У галоўнага аграстартапа беларусаў — спін-оф. Робяць палявую камеру з AI
У ідэале фермеры змогуць «размаўляць з полем» пры дапамозе ChatGPT.
Пакуль OneSoil барозніць палі з касмічнай вышыні, дзесьці ля самай зямлі за пасевамі назірае мультыспектральная камера Cropler. Двое ўдзельнікаў OneSoil сышлі з кампаніі і стварылі ў Польшчы новы стартап «на тую ж тэму». Да іх далучыўся экс-супрацоўнік DEIP. Не так даўно каманда прыцягнула першыя інвестыцыі і ўжо плануе прамысловую вытворчасць.
devby.io пагутарыў з фаўндарамі Cropler і даведаўся, чаму ў сельскай гаспадарцы спадарожнікі не заменяць звычайных камер. А заадно вывучыў новыя словы — фенастадыя і NDVI.
Фаўндары
Мікіта Бедункевіч
Інжынер-электроншчык, сузаснавальнік OneSoil. Стаяў ля вытокаў кампаніі, адказваў за распрацоўку хардвернай часткі. Сышоў з кампаніі восенню 2022 года.
Пра прычыны сыходу: «З часам OneSoil стаў спецыялізавацца на картах, „жалеза“ стала адыходзіць на другі план. Кампанія расла і стала ператварацца ў карпарацыю, апцыёны ўсе зарабілі, стала сумна. У той жа час я атрымаў новыя веды ў галіне інвестыцый і стварэння каманд».
Філіп Кандраценка
Аграном, да OneSoil ж працаваў у беларускіх аграгаспадарках. У OneSoil спачатку складаў агранамічныя даведнікі і займаўся разметкай, потым перайшоў на пазіцыю прадуктовага менеджара. Сышоў з кампаніі летам 2022 года.
Пра прычыны сыходу: «Стала сумна, аднастайна, а ў мяне было шмат ідэй. Наш датчык дазваляе вывесці працу ў сельскай гаспадарцы на новы ўзровень, і на яго аснове можна рабіць класныя прадукты»
Ягор Вярбіцкі
Інжынер інфармацыйных тэхналогій. Пачынаў як распрацоўшчык, вывучаў маркетынг, цікавіўся блакчэйнам. У DEIP займаўся кіраваннем праектамі і маштабаваннем кампаніі. Сышоў вясной 2022 года, калі ў стартапе пачаліся праблемы з грашыма.
Адкуль усё пайшло
— Ідэя камеры нарадзілася гадоў 6-7 таму, калі мы толькі пачыналі OneSoil. Слава (Слава Мазай, экс-CEO OneSoil. — dev.by) ад яе адмахнуўся. Акей, падумаў я, пакіну сабе на потым. Рэч у тым, што OneSoil працуе са спадарожнікавымі здымкамі, але праз іх рэальных раслін не ўбачыш — толькі размеркаванне біямасы па полі. Праз камеру ж атрымліваеш непасрэдную інфармацыю для прыняцця правільных рашэнняў. Але простая камера не падыходзіць — для назірання за полем патрэбны інфрачырвоны спектр: у ім відаць хларафіл, па якім вылічаюць NDVI, або індэкс біямасы раслін.
NDVI
Normalized Difference Vegetation Index. Нармалізаваны адносны індэкс расліннасці — просты колькасны паказчык колькасці фотасінтэтычна актыўнай біямасы (звычайна званы вегетацыйным індэксам).
OneSoil развіваўся, а мяне гэтая ідэя не адпускала. У прыватным доме пад Мінскам я садзіў градкі і калупаў камеру, спрабаваў зрабіць мультыспектральную. Потым павесіў яе на дрон.
…У лютым 2022-га я сядзеў на валізках і чакаў пасылку з Кітая з важнымі дэталямі. Я ўжо разумеў, што пачнецца вайна. У панядзелак 21.02 пасылка прыйшла, а ў сераду 23.02 мы з сям’ёй выехалі ў Польшчу.
Што робіць Cropler
Мікіта Бедункевіч:
— Мы робім «GoPro для фермераў», масавую палявую камеру, якая проста ўсталёўваецца, працуе ад сонечнай батарэі і не патрабуе абслугоўвання.
У будучыні, калі мы збяром даныя і навучымся апрацоўваць выявы, праграма будзе вызначаць фенастадыі і распазнаваць хваробы пасеваў. Калі мы навучымся распазнаваць фенастадыі, атрымаем а-ля Flo для фермера.
Фенастадыі
Паўтаральныя з’явы ў гадавым цыкле развіцця раслін: усходы, разгортванне лісця, красаванне і г. д.
На гэтым этапе можна будзе перадаваць даныя ў ChatGPT, каб фермер мог праз датчык размаўляць з чатам пра поле: што ў мяне на поле расце, якая фенастадыя, якія працы патрабуюцца. Таксама мы плануем самі прапаноўваць тэхкарту работ.
Камера выстаўляецца на найбольш аднастайным, самым рэпрэзентатыўным участку поля. Плошча агляду — 5×5 або 10×10 м у залежнасці ад вышыні ўстаноўкі. Выява перадаецца на платформу праз GSM. Акрамя гэтага, датчык вымярае тэмпературу, ціск, вільготнасць паветра. Грунтуючыся на гэтых лакальных даных, фермер можа ажыццяўляць работы на ўсім полі.
— Праблема спадарожнікавых даных у тым, што часта палі закрытыя аблокамі. У камеры такой праблемы няма. Калі ёсць добрыя спадарожнікавыя здымкі, фермер глядзіць агульную дынаміку поля. Калі палі закрытыя аблокамі, ён проста бярэ даныя з камер і метэастанцый. Атрымліваецца сінергія гіперлакальнага і агульнага. Класічныя метэастанцыі спрабуюць прадказаць, як сябе адчувае расліна, не бачачы яе, толькі паводле характарыстык надвор’я. А нам не трэба вырабляць складаныя разлікі, мы проста глядзім на пасевы. Дзякуючы машыннаму навучанню, павелічэнню разрознасці камер і іх таннасці такая тэхналогія стала магчымая.
Чаму тады нельга проста з’ездзіць у поле паглядзець вачыма?
— Калі я працаваў у сельгасарганізацыі, то за дзень наязджаў 300-400 км, проста каб паглядзець палі. Гэта само спбою цяжка, а ў фермера яшчэ і штодзённыя надзвычайныя здарэнні: трактар зламаўся, карова ацялілася — паўдня ён заняты руцінай, да палёў не заўсёды даходзяць рукі.
Пра канкурэнтаў: няўжо ніхто да вас не спрабаваў зрабіць такую камеру?
Мікіта Бедункевіч:
— Спрабавалі, але цана атрымлівалася высокай. Звычайна камера — гэта дадатак да метэастанцыі, 3-метровай прылады, якая вымярае і колькасць ападкаў, і кірунак ветру. Яна каштуе ад 1K да бясконцасці. І такую метэастанцыю не паставіш у цэнтр поля — яе могуць скрасці. Звычайна фермеры ставяць яе ў двары.
Наш амерыканскі канкурэнт Arable вырабляе прыладу, якая вымярае яшчэ і інтэнсіўнасць дажджу. У новай версіі яны дадалі камеру, але іх прылада каштуе 1,5 K. Наш датчык каштуе 400$, і ў гэтую цану ўваходзіць падпіска на першы год.
Ва Украіне таксама спрабавалі вырашыць пытанне. Там выкарыстоўвалі звычайныя камеры відэаназірання, да якіх дадаваўся акумулятар ад грузавога аўто. Чаму адная з нашых камер стаіць пад Краменчугом? Бо ў мясцовага фермера спіна забалела насіць акумулятар. Мы паставілі яму камеру з сонечнай батарэяй і закрылі пытанне.
Насамрэч укараненне тэхналогій у сельскую гаспадарку ідзе з лагам у 4-5 гадоў. Калі мне прыйшла ідэя мультыспектральнай камеры, такіх прадуктаў не было наогул — тэхналогіі апрацоўкі выяў толькі развіваліся.
Што было цяжэйшым за ўсё
Мікіта Бедункевіч:
— Самае цяжкае было дамагчыся высокай энергаэфектыўнасці камеры: прымусіць прыладу фатаграфаваць і перадаваць даныя на невялікай сонечнай батарэі. Гэта быў і застаецца галоўны чэлендж. А яшчэ няпроста было атрымаць мультыспектральныя здымкі, выкарыстоўваючы ўсяго адзін аптычны сэнсар. Будзем патэнтаваць гэтую тэхналогію.
На якім этапе праект цяпер
Сабрана 10 камер. У гэтым сезоне каманда завяршае пілотныя праекты на палях у Польшчы (там стаяць сем камер) і Украіне (адна камера). Рыхтуе першую версію платформы і API для інтэграцый, падпісвае лісты аб намерах і збірае перадзаказы. Узімку ў планах запусціць датчык у прамысловую вытворчасць, каб у сакавіку аддаць кліентам 200-300 штук.
Філіп Кандраценка:
— Выпрабаванні пачаліся ў красавіку гэтага года. Асноўнай задачай было наладзіць стабільную працу абсталявання. Ты не можаш прадаць фермеру тое, што глючыць на палях. Датчыкі аддаленыя, эксплуатуюцца ў дрэнных умовах надвор’я, іх цяжка абслугоўваць. Цяпер мы паляпшаем сэнсар, робім яшчэ адную ітэрацыю і зімой запускаем датчык у прамысловую вытворчасць. Пакуль — у Польшчы.
Пра камунікацыю ў Польшчы
Для правядзення пілотнага праекта трэба было знайсці фермераў і ўгаварыць іх на эксперымент. Зрабіць гэта ў чужой краіне было няпроста.
— Я гутарыў з Варшаўскім сельскагаспадарчым універсітэтам, ухалодную стукаўся да фермераў у LinkedIn. Палякі самі сабою недаверлівыя, нават калі прапануеш ім штосьці бясплатна, яны сто разоў падумаюць. А фермеры ў Польшчы яшчэ і адасобленыя, яны мала камунікуюць адзін з адным, а яшчэ яны, здаецца, баяцца кантролю з боку дзяржавы. Але ў выніку ўсё атрымалася. Трое нас пусцілі на палі, пары чалавек мы адмовілі самі, бо датчыкаў было няшмат. Яшчэ 10-15 чалавек былі гатовыя нас прыняць.
Пра інвестыцыі
Ні крызіс у венчуры, ні міжнародная абстаноўка не дапамагалі фаўндарам шукаць грошы. Пра адмовы польскіх фондаў праз пашпарты РБ яны, здаецца, могуць распавесці асобную гісторыю. Тым не менш стартапу ўдалося выйграць грант €50 000 ад Еўрапейскага банка рэканструкцыі і развіцця, а таксама закрыць першы раўнд інвестыцый на €100 000 ад венчурнай студыі з беларускімі каранямі Izdat.
У планах — прыцягнуць яшчэ інвестыцыі. Ці сабраць грошы на перадзаказах, ці ўзяць у доўг у інвестара, каб запусціць вытворчасць.
А дзе ж тут AI?
Ён у працэсе развіцця. Штучны інтэлект сілкуецца данымі, а іх пакуль мала.
Філіп Кандраценка:
— Цяпер фермеры ўжо могуць паглядзець даныя з прылады — NDVI, фота ў RGB і мультыспектры, але фенастадыі платформа пакуль не вызначае. Гэта задача будучага года.
Мікіта Бедункевіч:
— Пакуль мы не можам пабудаваць добрыя мадэлі, бо звестак мала. Мы не можам узяць гатовыя датасэты па раслінах і на іх навучыць платформу — іх проста не існуе. Даныя — самае каштоўнае. Каб іх сабраць, трэба надзейная прылада. Таму план такі: спачатку мы робім датчык, які ўжо прыносіць карысць, маштабуем іх колькасць і збіраем датасэты, якія дапамогуць зрабіць новыя сэрвісы.
dev.by, як і іншым сумленным медыя, сёння вельмі складана: рэдакцыя працуе па-за межамі краіны, а нашыя рэкламныя даходы скараціліся ў некалькі разоў. Але мы даем рады — з вашай дапамогай. Гэта вы дзеліцеся з намі інфанагодамі, думкамі, досведам, часам і ўвагай. А 210 чытачоў падтрымліваюць нас данатамі.
У 2023 годзе мы хочам сабраць 1000 чытачоў-падпісчыкаў.
Дапамагчы нам можна праз Patreon.
І яшчэ крыптой, тут гаманцы.
Дзякуй, што прачыталі гэтае паведамленне.
Читать на dev.by