«Пот і слёзы». Джуноў ужо ў 4 разы менш! Тыя, што выжылі, дзеляцца сакрэтамі

Беларускі айцішнік «пастарэў», выявіў наш вялікі рэсёрч-2023. Сярэдні ўзрост ІТ-спецыяліста працягвае расці і на дадзены момант ушчыльную наблізіўся да 32 гадоў. Колькасць айцішнікаў 40+ перавысіла парог у 10%, а тут яшчэ і амаль поўная адмова ад новых кадраў у галіне.

Звярнуліся да яго прадстаўнікоў, каб даведацца, як ім працуецца ў асяроддзі «дзядкоў», як яно наогул шукаць працу ў гэты худы час і якія бачаць перспектывы.

Пагутарылі з трыма маладзёнамі і, здаецца, выявілі агульныя рысы. Такім чынам, джун-2024:

Вучыцца на 3-4 курсе. Прычым ён выдатнік або амаль. Прынамсі, быў ім, пакуль не пачаў працаваць.

Кірыл, 3-курснік, на пачатку года прайшоў 3-месячную стажыроўку ў прадуктовай кампаніі і вось ужо 2+ месяцы там працуе. Стэк — .Net + React:

— Да моманту стажыроўкі вучыўся добра, нават лепш, чым мог сабе ўявіць. Па ўсіх профільных прадметах былі 9-10, за рэдкім выключэннем. Вучоба ў нас досыць складаная + вялікія нагрузкі па лабах (часам да 9 лаб на тыдзень бывала).

Многіх адлічваюць. У верасні 2021 года ў групе было 30 чалавек, цяпер засталося менш за палову.

Некаторыя выкладчыкі, якім па 60-70 гадоў, прымушаюць на іспытах адказваць менавіта так, як яны расказваюць на лекцыях, а гэта даўно неактуальна і часам нават смешна (зразумеў гэта пасля камунікацыі з вопытнымі распрацоўшчыкамі). Таму матывацыі добра вучыцца на дадзены момант няма, мэта — проста скончыць універсітэт і атрымаць дыплом.

Максім, 21 год, сканчае БДУІР. Ад лютага 2023 года працуе ў кампаніі, якая распрацоўвае вэб-праграмы для дзяржпаслуг унутры РБ.  («Першапачаткова сумовіўся на пазіцыю Java dev, але ў часе працы пачаў улівацца ў Python, вывучыў пару фрэймворкаў і ў выніку ўжо месяцаў 10 пішу мікрасэрісы на Python»).

— Школу скончыў з залатым медалём. Ва ўніверсітэце да 4-га курса сярэдні бал быў 8+, вось цяпер падзабіў на экзамены і стаў прытрымлівацца прынцыпу «абы здаць». Думаю, па выніках вучобы сярэдні бал будзе каля 7,7 — 8.

Я і да таго не сказаў бы, што стараўся вучыцца добра, проста адказна падыходзіў да заданняў.

Зміцер, 4-курснік БДТУ. Летась прайшоў 3-месячную стажыроўку ў маладой аўтстаф-кампаніі і ўжо каля года там працуе .Net-распрацоўшчыкам. («Да красавіка працаваў на ўнутраных праектах фірмы. Цяпер паставілі на вонкавы расійскі праект — там я бэкэндар»). 

— Вучыўся добра, па балах тры семестры запар сярэдні бал быў 8,9. Затым, калі з’явілася стажыроўка + праца, поспехі ўпалі. Былі пераздачы, аднойчы нават быў блізкі да адлічэння. Хоць гэта ў асноўным праз неадэкватных выкладчыкаў: аднойчы на пераздачу адправілі праз забытую сігнатуру функцыі ў JS.

Калег-аднагодкаў у джуноў сапраўды мала. Выключэнне — рэдкія аўтстаф-кампаніі, якія працягваюць актыўна набіраць стажораў (у іх палова — моладзь).

Кірыл:

— Так атрымалася, што ў кампанію, дзе я цяпер працую, практычна ніколі не бралі джуноў (а кампаніі 30+ гадоў, і шэраг спецыялістаў працуе ледзь не ад заснавання). Так што аднагодкаў тут не вельмі шмат, чалавек 5 (прыкладна 3% 😬 штату), і то гэтыя людзі на пару гадоў старэйшыя за мяне (усе астатнія — узроўню сеньёр і вышэйшага). Але ў цэлым людзей ва ўзросце да 30 гадоў у кампаніі дастаткова. 

Наконт адчуванняў ад працы з людзьмі старэйшымі і вопытнейшымі нічога дрэннага сказаць не магу. Ніякага дыскамфорту не адчуваецца, нават калі чалавек у 2-3 разы старэйшы за цябе (а такіх у нас шмат🙃). Усе гатовыя дапамагчы пры неабходнасці. Калі чагосьці не разумееш, спакойна паўтараюць. У плане камунікацыі таксама хутка знайшлі агульную мову. Так што з гэтага пункта гледжання ўсё класна.

У асобных сітуацыях кантакт з аднагодкамі, можа, і камфортнейшы. Але моцнага кантрасту ў параўнанні з людзьмі старэйшымі няма.

Максім:

— Наш калектыў — каля 80 чалавек, я паспеў паўдзельнічаць толькі ў двух праектах, і ў абодвух я быў самым маладым. На ўсю кампанію ўсяго 3-4 мае аднагодкі, у астатнім гэта людзі 25+. З калегамі даволі хутка ўсталяваў кантакт. Здаецца, у камандзе ўсе нароўні і кожны мае права голасу, нікога не ціснуць аўтарытэтам.

Калі шчыра, з людзьмі 25-30 гадоў на працы размаўляць і жартаваць мне нават лягчэй, чым з калегамі-аднагодкамі (гэта безадносна ўзросту, проста з канкрэтнымі людзьмі пакуль не зраслося). Можам абмеркаваць нейкія спартыўныя падзеі, трэніроўкі ў трэнажорнай зале, адносіны паміж мужчынамі і жанчынамі, тэмы 18+ (і жартам, і ўсур’ёз).

Зміцер:

— Я працую ў кампаніі, якой 2-3 гады зроду, таму моладзі, у тым ліку студэнтаў, у нас шмат, а галоўным дзядзькам каля 35-і. Але, мне здаецца, такіх фірмаў не вельмі шмат. Масава на стажыроўкі цяпер запрашае ўсяго парачка кампаній у Мінску.

У цэлым з аднагодкамі кантакт знаходзіць, вядома, прасцей. А вось жартуюць лепш старэйшыя калегі: маладыя ў офісе часцей заціснутыя ці што.

Знайсці стажыроўку/працу джуну цяпер вельмі няпроста. Выглядае, што поспех нашых герояў — вынік старанняў і добрай вучобы.

Кірыл:

— Так, трапіць на стажыроўку было цяжка. Часткова мне пашанцавала, што сярод сотні водгукаў мой заўважылі. Многія мае аднагрупнікі (і не толькі) ужо 6-12 месяцаў шукаюць сабе працу, і толькі адзінкі змаглі трапіць на сумоўе.

Было два этапы: кароткі сазвон з HR і доўгае тэхнічнае сумоўе. Асноўны акцэнт, натуральна, быў на тэхсумоўі. Так што, падазраю, што я і астатнія чацвёра ўзялі ведамі.

За кожным стажорам замацавалі ментара, які на працягу трох месяцаў правяраў заданне, рабіў рэв’ю кода і апытваў па тэорыі.

Максім:

— Два гады таму знайсці працу было даволі цяжка. Вакансій мала, сумоўі складаныя, да таго ж маглі адрэзаць на этапе рэзюмэ (бо няма камерцыйнага вопыту). Аднак я атрымаў два оферы. З адным з іх былі пытанні, і я вырашыў пайсці туды, дзе бралі 100%.

Зміцер:

— На 3-м курсе я, як і многія, стаў шукаць стажыроўку. Праз пяць месяцаў пошуку наткнуўся на кампанію, прайшоў чатыры этапы сумоўя: 1) HR + англійская; 2) тэхнічны прэскрын — 20 хвілін; 3) абарона тэставага задання + асноўнае тэхсумоўе — адная гадзіна; 4) шчырая размова з СТО.

Пасля трох месяцаў стажыроўкі мяне ўзялі на працу. Калі параўноўваю свой шлях з вопытам знаёмых, думаю, што мне пашанцавала: я даволі хутка знайшоў больш-менш надзейнае месца.

У .NET яшчэ норм, а ў JavaScript найразумнейшыя мае знаёмыя не прайшлі, бо па тэорыі+практыцы там пытаюць прыкладна ўсё.

За стажыроўку джунам не плацяць або амаль не плацяць. Потым можна разлічваць на $500.

Кірыл:

— Стажыроўка была неаплачваная. Пасля яе прапанавалі заробак большы за той, які я запытваў першапачаткова. Колькі, не магу сказаць. Але калі лічыць, што стартавы дыяпазон для джуноў без вопыту — 400-500$, то ў мяне крыху больш.

Максім:

— Стартавы дыяпазон у нас 500-650 y. e. Павышаюць па нарастанні: спачатку, праз пару месяцаў, на 100 у. е., праз паўгода — на 200 у. е. Цяпер у мяне каля 1000 у. е., і калегі мне кажуць, што я магу смела ісці і настаяць на +300-400 у. е.

Зміцер:

— У часе стажыроўкі плацілі 100$, пасля яе — у 2-3 разы больш. Павышэнне зп для джуна — кожныя чатыры месяцы пры ўмове, што ён працуе на вонкавым праекце. Цяпер, праз год, я зарабляю 600$. Але да красавіка ў мяне, па сутнасці, не было магчымасці росту, бо не давалі праекта. Цяпер праект ёсць, так што, спадзяюся, буду расці хутчэй.

Не тое каб джуны ў захапленні ад цяперашняга месца, але разумеюць, што магло быць і горш. Радыя вераб’ю ў руцэ (размеркаванне!), хтосьці падумвае, ці не адправіцца за жоравам. Спрабуюць ацаніць перспектывы росту з цяперашняга пункта.

Максім:

— За пасаду я б не сказаў, што трымаюся. Але, з аднаго боку, тут складваецца ўсё зручна (мяне размеркавалі ў маю кампанію, і гэта добра, бо маглі б накіраваць у нейкую школу выкладчыкаў). З іншага — хочацца расці не ў арыфметычнай прагрэсіі, а ў геаметрычнай.

Зміцер:

— Магло быць і лепш, але выбар цяпер невялікі. Глядзеў за некалькі месяцаў да размеркавання вакансіі — на мой стэк і ўзровень літаральна парачка, а замахнуцца на сеньёра я не адважыўся. У цэлым цяпер пайшоў кар’ерны прагрэс. Калі спыніцца, то, думаю, змагу пераразмеркавацца — балазе, у адрозненне ад дзяржпрадпрыемстваў, прыватныя часта адпускаюць.

Кірыл:

— Адэкватнае кіраўніцтва, класны калектыў, складаны праект — гэта ўсё цікава і перспектыўна. Але ў гэтай кампаніі за 30+ гадоў вялікая частка функцыяналу аўтаматызаваная пад канкрэтны праект, і распрацоўка зводзіцца да выкарыстання ўжо гатовага кода, а не напісання чагосьці новага. Улічваючы адсутнасць у мяне вопыту, гэта моцна звужае атрымваныя скілы ў гэтай кампаніі.

Усіх хлопцаў хвалюе войска, туды ніхто не хоча. І ўвогуле — як паўгода ў ботах адаб’юцца на прафскілах? Гэта прымушае джуноў задумацца аб ад’ездзе.

Максім:

— У мяне сітуацыя «два крэслы»: пасля года на вайсковай кафедры альбо ісці ў войска на паўгода, альбо шукаць працу па-за межамі РБ і з’язджаць.

Цяперашняя кампанія, што праўда, прыме назад, з гэтым не мае быць праблем. Але і яны не хочуць, каб я ў войска сыходзіў.

Кірыл:

— У мяне вайсковая кафедра, пакуль войска не пагражае, але ў кожны момант жа могуць добраахвотна-прымусова забраць служыць паводле кантракту. Ведаю па вопыце знаёмых, што з ваенкамата па-любому выходзіш, падпісаўшы паперу. Таму на пабудову кар’еры тут у бягучых рэаліях не разлічваю.

Зміцер:

— У нас многія, я ў тым ліку, скончылі ваенную кафедру пры ўніверы. Так спрабавалі вырашыць праблему з войскам, але, здаецца, цяпер гэта ўжо не працуе: з кожным годам набор афіцэраў павялічваецца. Многія знаёмыя да нядаўняга часу былі непрыдатнымі, але цяпер прыдатныя, здаецца, усе.

Дарэчы, праз войска кампаніі цяпер многім адмаўляюць. Чуў гісторыі пра тое, як кліенты патрабуюць, каб праграміст працаваў на праекце мінімум паўгода.

Дзяўчатам у гэтым плане прасцей. Паводле маіх назіранняў, сярод стажораў і джуноў стала больш дзяўчат.

У асяроддзі неафітаў у цэлым хутчэй нявесела, чым весела. Знайсці працу вельмі складана (але можна!), планы на хуткую і вытанчаную ІТ-кар’еру разбіваюцца аб злую рэальнасць. Але маладосць не смуткуе.

Кірыл:

— Разуменне сітуацыі прыходзіць, толькі калі пачынаеш шукаць працу. Раней я таксама ведаў, што ў Беларусі сур’ёзны спад з усім зразумелых прычын, але што да такой менавіта ступені — не. І ўсё па-ранейшаму здавалася перспектыўна і проста, асабліва на фоне гісторый «я скончыў курсы за тры месяцы, і мяне ўзялі на працу».

Сакурснікам цяпер несалодка. Хтосьці кажа: «Так і ведаў, трэба было ісці ў БНТУ на інжынера», хтосьці шукае працу ў пасіўным рэжыме і не асоба хвалюецца, хтосьці, наадварот, моцна перажывае. Але ніхто асабліва не шкадуе, што калісьці абраў ІТ. 

Проста зміраешся і разумееш, што шукаць працу паўгода — гэта цяпер норма.

Максім:

— У асноўным амаль усе хлопцы з майго атачэння альбо даўно працуюць, альбо знайшлі працу нядаўна. Пара чалавек яшчэ шукае. Ёсць знаёмы, які ўдзельнічае ў стартапе, што відавочна не ўзляціць (ідэя 2018 года + на рынку процьма аналагаў), але ён усё роўна там застаецца, хоць і не бачыць перспектыў. Ёсць хлопец, якія пасля кучы сумоўяў на мабільную распрацоўку так і не знайшоў працы і пачаў вучыць 1С 😩 Большасць пайшла ў франтэнд, і толькі адсоткаў 30 — у бэкэнд. Магчыма, у франтэндзе проста больш прапаноў для пачаткоўцаў.

Зміцер:

— Паступалі мы ў жніўні 2020-га — ясная рэч, што ва ўсіх былі велізарныя чаканні.

Настрой у сакурснікаў, вядома, не радасны. Амаль усе, хто знайшоў працу, зрабілі гэта праз пот і слёзы. Адзін знаёмы наогул два разы запар трапляў у кампаніі, дзе яго падманвалі на грошы. 

Дзякуй богу, усе мае знаёмыя працу знайшлі (таму ў вёску сісадмінамі не адправяцца), што праўда, большасць літаральна за месяц-два да размеркавання. Баюся, наступным курсам у гэтым плане будзе яшчэ горш. Казалі, што раней усіх размяркоўвалі ў Мінск. Але сёлета свабодных вакансій у Мінску, акрамя самога ўніверсітэта, не было.

Бешеная конкуренция, зп от 400$. Как выглядит ИТ в Минске — рассказывает джун-джавист

По теме

Бешеная конкуренция, зп от 400$. Как выглядит ИТ в Минске — рассказывает джун-джавист

750$ максимум и никаких бонусов. Джун рассказывает, как искать работу в 2023 году

По теме

750$ максимум и никаких бонусов. Джун рассказывает, как искать работу в 2023 году

Кому сейчас нужны джуны после курсов? 4 истории тех, кто хочет в ИТ в 2023

По теме

Кому сейчас нужны джуны после курсов? 4 истории тех, кто хочет в ИТ в 2023