Польская пракуратура пачала падрыхтоўчую вытворчасць па візавай праграме PBH

Ведамства павінна ўсталяваць: ці мела месца ў 2020–2023 гадах перавышэнне паўнамоцтваў і невыкананне абавязкаў службовымі асобамі (у тым ліку чыноўнікамі МЗС) у сувязі з візавымі працэдурамі ў рамках PBH.

Нагадаем, што ў пачатку года Вышэйшая кантрольная палата Польшчы (NIK) накіравала ў пракуратуру 4 заявы ў дачыненні да 12 службовых асоб. Адна з заяў датычылася прыняцця і рэалізацыі праграмы Poland Business Harbour, якая «не была зацверджана ніводным органам і не была аформлена ў якім-небудзь дакуменце».

Як сцвярджае пракуратура, справа была ўзбуджана на падставе заяў ад камісіі па расследаванні візавага скандалу і NIK. Згодна з гэтымі заявамі, польскія консульствы атрымлівалі лісты з распараджэннямі, якія прадпісвалі консулам:

• прыярытэтна разглядаць візавыя заявы ад грамадзян Беларусі, занятых у сектары інфармацыйна-камунікацыйных тэхналогій і кваліфікаваных у рамках праграмы PBH, а таксама выдавалі ім і іх сем’ям візы з пазнакай «Poland.Business Harbour»;
• зацвярджаць заявы не толькі ад беларусаў — калі людзі працавалі на кампаніі, якія перамяшчаюць сваю дзейнасць у Польшчу — на падставе заявы іх працадаўца, які раней атрымаў адпаведныя рэкамендацыі (верагодна, ад PAIH, Польскага агенцтва інвестыцый і гандлю);
• пашырыць праграму на іншыя краіны, у прыватнасці, на Украіну, Расію, Арменію, Грузію, Малдову.

«Гэтыя дзеянні маглі пацягнуць за сабой выдачу 95 115 віз з пазнакай „PBH“ у парадку, не прадугледжаным законам аб іншаземцах», — гаворыцца ў афіцыйнай заяве.

Вытворчасць знаходзіцца на пачатковай стадыі і вядзецца па факту. Апдэйты будуць публікавацца на сайце пракуратуры.

Кароткая хроніка падзей:

У канцы студзеня 2024 года МЗС Польшчы вырашыў прыпыніць праграму Poland.Business Harbour як мінімум «да прыняцця рашэнняў, якія гарантуюць належную праверку кампаній і іншаземцаў, якія з’яўляюцца бенефіцыярамі». Яна дагэтуль замарожана.

Затым спецыяльная камісія па расследаванні візавага скандалу пачала вывучаць «злоўжыванні, нядбайнасць і ўпушчэнні пры легалізацыі знаходжання іншаземцаў на тэрыторыі Польшчы» у перыяд з 12 лістапада 2019 года па 20 лістапада 2023 года (не толькі па PBH, але і па працоўных, студэнцкіх і іншых візах).

Па выніках аказалася, што за чатыры гады амаль палова ўсіх працоўных віз у Еўрасаюзе была выдадзена Польшчай. А ў выпадку з праграмай «Poland. Business Harbour» візы нібыта афармлялі «без якой-небудзь верыфікацыі».

На думку камісіі, праграма «з-за яе дзеяння без прававой асновы і адпаведных арганізацыйных рамак, яе распаўсюджвання на грамадзян іншых краін, акрамя Беларусі, а таксама адсутнасці каардынацыі, а тым больш адпаведнага кантролю і нагляду, прывяла да стварэння найпрасцейшага, самага хуткага і таннага візавага шляху, які дазваляў іншаземцам уязджаць на тэрыторыю РП і ЕС».

Зрэшты, варта адзначыць, што звязаныя з PBH пытанні складалі толькі малую частку працы камісіі. Астатняе датычылася ціску на консулаў, працэдуры «візавага шопінгу» і г. д.