«Прынялі рашэнне пакінуць». Айцішнікі жывуць за мяжой, а іх дзеці — у Беларусі

«Уладкаваць дачку ў 11-ы клас было вельмі праблематычна, асабліва калі ў школах даведваліся, што маці дзіцяці з’ехала ў «недружалюбную краіну»

Ірына*, PM у прадуктовай камандзе, досвед у ІТ — 4+ гады, як менеджара — 8 гадоў:

— Мы з’ехалі з Беларусі восенню 2023 — мая кампанія абвясціла рэлакацыю ў адну балканскую краіну, і трэба было выбіраць: альбо шукаць новую працу, альбо пераязджаць з ранейшай камандай. Мне 40 гадоў, і ў мяне пяцёра дзяцей — так што выбар, як вы разумееце, быў невялікі.

Тым не менш, я паехала не туды, куды перавозілі калег, а ў Польшчу, бо праца мужа была ў гэтай краіне.

Момант для ад’езду быў самым непрыдатным. Мы толькі перабраліся нарэшце ў вялікую кватэру ў класным раёне, я з цяжкасцю ўладкавала дзяцей у школу і сад побач з домам, мы купілі лецішча, і я марыла пра тое, як мы будзем там абсталёўвацца. І тут нам прыходзіцца здымацца з месца, перабрацца ў арэнднае цеснае жыллё і значна знізіць свой узровень жыцця, бо даходы ад змены лакацыі не павялічыліся, а жыццё ў Польшчы даражэй, чым у Беларусі. Вядома, гэта ўсё моцна ціснула на мозг.

Наша старэйшая дачка павінна была ісці ў адзінаццаты клас. Спачатку мы планавалі забраць яе з сабой — і візу зрабілі. Але ў Польшчы іншая сістэма адукацыі. І паколькі мы загадзя не рыхтаваліся да пераезду і мову не вучылі, наша дачка магла вярнуцца толькі ў восьмы клас (ну або ў дзявяты — калі б вельмі-вельмі пашанцавала). Такім чынам, разам з дзіцем мы вырашылі, што не гатовыя да такога — і прынялі рашэнне пакінуць яе ў Беларусі ў маёй мамы заканчваць школу. А там ужо яна сама б вырашыла, паступаць у Польшчу (і адпаведна за год падрыхтавацца да гэтага) альбо ж заставацца на радзіме.

Мая мама жыве ў іншым горадзе. І дарэчы, уладкаваць дачку ў адзінаццаты клас у іншую школу было вельмі праблематычна, асабліва, калі ў школах даведваліся, што маці дзіцяці з’ехала ў «недружалюбную краіну». Пры тым што дачка — амаль выдатніца. Давялося задзейнічаць сувязі.

Такім чынам мы з’ехалі ў Польшчу з трыма дзецьмі, а двое засталіся ў Беларусі.

Вядома, маральна было цяжка пакідаць частку сям'і тут. Унутры было адчуванне, што мы здрадзілі дзецям. Але з іншага боку ў іх заставаўся шанец пераехаць да нас у будучыні. І дарэчы, калі дачка прыехала да нас пагасцяваць, яна вырашыла, што Беларусь ёй падабаецца больш — і пасля заканчэння школы паступіла ва ўніверсітэт на радзіме.

Спачатку мы прыязджалі дадому кожны месяц і нават часцей. Сыну давялося рана і рэзка пасталець, навучыцца самастойна весці гаспадарку. На дадзены момант ён ужо служыць у арміі.

У цэлым усе ўжо прызвычаіліся да сітуацыі. Мы адаптаваліся за мяжой, і цяпер у нас пераважаюць толькі станоўчыя эмоцыі. Хоць спачатку вельмі хацелася дадому.

Што да планаў на будучыню — пакуль хацелася б застацца ў Польшчы. Мне тут падабаецца школа і сад. Не скажу, што ў Беларусі горш, але ў Польшчы я як маці адпачываю (мне ёсць з чым параўноўваць). Тут больш расслабленасці: ніхто цябе не цягае ў школу, бо «дзіця дрэнна вучыцца»; хатняе заданне амаль не задаюць, а тое, што задаюць — дзіця здольна само зрабіць (у Беларусі ж бацькі ў чатах задачкі вырашаюць і практыкаванні робяць).

Вось, напрыклад, як выглядае падрыхтоўка да школы ў Польшчы ў жніўні — купілі свежую канцылярыю і абнавілі заплечнік. Усё! І мы цалкам укладваемся ў тыя сродкі, што выдзяляе дзяржава. Працоўныя сшыткі, падручнікі — бясплатна. Адзенне і абутак — свабодны паўсядзённы стыль. У Беларусі ж многія крэдыты бяруць, каб дзяцей у школу адправіць (нейкі час я працавала ў банку, я ведаю).

А яшчэ раз было: за 10 хвілін да выхаду патэлефанаваў класны, сказаў даць грошы дзіцяці — надвор’е добрае, таму яны вырашылі сёння замест заняткаў на піцу схадзіць. Я памятаю свой шок ад гэтай сітуацыі. У Беларусі пра такое нават марыць страшна. Таму пакуль дзеці школьнікі, дакладна не хацелася б вяртацца. А там паглядзім.

«Перажывалі, што Сейм Літвы ўхваліць прапанову пазбаўляць ВНЖ беларусаў, якія часта ездзяць дадому»

Алеся, QA-інжынер, досвед у ІТ — 7+ гадоў:

— Мая дачка вылецела з «гнязда» даволі рана — у 16 гадоў. Яшчэ ў пачатковай школе яе заўважыў настаўнік музыкі і сказаў, што ў яе, здаецца, унікальны слых — і ён рэкамендуе ёй прайсці праслухоўванне ў музычную школу. А за сем гадоў у «музыкалцы» высветлілася, што ў дачкі ёсць талент.

У выніку пасля дзявятага класа дачка падала дакументы ў музычны каледж у іншы горад — і з’ехала. Так, вядома, нас падзялялі сто з невялікім кіламетраў, а не тысячы: і мы да яе часта ездзілі, і яна да нас, і ўсё ж яна жыла цяпер адна і вучылася самастойнасці.

У 2022 годзе мужу па працы давялося пераязджаць у Літву. Да таго моманту дачка ўжо заканчвала каледж і збіралася паступаць. Мы абмяркоўвалі розныя варыянты, прапанавалі ёй разгледзець Чэхію ці Аўстрыю — там вельмі добрая музычная адукацыя. Але па парадзе свайго педагога яна выбрала вучыцца далей у Беларусі.

Як дачка спраўляецца — вельмі добра. Яна любіць паўтараць: «Бацькі, я не прападу!» У яе нават ёсць праца.

Мы вельмі перажывалі, што Сейм Літвы ўхваліць прапанову пазбаўляць ВНЖ беларусаў, якія часта ездзяць дадому — і былі радыя, што ініцыятыва не прайшла.

Так, наша дачка ўжо паўналетняя, мы не пакінулі ў Беларусі маленькае дзіця — і гэта супакойвае. Плюс на радзіме ў яе ёсць бабуля і дзядуля, хоць і ў іншым горадзе, калі ёй спатрэбіцца дапамога і падтрымка блізкіх людзей, яны ёй яе акажуць. Ну, а галоўнае — калі захоча, яна заўсёды можа перапаступіць у кансерваторыю ў іншай краіне ці атрымаць вышэйшую адукацыю і працаваць за мяжой. І ўсё ж нам было б спакайней, калі б нас не падзялялі межы.

* Імёны спікераў зменены на іх просьбу.