«Пабудаваў камфортнае жыццё». Айцішнік легалізаваўся ў Чэхіі: там бан для беларусаў, але ёсць лайфхак

Андрэй* працуе ў ІТ з 2021 года. На выбар новай прафесіі з аднаго боку паўплывала пандэмія COVID-19. А з іншага — змены ў палітычным жыцці краіны пасля 2020 года. У пачатку 2022 года Андрэй атрымаў офер ад буйной украінскай кампаніі і пераехаў у Кіеў. Але пачалася вайна, і частку каманды, якая пагадзілася з’ехаць, эвакуявалі ў Чэхію.

З легалізацыяй на новым месцы ў беларуса ўзніклі сур’ёзныя праблемы: неўзабаве пасля пачатку расійскага ўварвання ва Украіну Чэхія спыніла выдачу віз і відаў на жыхарства грамадзянам Беларусі і РФ.

«Удалося атрымаць працоўныя ВНЖ на два гады — гэта быў няпросты працэс»

— На жаль, у Чэхіі дзейнічае бан для грамадзян нашай краіны. І ўжо пасля таго, як мы сюды прыехалі, стала зразумела, што вырашэнне пытання з легалізацыяй тут будзе задачай з зорачкай.

У нейкі момант мне ўдалося звязацца з прадстаўніком беларускіх дэмсіл у Чэхіі. Там распавялі пра існуючую візавую праграму МЗС Чэшскай Рэспублікі «Грамадзянская супольнасць».

Мы скарысталіся ёй, адна з найбуйнейшых праваабарончых арганізацый Чэхіі выступіла нашым гарантам. І праз паўгода нам удалося атрымаць працоўныя ВНЖ на два гады.

Пакуль (у бліжэйшыя некалькі гадоў) я планую заставацца ў Чэхіі. Вяртацца ў Беларусь па-ранейшаму небяспечна, ды і нейкіх светлых перспектыў, на жаль, таксама не відаць. Але ў аддаленай будучыні, пасля змены ўлады, я буду рады паўдзельнічаць у жыцці сваёй краіны. І магчыма нават вярнуся.  

«Любая змена працадаўцы пакуль што выглядае малаверагоднай»

У маёй кампаніі супрацоўнікі працуюць у розных рэжымах. З пачаткам вайны, па зразумелых прычынах, стала значна больш тых, хто працуе на аддаленцы. У тым ліку пад абстрэламі, проста з укрыццяў. Суровыя рэаліі жыцця і працы ў краіне, якая сутыкнулася з агрэсіяй.

З асаблівасцяў працы ў Чэхіі згадаю наяўнасць як чэшскага, так і ўкраінскага календара святочных і працоўных дзён — нам іх прапануюць на выбар. Працягласць працоўнага дня ў нас стандартная (восем гадзін плюс гадзіна на абед). У асаблівых выпадках магчымыя перапрацоўкі, якія асобна аплачваюцца.

Унутры кампаніі мы вельмі таварыскія, бо ўсе апынуліся ў цяжкім і шмат у чым падобным становішчы. І стараемся знаходзіць нешта добрае ў новых абставінах, праводзіць вольны час з цікавасцю і задавальненнем.

Ці ёсць у мяне зараз нейкія кар’ерныя перспектывы? У Беларусі іх дакладна не было б.

«Сярэдняя аднапакаёвая кватэра абыходзіцца ў тысячу еўра ў месяц»

Жыллё мы арэндавалі з дапамогай рыэлтара. Калі мы прыехалі ў Прагу, тут ужо было шмат бежанцаў, і знайсці добрую кватэру было тым яшчэ квэстам. Аднак мне пашанцавала, і праз усяго два тыдні, якія сышлі на пошук кватэры і афармленне дакументаў, удалося ўехаць у нашыя першыя апартаменты. Сярэдняя аднапакаёвая кватэра (тут гэта называецца «1+1») абыходзіцца ў сярэднім у тысячу еўра ў месяц. Камунальныя плацяжы ў асноўным фіксаваныя, з штогадовым пераразлікам. Іх памер моцна адрозніваецца і залежыць ад энергаэфектыўнасці дома, ад уладальніка, раёна і гэтак далей.

Грамадскі транспарт у Празе, напэўна, можна назваць адным з лепшых у Еўропе. Сетка — прычым як дзённага, так і начнога — пакрывае нават адносна аддаленыя раёны горада. Вельмі дакладна прытрымліваецца раскладу, і вельмі чысты. 

Натуральна, у Празе ёсць і тыповыя еўрапейскія нюансы. Тут складана знайсці супермаркет, які працуе пасля 10 вечара, або аптэку, адкрытую ў выходны дзень. Але да гэтага хутка прызвычайваешся і падладжваешся.

Чэшскія прадукты адрозніваюцца ад беларускіх. У Чэхіі прыкметна менш рыбы і практычна няма звыклых нам вараных каўбас і вяленага мяса. Чэшская кухня спецыфічная і тлустая, але з часам да ўсяго прызвычайваешся. Кажучы пра Чэхію, нельга прамаўчаць пра піва: тут ёсць самае мяккае піва на любы густ і ў велізарным асартыменце.

«Хутчэй за ўсё, ты заўсёды будзеш для іх „цізінцам“ (замежнікам)»

Гэта ніяк не ўплывае на зносіны ці ўзаемаадносіны. Проста заўжды ёсць нейкая дыстанцыя, і яна, як правіла, крыху большая, чым гэта прынята ў нас.

Да пераезду я мала ведаў пра Чэхію, таму са стэрэатыпаў пра чэхаў мне былі вядомыя толькі любоў да піва і да тлустай ежы. Гэтыя стэрэатыпы пацвердзіліся цалкам. Але гэта цудоўная краіна з выдатнымі людзьмі. Крыху іншымі, чым мы — але гэта абсалютна нармальна.

У Чэхіі дастаткова дружная беларуская дыяспара. Нярэдка праходзяць культурныя мерапрыемствы, канцэрты і, вядома, сумесныя паходы «на півічка». У мясцовых беларусаў ёсць некалькі жывых чатаў, дзе заўсёды гатовыя дапамагчы.

Пастаянна падтрымліваю сувязь і з блізкімі, якія засталіся ў Беларусі. Часта з імі стэлефаноўваемся, перапісваемся, абменьваемся навінамі. Па зразумелых прычынах у госці да іх ехаць не спяшаюся, хоць і вельмі сумую.

Цяжкасці з чэшскай мовай у мяне ёсць дагэтуль, хоць і пражыў тут ужо каля трох гадоў. Уплываюць недахоп часу і, напэўна, звычайная чалавечая лянота. Не ўпэўнены, што і ў бліжэйшыя гады наганю. Але для любых узаемадзеянняў з дзяржструктурамі добры ўзровень мовы проста неабходны.

У маім цяперашнім жыцці захоўваецца месца для беларускай культуры. Музыка, напрыклад — у маім жыцці вельмі шмат месца адведзена беларускім артыстам, і я заўсёды з задавальненнем адкрываю новыя імёны сваім знаёмым. А яшчэ кухня. Кожны раз, калі сябры — не беларусы трапляюць да нас на дранікі, яны адмаўляюцца верыць, што ў гэтай страве няма нейкага таемнага інгрэдыента.

Візавая праграма МЗС Чэхіі «Грамадзянская супольнасць» дазваляе падаваць дакументы на наступныя тыпы віз і дазволаў на пражыванне:

• працоўная карта;
• блакітная карта (для высокакваліфікаваных спецыялістаў);
• доўгатэрміновая віза з мэтай навучання або дазвол на доўгатэрміновае пражыванне/ від на жыхарства з мэтай навучання;
• дазвол на доўгатэрміновае пражыванне/ від на жыхарства з мэтай навуковага даследавання;
• доўгатэрміновая віза з мэтай вядзення прадпрымальніцкай дзейнасці;
• доўгатэрміновая віза з іншымі мэтамі (напрыклад, у выпадку стажыроўкі). 

Удзельнікамі праграмы таксама могуць стаць блізкія родзічы заяўніка: мужы і жонкі, непаўналетнія дзеці, дарослыя дзеці, якія знаходзяцца на ўтрыманні, партнёры, якія пастаянна пражываюць у адной хатняй гаспадарцы, уключаючы партнёраў ЛГБТ-супольнасці. 

Для членаў сем’яў заяўнікаў магчымая падача дакументаў на:

• доўгатэрміновыя сямейныя візы;
• дазволы на доўгатэрміновае пражыванне/ від на жыхарства з мэтай уз’яднання сям'і.

Акрамя гарантый ад чэшскай недзяржаўнай арганізацыі, для падачы на кожны з гэтых тыпаў дакументаў будзе патрэбны звычайны для такіх выпадкаў пакет папер.

Падрабязней пра неабходныя дакументы напісана ў чэшскім законе, які рэгулюе знаходжанне іншаземцаў на тэрыторыі Чэхіі, і на сайце МУС. 

Паводле слоў дырэктара офіса Крысціны Шыенак, на ўключэнне ў візавую праграму МЗС Чэхіі рэкамендаваны ўжо некалькі дзясяткаў грамадзян і грамадзянак Беларусі. Адхілена пры гэтым была толькі пара заявак. Напрыклад, у выпадку, калі ў чалавека ўжо была аформлена міжнародная абарона ў Польшчы. 

«Паспрабуйце гады праз тры». Менеджар з’ехаў у ЗША з беларускім офісам пасля 2020 года. Паўтараць (пакуль) не раіць

Па тэме

«Паспрабуйце гады праз тры». Менеджар з’ехаў у ЗША з беларускім офісам пасля 2020 года. Паўтараць (пакуль) не раіць

«Працоўны лагер з узмоцненым харчаваннем». Архітэктар 17 гадоў у Канадзе — і вось калі адчуў сябе сваім

Па тэме

«Працоўны лагер з узмоцненым харчаваннем». Архітэктар 17 гадоў у Канадзе — і вось калі адчуў сябе сваім

«Яшчэ дзень і збіраў бы манаткі». Звольнілі ў Нідэрландах — на пошук працы 2,5 месяцы. Гісторыя аднаго дэдлайна

Па тэме

«Яшчэ дзень і збіраў бы манаткі». Звольнілі ў Нідэрландах — на пошук працы 2,5 месяцы. Гісторыя аднаго дэдлайна

«Эміграцыя адабрала ўсё». Айцішнікі незадаволены новай якасцю жыцця — чатыры гісторыі

Па тэме

«Эміграцыя адабрала ўсё». Айцішнікі незадаволены новай якасцю жыцця — чатыры гісторыі