць зніжаныя ўнёскі (preferencyjny ZUS).

7. Крэдытныя вакацыі

А яшчэ я скарыстаўся крэдытнымі вакацыямі, якія распаўсюджваюцца на тых, хто ўзяў крэдыт на жытло ў злотых да 1 ліпеня 2022 з мэтай пражывання, — кажа чытач. — Заяўкі на крэдытныя вакацыі можна было падаваць ад 29 ліпеня. З навін я даведаўся, што ў першыя дні быў вялікі паток заявак, і не адважыўся падаваць адразу — падаў дзесьці ў 20-х чыслах жніўня.

Сама працэдура простая: у інтэрнэт-банкінгу ёсць кнопка «Падаць заяўку на крэдытныя вакацыі». Націснуў — праз гадзіну прыйшло пацверджанне, што я скарыстаўся вакацыямі і наступныя 2 месяцы з мяне не будзе спаганяцца аплата за крэдыт. Але я з парады знаёмых вырашыў адправіць гэтыя грошы на пагашэнне асноўнага доўгу. Усяго ад дзяржавы чакаецца да 8 месяцаў канікул, а гэта каля 20 тысяч злотых у пагашэнне асноўнага доўгу.

Канада

1. Бясплатныя моўныя курсы

— Пераехалі з жонкай у Манрэаль. Горад знаходзіцца ў той частцы Канады, дзе размаўляюць па-французску. І хоць канкрэтна ў Манрэалі можна жыць і з англійскай, але правінцыя прадастаўляе курсы вывучэння французскай мовы. Гэтыя курсы не толькі бясплатныя, але яшчэ і нам даплачваюць. 

Паколькі жонка не працуе і можа хадзіць на курсы фул-тайм, ёй плацяць крыху больш за 200 канадскіх долараў на тыдзень. Я хаджу на парт-тайм-курсы пасля працы — тры разы на тыдзень, і мне плацяць 78 канадскіх долараў на тыдзень.