Цікток-сышчыкі заваёўваюць інтэрнэт: яны расследуюць здрады і дзеляцца лайфхакамі

Адна з такіх блогераў — Стэфані (Your Fav Investigator), якая паказвае будні прыватнага дэтэктыва ў ціктоку і інстаграме: ад сачэння за падазраванымі ў здрадзе да пошуку зніклых людзей. «Мне падабаецца адчуваць сябе на перадавой чужой драмы», — прызнаецца яна, дадаўшы, што большасць кліентаў знаходзяць яе менавіта праз сацсеткі. Відэа расследаванняў, дзе твары падазраваных схаваныя, збіраюць дзясяткі тысяч лайкаў і каментароў: гледачы ўцягнутыя ў сюжэт, быццам гэта серыял у рэальным часе.

@yourfavinvestigator Husband hired me to follow his wife…cause shes been going out alot with Stephanieeee. Case closed on this spicy one! #surveillance #privateinvestigator #cheaters #selfcare #foodie #lgbtq ♬ Ooouuu — Young M.A

Асноўная частка кліентуры такіх дэтэктываў — жанчыны, якія перажываюць падазрэнні ў здрадзе, развод ці складаныя адносіны. Многія звяртаюцца да жанчын-сышчыкаў, лічачы іх больш эмпатычнымі і далікатнымі. З’явіліся нават агенцтвы, якія спецыялізуюцца на бяспечных «бэкграўнд-чэк» патэнцыйных партнёраў па заяўцы іншых жанчын: напрыклад, аўстралійка Кэсі Крофт (Venus Investigations) правярае мужчын для кліентак, якія шукаюць жыллё ці спатканне.

@venusinvestigations $10 off your shop but a veryyyy expensive divorce 💁‍♀️ #privateinvestigator #dating #datingadvice #flybuys ♬ original sound — Venus Investigations

Для некаторых інтэрнэт-дэтэктываў TikTok і Instagram сталі не толькі пляцоўкай для самапрэзентацыі, але і галоўнай крыніцай кліентаў і прыбытку. Напрыклад, Стэфані бярэ мінімум $650 за расследаванне, а за кошт праглядаў і партнёрскіх праграм сацсетак яе бізнес расце.

Аднак за публічнымі выкрыццямі хаваюцца і сур’ёзныя рызыкі. Класічны прыклад — выпадак з кіраўніком стартапа Astronomer Эндзі Байранам, якога засталі на канцэрце Coldplay за здрадай з калегай, што прывяло да анлайн-скандалу, адстаўкі і хвалі мемаў. Для гледачоў гэта забава, але для ўдзельнікаў падобных гісторый — цкаванне, паток паведамленняў іх сем’ям, дэпрэсія і нават суіцыдальныя думкі. Спецыялісты папярэджваюць: нават калі імёны не раскрываюцца, ідэнтыфікацыя праз сацсеткі можа адбыцца ў лічаныя гадзіны.

Паводле экспертаў, інтэрнэт пераўтварае простае расследаванне ў шоу, дзе пакаранне публічным ганьбаваннем падаецца як справядлівасць — але на самай справе лёгка ператвараецца ў цкаванне і разбурэнне асабістага жыцця. «Інтэрнэт — не суд, а карыстальнікі не следчыя», — падкрэсліваюць самі дэтэктывы.

Публічныя выкрыцці могуць здавацца справядлівымі, але псіхолагі і медыяспецыялісты адзначаюць: такія відэа фарміруюць у аўдыторыі адчуванне «усемагутнасці» і спрыяюць росту анлайн-агрэсіі, асабліва супраць жанчын і небінарных людзей. У лічбавую эпоху межы паміж правам на прыватнае жыццё і цікаўнасцю аўдыторыі становяцца ўсё больш размытымі, а ахвярай цкавання можа стаць любы.