Wypoczynek czy ukłon w stronę inwestorów? Dlaczego Dobkin rezygnuje z funkcji CEO

Co oznacza ta roszada? Stopniowe odejście założyciela i wieloletniego lidera EPAM od biznesu? W czerwcu Arkadij Dobkin skończy 65 lat. A może, jak sugerują niektóre media, to jedynie formalna zmiana, by zadowolić głównych akcjonariuszy zaniepokojonych spadkiem kursu akcji EPAM? może chodzi o coś zupełnie innego? Zapytaliśmy dyrektorów generalnych dużych i mniejszych firm IT.

Kilku rozmówców odmówiło komentarza, tłumacząc to brakiem wystarczającej wiedzy. Uznali, że przyczyny mogą być tak różne, że wyjaśnić je może tylko ktoś, kto dobrze zna Dobkina.

Wersja pierwsza. Typowy scenariusz: niech młodzi przejmą stery

Współzałożyciel Playsence i Placy, były szef The Agency of Wargaming, Siergiej Osipow uważa, że zmiana kierownictwa w EPAM to standardowy scenariusz, który nie wpłynie na życie zwykłych pracowników firmy.

— Kariera założyciela zwykle przebiega według takiego schematu: CEO — przewodniczący zarządu — sprzedaż biznesu lub «przejście na emeryturę» — mówi. — W pewnym momencie założyciel rozumie, że pora przejść na zarządzanie strategiczne, bo z codziennymi operacjami młodszy menedżer poradzi sobie lepiej.

Arkadij Dobkin nie wygląda na «emeryta». Być może po prostu chciał wygospodarować czas na jakieś nowe przedsięwzięcie. W końcu CEO pracuje pięć dni w tygodniu, a przewodniczący zarządu — formalnie — tylko raz na kwartał podczas posiedzeń zarządu.

Co robi przewodniczący? Podobnie jak inni członkowie zarządu, zwykle głosuje w sprawach takich jak powołanie CEO, zatwierdzanie rocznego budżetu, uzgadnianie premii i opcji dla kadry zarządzającej itp. Nie podejmuje jednak decyzji jednoosobowo, a jedynie głosuje wraz z pozostałymi członkami zarządu.

Teorię o przymusowym zwolnieniu Dobkina pod naciskiem głównych akcjonariuszy Osipow nazwał zwykłą fantazją.

— To po prostu zmiana kadrowa. Nie ma co szukać ukrytych znaczeń — uważa Osipow. — Gdyby ktoś «zdjął» Arkadija, to na pewno nie po to, by przesunąć go na stanowisko przewodniczącego zarządu.

Dodaje również, że Dobkin «z pewnością wybrał następcę, który mu odpowiada», co oznacza, że ta zmiana nie przyniesie firmie żadnych radykalnych zmian.

Podobną opinię wyraził CEO dużej firmy usługowej. Zaapelował, by nie doszukiwać się w tym wydarzeniu sensacji.

— W dużych firmach przejście lidera z pozycji CEO na stanowisko przewodniczącego to normalna sprawa. To naturalny proces, można znaleźć mnóstwo przykładów. Po prostu wiek, każdego to czeka, a lepiej, gdy sterami kierują młodzi.

Emerytura? Można i tak to interpretować, ale na emeryturę można przejść w dowolnym momencie z każdego stanowiska, nie trzeba niczego przestawiać. Na razie Arkadij nigdzie się nie wybiera i najwyraźniej nie zamierza. EPAM po prostu redystrybuuje obowiązki.

Wersja druga. Doping dla akcji

Niektórzy twierdzą jednak, że wiek założyciela nie ma tu nic do rzeczy. Zmiana dyrektora generalnego to sygnał dla inwestorów, że firma się modernizuje, wprowadzając efektywne i młodsze zarządzanie i rozdzielając kompetencje.

Taki ruch miał być konieczny w obliczu długotrwałego spadku wartości akcji EPAM.

— Zwróćcie uwagę: w dniu publikacji komunikatu, na długo przed faktyczną zmianą ról, akcje podskoczyły o ponad 10% — inwestorzy kupują «przyszłość» — zasugerował jeden z rozmówców.

W rzeczywistości w ciągu ostatnich pięciu dni kurs akcji wzrósł o prawie 20%.

Co oznacza Executive

Co do funkcji Arkadija Dobkina na nowym stanowisku — Executive Chairman — opinie rozmówców są podzielone. Niektórzy uważają, że dodatkowe słowo «executive» nie wnosi dużych zmian i nie wyposaża przewodniczącego zarządu w uprawnienia CEO. To po prostu synonim «starszego», «top». Inni wprost przyznają, że nie znają różnicy między Chairman a Executive Chairman. Jeszcze inni twierdzą, że aby zrozumieć różnicę, trzeba znać dokumenty założycielskie EPAM.

Szef innej dużej firmy usługowej wątpi, czy można łączyć role Chairman of the Board/President i CEO.

— Oczywiste jest, że rola CEO, oprócz komunikacji z zarządem, obejmuje codzienne zarządzanie operacyjne firmą, komunikację z menedżerami i klientami — mówi. — Rola Chairman of the Board (i bliska jej rola President of the Company) polega na określaniu strategii rozwoju firmy na podstawie wizji inwestorów oraz przekazywaniu tej strategii CEO z późniejszą kontrolą.

Łączenie roli CEO i Chairman of the Board/President jest dość skomplikowane: w niektórych sytuacjach może prowadzić do konfliktu interesów takiego menedżera. Często dla realizacji wizji inwestorów Chairman of the Board musi opracować strategię trudną do wykonania na poziomie CEO. Menedżer łączący obie role czasami musi poświęcić albo strategię, albo jej realizację.

Łączenie takich stanowisk ma pewną analogię w aparacie państwowym: przypomina łączenie funkcji w parlamencie i w rządzie przez jedną osobę. Mimo że w niektórych państwach jest to dozwolone, wydaje mi się, że narusza to zasadę trójpodziału władzy i może hamować rozwój państwa. EPAM to amerykańska firma, więc całkiem rozsądne, że postanowiła podążać za podejściem USA, gdzie minister nie może być kongresmenem.

Zakładając, że planowana pozycja Arkadija od jesieni 2025 roku (Executive Chairman of the Board) jest jednak bliska roli Chairman of the Board, uważam, że taka zmiana będzie korzystna dla firmy: każdy Executive będzie skoncentrowany na swojej roli, całkowicie wykluczając konflikt interesów przy łączeniu stanowisk.