Ці доўга? Як айцішнікі шукаюць працу ў Беларусі — вялікі рэсёрч

У студзені мы прасілі айцішнікаў запоўніць анкету, як яны шукалі працу ў 2023–2024 гадах. Адгукнулася амаль 500 чалавек. Час разабрацца з адказамі.

Суіскальнік у Беларусі: хто ён

Крыху больш за палову тых, хто запоўніў анкету — 250 чалавек — сказалі, што на момант пошуку працы знаходзіліся ў Беларусі. З іх джуноў і інтэрнаў было крыху менш за траціну. Жанчын — крыху больш за чвэрць.

Сярэднестатыстычны суіскальнік працы ў ІТ у Беларусі — гэта хутчэй мужчына-мідл (крыху часцей) ва ўзросце да 35-і або сеньёр (крыху радзей) ва ўзросце да 45-і. Нямала і тых, хто называе сябе мідлом не старэйшым за 25 гадоў. 

У цэлым моладзі (18-25 гадоў) і сталых спецыялістаў (26-35 гадоў) прыкладна пароўну — і тых, і другіх крыху больш за 35%.

Чаму яны шукаюць працу

Часцей за ўсё (37%) таму, што іх звольнілі.

Столькі ж (22%) айцішнікаў, колькі і самастойна звольніліся, шукалі сваё першае месца працы.

Нешматлікія (6%) айцішнікі шукалі працу пасля дэкрэта або сабатыкала. 

Астатнія сфармулявалі ўласныя прычыны, многія з якіх таксама паказваюць на крызіс у галіне: «Кампанія ляснулася», «Была на бэнчы без актыўных праектаў, шукала новыя кар’ерныя магчымасці», «Не змагла рэлакавацца з кампаніяй, прыйшлося звольніцца», «Кампанія пераязджала з Беларусі, я хацеў застацца», «Шукаў дадатковую працу», «Не прайшоў выпрабавалку», «Скончыліся праекты», «Закрылі офіс» і г. д.

Каго часцей звальнялі

Не джуноў!

Логіку ў гэтым «разбазарванні каштоўных кадраў» можна выявіць, калі ўспомніць, што галоўнай задачай скарачэнняў у крызіс з’яўляецца эканомія бюджэтаў. Чым больш атрымліваў звольнены, тым большая эканомія.

І як поспехі?

Больш за палову (58%) суіскальнікаў з Беларусі працу такі знайшлі.

Больш за траціну (38%) усё яшчэ шукаюць.

Астатнія адзначыліся і не ўпісаліся ў просты дыяпазон «так-не». 

Вось прыклады гэтых унікальных кейсаў: «Знайшла і страціла зноў», «Атрымаў контрофер і застаўся», «Знайшла, але не ў ІТ», «Адмовілася ад оферу і змяніла сферу», «Шукаў адзін фултайм на замену папярэдняга, а ў выніку ўладкаваўся на тры. Цяпер у мяне чатыры фултаймы».

Але ёсць і 19% шчасліўчыкаў, якія ўкласціся ў тэрмін да месяца.

У цэлым больш за паўгода шукае/шукаў працу кожны пяты (22%) рэспандэнт — калі не дзяліць удзельнікаў на шчаслівых і не вельмі. Ад трох месяцаў і даўжэй шукаюць/шукалі працу больш за 60% удзельнікаў.

Ці шмат даводзілася адгукацца?

Так, шмат. Амаль кожны чацвёрты (23%) адгукаўся на вакансіі 50+ разоў, кожны шосты (17%) адгукаўся 100+ разоў.

Дзевяць чалавек сцвярджаюць, што ім давялося адгукнуцца 500+ разоў. Сярод іх адзін лід. Ён такі знайшоў працу пасля пары месяцаў пошукаў (выбіраў з 2-3 офераў), але сцвярджае, што яго цяперашняя зп ніжэйшая за ранейшую і яна яго не задавальняе.

Толькі абраным прыйшло больш за 2-3 оферы. Большасці (39%) прыйшлося здавольвацца адным (не ўсе яго прынялі), менш як чвэрці (23%) суіскальнікаў — двума-трыма оферамі.

Амаль 70% адзначылі, што знайсці працу цяпер істотна складаней або проста складаней, ніж раней. 

А дзе праца?

У дзвюх трацін (66%) паспяховых суіскальнікаў новая праца — у Беларусі. Астатнія здабылі шчасце ў іншых краінах (неабавязкова з рэлакейтам). Так, 15% прынялі оферы з Расіі і амаль столькі ж — з Еўропы.

З 94 тых, хто адказаў, 23 чалавекі працуюць на еўрапейскім праекце, 17 — на амерыканскім, 17 — на расійскім, 26 — на беларускім праекце для ўнутранага рынку, 3 — на азіяцкім і столькі ж — на блізкаўсходнім. Яшчэ чацвёра — на глабальным (хутчэй заходнім) рынку і адзін — на рынку СНД. 

Што пішуць суіскальнікі

Мы папрасілі ўдзельнікаў анкеты выказацца пра рынак працы ў вольнай форме. Вось што напісалі тыя, хто шукаў працу ў Беларусі.

• «Бясконца растуць патрабаванні і колькасць кандыдатаў, якія знаходзяцца ў аналагічнай сітуацыі».
• «У Беларусі засталіся толькі вакансіі ў банках. У Еўропе на рэмоўт вакансій нашмат больш, не ў разы, а ў дзясяткі разоў нават, але амаль ніхто не запрашае на сумоўе, бачачы лакацыю Беларусь».
• «Вакансій сапраўды мала, але пры нармальных скілах варыянты ёсць».
• «Усё вельмі сумна, асабліва для світчара з іншай галіны. Офер атрымаў, толькі пераканаўшы працадаўцы, што вывучу патрэбныя тэхналогіі ў працэсе працы».
• «Высокая канкурэнцыя нараджае празмерна патрабавальных працадаўцаў, якія шукаюць вопытных супрацоўнікаў, але прапаноўваюць вельмі невялікія грошы. Годных прапаноў з добрым сацпакетам мала, многія працадаўцы сышлі з рынку РБ. Мая асабістая фрустрацыя — так і не ўдалося знайсці годную працу, дзе я магла б прымяніць веды англійскай. Прыйшлося змяніць сферу дзейнасці».
• «Мала сапраўды добрых вакансій, на rabota.by шукаць практычна бескарысна (шматлікія кампаніі проста не адказваюць). На LinkedIn сітуацыя лепшая. Я знайшла працу дзякуючы эйчарам, якія самі прыйшлі з прапановамі».

• «Шматлікія кампаніі, як мне здаецца, выкладваюць вакансіі, не маючы патрэбы ў адмыслоўцу тут і цяпер, яны проста скануюць рынак. Адная і тая ж вакансія можа вісець месяцамі».

• «Шмат неадэкватных HR. Могуць знікнуць на месяц. Вядуць спецыяліста па сумоўях на „адчапіся“. Агульная некампетэнтнасць».
• «З’явілася вялікая колькасць прапаноў ад расійскіх кампаній, у тым ліку буйных, а таксама са сферы гэмблінгу. Аніі тых, ані другіх на нашым рынку раней не было, або яны працавалі з РБ праз аўтсорс».
• «Новае месца знайсці няцяжка — цяжка знайсці добрае, у якім кампенсацыя і іншыя ўмовы будуць лепшымі або хаця б не горшымі».

• «Першае пытанне рэкруцёраў — якія чаканні па зп. Калі не трапляеш у дыяпазон, адразу адмова. Дыяпазоны сталі істотна ніжэйшымі».

• «Працавала ў геймдэве. Але выявілася вельмі складана знайсці новую працу, знаходзячыся ў РБ: большасць кампаній не супрацоўнічае з маёй лакацыяй. Таму давялося мяняць сферу, праз што знізілася задаволенасць працай у цэлым».
• «Усе хочуць наняць чалавека на зарплату джуна, але з навыкамі мідла або сеньёра. Істотна скарацілася колькасць вакансій для QA, так як многія кампаніі аптымізуюць колькасць работнікаў за кошт гэтага кірунку».
• «Стала мала прапаноў з рэлакацыяй. Кампаніі з адкрытымі вакансіямі за мяжой хочуць наняць чалавека, які ўжо пераехаў і легалізаваўся. З аднаго боку, гэта эканоміць рэсурсы, з другога — многія па-ранейшаму жывуць у Беларусі (раней не было патрэбы пераязджаць / былі праекты без неабходнасці рэлакацыі / кампаніі засталіся ў РБ) і ім рынак ЕС амаль закрыты».
• «Рынак стаў жывейшым увосень 2023 года. Працу можна было б знайсці, калі б быў узровень мідл/сеньёр. Але я — джун, а джуноў асабліва не хочуць браць».
• «Колькасць вакансій зменшылася, а яшчэ ў Беларусі банальна баяцца наймаць у адкрытую, каб не панесці рэпутацыйных страт. Большасць кампаній імкнецца замесці беларускі след».
• «Я скончыла курсы ў 2022 годзе, працы не магла знайсці каля 9 месяцаў, але пры гэтым старалася запісвацца на бясплатныя стажыроўкі/марафоны, каб прапампаваць скілы. Азіраючыся назад, магу сказаць, што пасля курсаў адразу знайсці працу нерэальна (хіба што ты вельмі ўдачлівы). Ну, і з’явілася вялікая колькасць вакансій, дзе прапаноўваюць працаваць 8 гадзін на дзень у офісе бясплатна за „вопыт“ і магчымае працаўладкаванне.  Вопыт — штука нядрэнная, але калі бачыш, што кампаніі выкідаюць такія вакансіі рэгулярна, становіцца зразумелы іх бізнэс-план».
• «Я лід, таму без праблем знайшоў новую працу. Прычым за тры месяцы паспеў гэта зрабіць два разы».