Камп’ютар для 18+. У Беларусі хочуць даціснуць рэпетытараў — вось што страцяць дзеці і дарослыя

Каго закранае дакумент?

Усіх «фізічных асоб, якія ажыццяўляюць дзейнасць па навучанні».

То бок рэпетытараў на НПД, самазанятых настаўнікаў-дэфектолагаў, а таксама тых, хто выкладае харэаграфію, выяўленчае мастацтва, вакал, аратарскае майстэрства, вучыць граць на музычных інструментах або карыстацца камп’ютарамі, ноўтбукамі, планшэтамі і смартфонамі.

Якія змены прапануюць?

Для рэпетытараў і настаўнікаў-дэфектолагаў:

• ніякіх групавых заняткаў з вучнямі — толькі індывідуальныя (ну, або педагог павінен спыніць самазанятасць і адкрыць юрыдычную асобу, і тады можна);
• ад рэпетытара патрабуецца прытрымлівацца школьных (ці іншых, у залежнасці ад таго, дзе навучаецца вучань) праграм;
• на анлайн-занятках дазваляецца выкарыстоўваць толькі сэрвісы і рэсурсы, зарэгістраваныя на тэрыторыі Беларусі (то бок з прыняццем закона больш ніякіх Zoom, Google Meet, Teams, Discord, а таксама мэсенджараў кшталту Telegram і Viber і іншых);
• перш чым пачаць займацца з якім-небудзь дзіцём, рэпетытары абавязаныя пераканацца, што ён залічаны ў дзіцячы сад, школу, каледж ці ВНУ.

Для трэнераў па шахматах, педагогаў па вакале, харэаграфіі, выяўленчаму мастацтву, майстэрству публічнага выступу, а таксама тых, хто навучае працы на камп’ютары:

• Займацца толькі з паўналетнімі.
• Заняткі могуць быць індывідуальнымі або ў групах не больш, чым на 4 чалавекі.

Што пра гэта думаюць рэпетытары і бацькі?

На Прававым форуме, дзе апублікаваны дакумент, — бурлівае абмеркаванне. Незадаволеных шмат — гэта як рэпетытары, якія працуюць на НПД, так і бацькі.

Толькі сэрвісы «нацыянальнага сегмента»

Сэрвісы «нацыянальнага сегмента» (так, гэта фармулёўка з дакумента) — многія не разумеюць, што гэта наогул такое, і патрабуюць удакладнення спісу.

Хтосьці адзначае, што для нармальнай працы патрэбныя не проста «нейкія» сэрвісы, а з канкрэтным функцыяналам: напрыклад, некаторым патрэбна функцыя дэманстрацыі экрана. А ці ёсць яна ў сэрвісаў, якія прапануе ўзамен міністэрства адукацыі? І ці прапануе ён наогул што-небудзь?

Самазанятыя настаўнікі адзначаюць таксама: абмяжоўваючы рэпетытараў у выкарыстанні сэрвісаў накшталт Zoom, Google Meet і іншых, міністэрства адукацыі аўтаматычна «выдаляе беларусаў з міжнароднага рынку». Ці яны «сыйдуць у цень».

Скасаванне групавых фарматаў

Адно з самых балючых абмежаванняў — на групавыя заняткі. Вось якімі аргументамі самазанятыя рэпетытары пераконваюць міністэрства адукацыі не ўводзіць гэтую забарону:

• групавыя фарматы дазваляюць выкарыстоўваць ролевыя гульні, дыскусіі і іншыя інтэрактыўныя метады. У дзяцей вядучая дзейнасць — гульнявая, праз яе яны лепей засвойваюць матэрыял. Таксама групавыя заняткі спрыяюць сацыяльнай адаптацыі дзяцей, для паспяховай інтэграцыі ў грамадства ім важна развіваць навыкі зносін і ўзаемадзеяння. + Такія заняткі ствараюць атмасферу падтрымкі і ўзаемадапамогі.
• У выпадку з навучаннем замежным мовам размовы тэт-а-тэт з рэпетытарам не параўнаць з размовамі ў кампаніі іншых людзей, няхай і невялікай.
• Індывідуальныя заняткі даражэйшыя, часам значна, што робіць іх недаступнымі для многіх сем’яў. З-за высокага кошту некаторыя вучні будуць вымушаныя адмовіцца ад паслуг рэпетытараў. «Рэпетытарства стане элітарнай паслугай, што супярэчыць прынцыпам роўных магчымасцей». Дарэчы, а як быць, напрыклад, з двайнятамі?
• Высокі попыт на індывідуальныя заняткі можа прывесці да дэфіцыту рэпетытараў.
• Самі рэпетытары будуць атрымліваць меншы даход — а гэта «знізіць суму падаткаў ад іх дзейнасці». Таксама забарона на групавыя заняткі можа справакаваць рэпетытараў пайсці ў цень і працаваць неафіцыйна.

Хтосьці мяркуе, што з-за забароны на групавыя заняткі ў выйгрышы застануцца рэпетытары з нізкімі коштамі на індывідуальныя ўрокі — напрыклад, учарашнія студэнты.

А нашы чытачы робяць яшчэ такі выснову: пашчасціць цяпер выкладчыкам з Расіі — яны не ўпусцяць шанец сабраць беларускія групы. І так, «рэпетытары, якія з’ехалі з Беларусі, але не пакінулі выкладанне, таксама будуць папулярныя — ім рамак ніхто не ставіць».

Падпарадкаванне школьным праграмам

Патрабаванне прытрымлівацца школьных праграмам — і ні кроку ўбок — у асноўным не спадабалася рэпетытарам англійскай і іншых замежных моў.

Нашы чытачы далучаюцца да водгукаў. Яны пішуць, што менавіта жаданне навучыцца размаўляць па-англійску, а не проста ведаць, што «London is the capital of the United Kingdom», прымушае іх плаціць грошы рэпетытарам.

Адзін наш чытач распавёў, што яго дзіця разам з рэпетытарам рыхтуецца да алімпіяд па адным з прадметаў — школьны ўзровень хлопчыка не задавальняе. Калі закон прымуць, такія заняткі практыкаваць ужо нельга будзе. Хаця «і дзіця, і нават школа, якая нічога не ўкладае, а бонусы атрымлівае, — толькі выйграюць ад іх».

Забарона на заняткі з непаўналетнімі

На форуме ёсць некалькі паведамленняў ад людзей, якія жывуць у невялікіх пасёлках — абмежаванні ад міністэрства адукацыі ставяць крыж на занятках для іх дзяцей. У сельскай мясцовасці не тое каб шмат варыянтаў — напрыклад, гурткоў.

Патрабаванне пераканацца, што вучань аформлены ў дзіцячы сад, школу

Гэты пункт многія не зразумелі. Карыстальнікі ў чаце задаюць пытанні пра тое, як менавіта яны павінны гэта праверыць. У дакуменце ёсць толькі словы «любым даступным спосабам».

Напрыклад, што рабіць з дзецьмі-беларусамі, якія ў Беларусі не жывуць і, адпаведна, у садах, школах і іншых установах адукацыі краіны не значацца?

Разважаючы пра тое, навошта гэта патрэбна, адзін з нашых чытачоў выказаў здагадку, што такім чынам міністэрства адукацыі спрабуе кантраляваць не толькі рэпетытараў, але і кожнае дзіця.

— Мая дачка не наведвала дзіцячы сад, бо ў яе было слабае здароўе — і лекары не рэкамендавалі вадзіць яе туды, куды іншыя бацькі ад безвыходнасці прыводзяць сваіх напаўхворых дзяцей (бо трэба на працу, а дома пакінуць саплівага або кашляючага малога няма з кім). Але мая дачка, тым не менш, была ў соцыуме: хадзіла на танцы і на заняткі па вакале, яшчэ ў яе былі трэніроўкі ў басейне, заняткі ў выяўленчай студыі і нейкія майстар-класы, якія мая жонка аплачвала ў складчыну разам з іншымі мамамі. Проста на такія заняткі, як правіла, ніхто не цягне хворае дзіця, а вось у сад — лёгка.

Мне здаецца, забароны ад міністэрства адукацыі — гэта ў тым ліку спроба ўзяць пад кантроль дзяцей, што растуць па-за сістэмай: хто ведае, якія веды яны атрымліваюць. А з іншага боку — ну, значыць, бацькі будуць афармляць дзяцей у сад, а вадзіць не будуць (ці толькі на ранішнікі пару разоў на год), ніхто ж не праверыць.

Эксперт: «Рынак адукацыйных паслуг працуе паводле глабальных правілаў»

Прадстаўнікі міністэрства адукацыі на кожнай сустрэчы з журналістамі адзначаюць, што попыт на рэпетытарскія паслугі хутка можа значна зменшыцца. Маўляў, міністэрства зрабіла для гэтага ўсё — рэфармавала сістэму выпускных і ўступных экзаменаў, увяло профільнае навучанне.

Але бацькі на форуме, тым не менш, пішуць, што «ў школе даюць недастаткова ведаў, і нават горш — не разбіраюць новыя тэмы». І просяць не ўводзіць абмежаванні ў дзейнасць рэпетытараў.

— Я маці траіх дзяцей з вялікай розніцай ва ўзросце. За чвэрць стагоддзя майго мацярынства сітуацыя ў школьнай сістэме не змянілася ані на грам. Відавочна ўсім, што школа не здольная падрыхтаваць дзяцей да здачы ЦТ/ЦЭ. Ёсць літаральна адзінкі педагогаў, якія ў межах школьнай сістэмы здольныя на гэты подзвіг. Без рэпетытараў, на жаль, не абысціся! Абмяжоўваючы іх у формах, метадах, платформах, вы накладваеце перш за ўсё цяжар на спажыўцоў іх паслуг, — піша адна з карыстальніц.

Мы спыталі ў эксперта ў сферы адукацыі, выкладчыка Сяргея Альшэўскага, навошта новаўвядзенні для рэпетытараў і як яны адаб’юцца на іх працы.

— Калі шчыра, то, ведаеце, я здзіўлены толькі таму, што мы ўсё яшчэ здзіўляемся, як раптам мог з’явіцца вось такі «закон».

Вось толькі «законапісцы» не разумеюць, што рынак адукацыйных паслуг працуе паводле глабальных правілаў. І рэгіянальныя перашкоды будуць толькі спрыяць таму, што фінансавыя плыні пачнуць сыходзіць не ў беларускія школы і розныя там падкантрольныя «клауды», а на рахункі замежных адукацыйных кампаній і сэрвісаў. Бо прадпрымальнік — на тое і прадпрымальнік, каб шукаць выхад, нават у такой сітуацыі.

Мы спыталі ў Сяргея, як, на яго думку, улады могуць сачыць за выкананнем рэпетытарамі ўсіх прадыктаваных міністэрствам адукацыі правілаў. Ён лічыць, што гэта, бадай, немагчыма. «Бо ёсць мноства спосабаў зарэгістравацца на альтэрнатыўных платформах і працаваць праз іх. Хіба што будуць апытваць вучняў і калег рэпетытараў».