З 1 чэрвеня Польшча робіць больш жорсткімі ўмовы для замежных студэнтаў і адначасова адкрывае рынак працы для кваліфікаваных кадраў. Два адпаведныя законы на мінулым тыдні падпісаў прэзідэнт Анджэй Дуда. Сутнасць зменаў, важных для беларусаў, якія плануюць навучацца ці працаваць ў Польшчы, падрабязна растлумачыў партал «Белорусы и рынок».
З 1 чэрвеня Польшча робіць больш жорсткімі ўмовы для замежных студэнтаў і адначасова адкрывае рынак працы для кваліфікаваных кадраў. Два адпаведныя законы на мінулым тыдні падпісаў прэзідэнт Анджэй Дуда. Сутнасць зменаў, важных для беларусаў, якія плануюць навучацца ці працаваць ў Польшчы, падрабязна растлумачыў партал «Белорусы и рынок».
Першы закон уводзіць у польскае заканадаўства Дырэктыву ЕС аб прыцягненні высокакваліфікаваных работнікаў з краін, што не ўваходзяць у Еўрасаюз. У прыватнасці, уводзіцца паняцце «Блакітная карта ЕС» — адмысловы дазвол на працу і пражыванне для высокакваліфікаваных спецыялістаў. Уладальнікі карты змогуць легальна працаваць у Польшчы на тых жа ўмовах, што і грамадзяне ЕС, атрымліваючы стабільную і высокааплатную працу.
Больш за тое, гэта карта дае права на перамяшчэнне па Еўрасаюзе: з цягам часу яе ўладальнікі змогуць скарыстацца як кароткатэрміновай, так і доўгатэрміновай мабільнасцю, гэта значыць працаваць і ў іншых краінах ЕС без неабходнасці афармляць новую візу. Каб атрымаць «Блакітную карту», замежніку трэба мець вышэйшую адукацыю або дастатковы прафесійны досвед.
Новы закон спрашчае прызнанне кваліфікацыі на падставе прафесійнага досведу. МУС Польшчы павінна апублікаваць спіс запатрабаваных прафесій, па якіх 3-гадовы стаж працы будзе прызнавацца эквівалентам высокай кваліфікацыі.
Гэта значыць, што калі замежнік адпрацаваў не менш за 3 гады па пэўнай спецыяльнасці, яго навыкі прызнаюць дастатковай кваліфікацыяй нават без дыплома аб профільнай вышэйшай адукацыі. Напрыклад, у гэты пералік уключаны ІТ-спецыялісты (менеджары па ІКТ, сістэмныя аналітыкі, распрацоўшчыкі ПЗ, дызайнеры вэб-аплікацый і іншыя). Назапасіўшы 3 гады досведу ў адной з гэтых сфер цягам апошніх 7 гадоў, замежны работнік будзе лічыцца высокакваліфікаваным і зможа прэтэндаваць на «Блакітную карту».
Новыя правілы таксама істотна змяняюць працэдуру найму замежнікаў у цэлым. Адмяняецца так званы тэст рынку працы — цяпер працадаўцу не трэба будзе даказваць, што на вакансію няма адпаведнага мясцовага кадра. Замест гэтага ўлады атрымаюць права вызначаць спіс прафесій і пасадаў, на якія нельга наймаць замежнікаў у канкрэтным рэгіёне, калі там пагаршаецца сітуацыя на рынку працы.
Самі працэдуры выдачы дазволаў на працу стануць больш лічбавымі і хуткімі: падача дакументаў будзе адбывацца праз электронную сістэму, а гатовы працоўны кантракт трэба будзе загрузіць да пачатку працы. Адначасова ўзмацняецца кантроль: уводзяцца штрафы ад 3 да 50 тысяч злотых (800—13 000 долараў) для працадаўцаў за нелегальнае працаўладкаванне замежнікаў.
Такім чынам, замежныя прафесіяналы, у тым ліку з Беларусі, ужо з лета змогуць скарыстацца перавагамі «Блакітнай карты» ЕС і спрошчаных працэдур найму ў Польшчы.
Другі закон накіраваны на вырашэнне праблем у візавай сістэме і ўскладняе правілы ўезду для замежных студэнтаў. Польскія ўлады адкрыта заяўляюць, што хочуць змагацца з выпадкамі, калі студэнцкую візу атрымліваюць для выгляду, а на самой справе не вучацца (ці з’язджаюць далей у іншыя краіны Шэнгенскай зоны). Цяпер жадаючым паступіць у польскі ВНУ грамадзянам трэціх краін прыйдзецца выканаць шэраг новых патрабаванняў.
Па-першае, уводзіцца абавязковы моўны парог. Пры паступленні замежны абітурыент павінен прад’явіць дакумент, які пацвярджае веданне мовы навучання як мінімум на ўзроўні B2. Калі навучанне плануецца на польскай — спатрэбіцца сертыфікат упэўненага валодання польскай, калі на англійскай — аналагічна пацвердзіць англійскую. Гэта новаўвядзенне павінна гарантаваць, што прыезджыя студэнты сапраўды змогуць вучыцца і інтэгравацца ў акадэмічнае асяроддзе, а не прыедуць без належнай моўнай падрыхтоўкі і кінуць навучанне.
Па-другое, усталёўваецца ліміт замежных студэнтаў у ВНУ. Цяпер замежнікі не могуць складаць больш за палову агульнай колькасці студэнтаў у кожнай канкрэтнай установе. Калі ў нейкім універсітэце ўжо больш за палову студэнтаў — замежнікі, такая ВНУ не зможа прымаць новых замежных абітурыентаў, пакуль гэтая прапорцыя не зменшыцца да 50%. Гэта найперш закране прыватныя навучальныя ўстановы і папулярныя напрамкі, дзе традыцыйна быў вельмі высокі працэнт студэнтаў з-за мяжы. Абмежаванне прызначана для таго, каб прадухіліць ператварэнне асобных ВНУ ў «фабрыкі па прыёме замежнікаў» і захаваць баланс з мясцовымі студэнтамі.
Па-трэцяе, узмацняецца кантроль за наведвальнасцю і поспехамі замежных студэнтаў. Закон абавязвае рэктара ВНУ або дырэктара праграмы паведамляць польскі кансулат, які выдаў візу, калі замежнік не пачаў навучанне або быў адлічаны за няяўку. Гэта значыць, што кожны факт непрыбыцця студэнта цяпер будзе пад кантролем міграцыйных улад. Акрамя таго, уводзіцца адзіны рэестр замежных студэнтаў і дактарантаў, куды ВНУ будуць уносіць падрабязныя дадзеныя: ПІБ, нумар PESEL або пашпартныя даныя, грамадзянства, краіну нараджэння, даты залічэння і адлічэння, наяўнасць Карты паляка (калі ёсць), год нараджэння і пол. Гэты рэестр спросціць абмен інфармацыяй паміж ВНУ і дзяржавай і дасць магчымасць лепш сачыць за тым, дзе знаходзіцца кожны замежны студэнт.
Па-чацвёртае, закрываюцца шчыліны для змены статусу знаходжання. Раней некаторыя прыезджыя спрабавалі ўехаць па адной падставе, а потым застацца па іншай (напрыклад, атрымаць польскую візу як турыст ці студэнт, а потым перайсці на працу). Цяпер праверкі добрасумленнасці заяўнікаў стануць больш строгімі: падазроным абітурыентам, злоўленым на падробцы дакументаў ці намерах не вучыцца, будзе прасцей адмовіць у візе на этапе разгляду.
Новыя правілы для студэнтаў таксама пачнуць дзейнічаць з 1 чэрвеня — адначасова з папраўкамі па працоўных мігрантах. Гэта значыць, што ўжо напярэдадні навучальнага года 2025/26 універсітэты і абітурыенты павінны рыхтавацца працаваць па новых стандартах.
Прынятыя законы закранаюць усіх грамадзян трэціх краін? гэта значыць тых, хто не ўваходзіць у ЕС, уключаючы асноўную дыяспару працоўных мігрантаў і студэнтаў з краін СНД. Для беларусаў гэтыя новаўвядзенні маюць асаблівае значэнне. З аднаго боку, для кваліфікаваных спецыялістаў з Беларусі адкрываецца больш магчымасцяў.
Шмат беларусаў ужо працуе ў Польшчы, і «Блакітная карта» ЕС адкрывае ім новыя перспектывы. Напрыклад, ІТ-спецыялісты, якія пераехалі па праграмах рэлакацыі, цяпер змогуць аформіць прэстыжны статус Blue Card пры адпаведным узроўні зарплаты і досведзе і атрымаць больш устойлівыя правы на пражыванне.
Адмена тэсту рынку працы паскорыць прыём на працу замежнікаў у шырокім спектры галін. Лічбавізацыя працэсаў скараціць бюракратыю: падаць дакументы будзе прасцей дыстанцыйна, а кантроль за выкананнем правілаў — больш празрыстым.
З іншага боку, тым, хто плануе навучанне ў Польшчы, давядзецца рыхтавацца больш старанна. Студэнты з Беларусі і іншых краін цяпер абавязаны валодаць мовай навучання на ўзроўні B2 яшчэ да паступлення, і гэта можа адсеяць частку ахвотных, асабліва на англамоўныя праграмы (недастаткова проста аплаціць навучанне — патрэбны моўны экзамен).
Конкурс на месцы можа ўзмацніцца, бо ўніверсітэты, у якіх доля замежнікаў дасягне 50%, павінны будуць прыпыніць набор іншаземных абітурыентаў. Пры гэтым беларусы — адна з найбуйнейшых груп замежных студэнтаў у Польшчы пасля ўкраінцаў.
Цяпер ВНУ давядзецца сачыць за прапорцыяй, і, магчыма, некаторым беларусам давядзецца змагацца за месца мацней, асабліва калі ў выбраным універсітэце ўжо шмат замежнікаў. Яшчэ адна навіна — немагчымасць змяніць навучальную візу на працоўны ВНЖ — патрабуе прадуманага падыходу. Раней некаторым студэнтам з краін СНД удавалася, скончыўшы або кінуўшы вучобу, адразу знайсці працу і легалізавацца, не выязджаючы з Польшчы. Цяпер жа, падаецца, такі манеўр стане цяжэйшым.
Гэта значыць, што шлях «праз вучобу да працы» больш не гарантаваны: давядзецца альбо сапраўды вучыцца і потым атрымліваць нармальны дазвол, альбо ад пачатку ехаць па працоўнай лініі. У цэлым для беларусаў новыя правілы азначаюць больш дакладныя правілы гульні. Сумленным працоўным мігрантам з кваліфікацыяй стане прасцей замацавацца ў краіне на добрай пасадзе, а вось тым, хто ехаў па сумнеўных схемах або разлічваў «праскочыць» без падрыхтоўкі, будзе значна складаней.
Выйграюць высокакваліфікаваныя спецыялісты і добрасумленныя працадаўцы. Новая палітыка скіраваная на прыцягненне таленавітых кадраў: кампаніям у Польшчы стане прасцей наймаць патрэбных замежнікаў без лішняй валакіты, асабліва на пазіцыі, дзе не стае мясцовых прафесіяналаў.
Замежныя спецыялісты з добрай адукацыяй або досведам атрымаюць прамую дарогу да прэстыжнай «Блакітнай карты» ЕС, што дае ім больш правоў і магчымасцяў. Таксама выйграюць тыя мігранты, хто з самага пачатку планаваў дзейнічаць законна — для іх лічбавыя сэрвісы і празрыстыя працэдуры стануць дапамогай.
Прайграюць несумленныя пасярэднікі і фіктыўныя студэнты. Зачыняюцца лазейкі, якімі карысталіся некаторыя візавыя «дылеры» і псэўда-абітурыенты. Прадаць фальшывае залічэнне ў польскую ВНУ цяпер значна цяжэй — патрэбны рэальны моўны ўзровень і ёсць рызыка поўнага кантролю праз консульства і рэестр.
Універсітэты больш не змогуць бязмежна набіраць замежнікаў звыш меры, таму бізнес-мадэлі некаторых прыватных навучальных устаноў давядзецца змяняць. Тыя, хто спадзяваўся атрымаць візу студэнта толькі дзеля таго, каб прыехаць на працу, цяпер фактычна страчваюць такую магчымасць — польскія ўлады хутка спыняць змену статусу.
Новыя патрабаванні могуць падацца складанымі, але да іх можна загадзя падрыхтавацца.
Пацвердзіце веданне мовы. Калі вы збіраецеся на навучанне, загадзя паклапаціцеся пра сертыфікат B2 па мове навучання. Запішыцеся на курсы польскай або англійскай, прайдзіце тэставанне. Гэта стане абавязковай умовай для атрымання візы і паступлення — без яго дакументы нават не прымуць.
Выбірайце ВНУ з розумам. Даведайцеся, які працэнт замежных студэнтаў у выбраным вамі ўніверсітэце. Калі ён набліжаецца да 50%, будзьце гатовыя, што прыём можа быць абмежаваны. Магчыма, варта падаць дакументы ў некалькі ВНУ, каб павялічыць шанцы. Пры паступленні будзьце адказнымі — пры любых зменах у планах адразу інфармуйце ВНУ, інакш консул можа ануляваць вашу студэнцкую візу.
Для спецыялістаў — рыхтуйце дакументы і вывучайце магчымасці «Блакітнай карты». Прааналізуйце, ці трапляе ваша пасада пад катэгорыю высокакваліфікаванай. Праверце, ці ўключаная ваша прафесія ў спіс, які прызнаецца паводле досведу (калі ў вас няма дыплома).
Даведайцеся ў працадаўцы пра магчымасць спансіраваць вашу Blue Card і пераканайцеся, што прапанаваная зарплата адпавядае патрабаванням (звычайна для «Блакітнай карты» устанаўліваецца мінімальны парог зарплаты). Збярыце пацверджанні стажу, рэкамендацыі — усё гэта павысіць вашы шанцы хутка атрымаць карту і працаваць у Польшчы на роўных з грамадзянамі ЕС.
Сачыце за абнаўленнямі заканадаўства. Міграцыйная палітыка Польшчы развіваецца дынамічна. Напрыклад, гэтыя законы — частка стратэгіі 2025–2030, накіраванай на «кантроль і бяспеку», але таксама на забеспячэнне балансу на рынку працы.
Замежнікам варта рэгулярна правяраць афіцыйныя крыніцы або кансультавацца з юрыстамі па пытаннях знаходжання, каб не парушыць правілы і выкарыстаць усе даступныя магчымасці.
Польшча выразна дала зразумець: краіне патрэбныя кваліфікаваныя работнікі, гатовыя інтэгравацца і працаваць на карысць эканомікі, але яна імкнецца адсейваць выпадковых мігрантаў і схемы злоўжыванняў. Для беларусаў і іншых замежнікаў новыя законы нясуць і плюсы, і мінусы.
Выйграюць тыя, хто сапраўды каштоўны як спецыяліст або настроены на нанвучанне — для іх адчыняюцца новыя дзверы і спрашчаецца бюракратыя. Сутыкнуцца з цяжкасцямі тыя, хто не падрыхтаваўся або спрабаваў абысці сістэму. Польшча застанецца прывабным напрамкам для працы і навучання, забяспечваючы пры гэтым законнасць і празрыстасць міграцыйных працэсаў для ўсіх удзельнікаў.
Рэлацыраваліся? Цяпер вы можаце каментаваць без верыфікацыі акаўнта.
Ничего по сути нового, только много букв и очередные усложнения для студентов. А как давали ВНЖ за три года, так и будут давать. Ждите в ужонде и ни в чём себе не отказывайте. Стратегия безопасности до 2030.
а в чем усложнения для студентов? Если ты реально приехал и хочешь учиться - так ясно-понятно что обучение будет на польском. Т.е. должен знать польский, если знаешь - сдавай на сертификат, это совсем не сложно если знаешь. Записаться никаких проблем. Если ты условный Мганга и твоя цель была получить визу чтобы дальше рвануть в Германию - тогда да, дело усложнилось
если честно, довольно сложно сдавать на языковой сертификат, много времени занимает.
сравни с TOEFL хотя бы на 90 баллов.
Хотя я не очень понимаю на кой зажимают бодишопы, торгующие дипломами. Спокойно можно аккредитациями их дрючить на госуровне если охота, да и работодатели без вопросов в сортах дипломов разберуться. Ну страждущие занесут деньги в страну, а работу-то после окончания никто не обещал: недодиплом получил - дуй на родину.
интересно, можете поделиться своим опытом?
ну вот главный пойнт - не хочу/лениво. Я так понимаю что вы даже инфу не искали о структуре экзамена. Просто сразу "думаю что будет сложно -> дануна"
Если "процедуры выдачи разрешений на работу станут более цифровыми и быстрыми", то будут ли ужесточены наказания для ужондов, если по факту "процедуры выдачи разрешений на работу НЕ станут более цифровыми и быстрыми" ?
Не ломайте традиции созданные годами. Продлили кстати им разрешение рассматривать годами, без ответственности. До осени. Вот такая мораль. Ах, да... Ещё и десят лет планируют сделать до получения гражданства, и это после ПМЖ. 5 до резидента + 10 потом. И может быть дадут. А в Германии и Швеции - паспорт за три года. Некоторые во Вроцлаве карту столько ждут.
в германии планируют вернуть 5 лет вместо 3х
А что нового в выдаче BlueCard? Всё так же и остаётся как и было. Сейчас только инкубаторы возможно пропадут, так как им не будет смысла платить если процедура наайма и вправду упростится...