«Сярэдняя частка жыцця цікавейшая!» Айцішнікі згадваюць свае 17 і (не) сумуюць
А дзе вашыя 17?
А дзе вашыя 17?
«Маё пакаленне было сталейшае ў гэтым узросце, чым нашыя дзеці»
Артур Ісаенка, Senior Solution Architect:
— Мае 17 гадоў прыпалі на самы канец СССР, паміж першым і другім курсам інстытута. Войскі з Афганістана ўжо вывелі, а мне вельмі туды не хацелася. Таксама гэта быў першы год, калі студэнты ВНУ атрымлівалі адтэрміноўку ад войска. Я патрапіў бы ў войска пасля дасягнення 18-гадовага ўзросту, г. зн. пасля другога курса (бо пайшоў у школу рана, у 6 гадоў). А вось 18-гадовыя хлопцы-аднакурснікі радаваліся, што іх пранесла.
Пры гэтым у інстытут вярнуліся хлопцы, якія адслужылі год-два ў войску. Рэктар шчыра сказаў, што такая колькасць савецкіх інжынераў нам не патрэбна і летнюю сесію перажывуць не ўсе. Так яно і выйшла: групы з пяцідзесяці з нечым чалавек вярнуліся да сваіх першапачатковых памераў у 23-24 чалавекі. Затое выпуск атрымаўся даволі моцным.
З таго часу мне запомніліся талоны на цыгарэты (у СССР цыгарэты прадавалі з 16 гадоў) — дарыў іх дзяўчатам з групы, якія палілі.
Яшчэ гэта быў год пачатку ўсеагульнага захаплення камп’ютарамі ZX-Spectrum, а дакладней — іх савецкімі клонамі «Ленінград» Сяргея Зонава. Да яго была куча гульняў і іншага софта ў параўнанні з «Радыё РК-86». Набор мікрасхем і друкаваная плата каштавалі больш за сотню савецкіх рублёў, што было крыху менш за зарплату пачынаючага савецкага інжынера. А у майго сябра быў Commodore-64 і ў той час гэта было немаверна крута.
Цяпер маім малодшым дзецям прыкладна столькі ж. Параўноўваючы, магу дакладна сказаць: маё пакаленне было сталейшае ў гэтым узросце. Хоць ні разу не разумнейшае, а можа нават, наадварот. І жыццё было складанейшае. Але так і павінна быць. Мой дзед ва ўзросце 17 гадоў быў цалкам дарослым чалавекам, працуючы рахункаводам у калгасе. То бок ён быў значна сталейшы за мяне 17-гадовага, і жыццё яго таксама было складанейшае за маё.
Так і павінна быць. Значыць, мы ўсё правільна робім.
«Не была самай лепшай і эфектыўнай, не спрабавала ўзяць ад жыцця ўсё»
Тамара Кулінковіч, заснавальніца супольнасці «IT sales&marketing» і саўладальніца «Студыі Сарокіна і Кулінковіч» і Акадэміі нетэхнічнага ІТ Skademy.by:
— У мае 17 гадоў я проста шмат гуляла з сябрамі, кахала, вязала і глядзела Брыджыт Джонс. Чым больш я прагульвала ўрокі, тым лепшымі былі мае адзнакі. Я вучылася ў звычайнай школе, пачынала і кідала гурткі, праводзіла кожнае лета на лецішчы. Ніхто асабліва не сачыў за маёй будучыняй, я сама не будавала ніякіх планаў, нічога на мяне не ціснула, усе вакол былі ўпэўненыя, што ўсё неяк складзецца. І яно склалася, але пазней.
Часам я думаю, што магла б атрымаць жыццёвы досвед значна раней, калі б я пайшла працаваць. Часам я разумею, што можна было б першапачаткова абраць больш прэстыжную прафесію ці заняцца прыродазнаўчымі навукамі, якія выклікалі ў мяне захапленне. Часам я шкадавала, што не захапілася ўсур’ёз спортам або не ўвайшла ў нейкую праграму абмену і падарожжаў. Гэта ўсё змяніла б маё жыццё.
Але я зараз менавіта ў тым становішчы, у якім хацела б быць. У мяне такое жыццё, аб якім я марыла, калі была маленькай дзяўчынкай. І ўсё гэта склалася, напэўна, дзякуючы таму, што я не асабліва спяшалася, не моцна разлічвала, не была самай лепшай і эфектыўнай, не спрабавала ўзяць ад жыцця ўсё, я знаходзіла радасці ў звычайным жыцці і яны працягваюць мяне радаваць зараз.
Я стараюся захоўваць гэты баланс і ў гэтым сэнсе я мала адрозніваюся ад сябе 17-гадовай.
«Раю як мага раней пачынаць працаваць па спецыяльнасці»
Іван Міхневіч, сузаснавальнік Wargaming:
— 17 гадоў — выдатны ўзрост. Я як раз стаў першакурснікам, ва ўніверы праблем не было, а на заняткі пакуль яшчэ даводзілася хадзіць. Дапякалі нязручнасці ў інтэрнаце.
Ужо на першым курсе ўзнікла вострае жаданне, патрэба знайсці працу. Азнаёміўся з усімі магчымымі варыянтамі, і ў выніку мне пашанцавала ўладкавацца па маёй будучай спецыяльнасці. Я займаўся любімай справай — праграмаваннем, і атрымліваў за гэта якія-ніякія грошы.
Чалавек па сваёй прыродзе — творца і стваральнік. Жыццё напаўняецца вялікім сэнсам і шчасцем ад гэтага працэсу. А функцыю размнажэння ў нашым свеце ў 17 гадоў выконваць яшчэ рана. Вучыцца трэба, але рэальны працоўны досвед дасць больш карысных ведаў, чым універсітэт.
Я настойліва рэкамендую ўсім будучым праграмістам акрамя вучобы і без шкоды для вучобы як мага раней пачынаць працаваць па спецыяльнасці. Калі не на працы, то над якім-небудзь сваім праектам. Можна на самоце, але лепш у камандзе.
І, напэўна, дам яшчэ адну важную параду 17-гадовым. Ад таго атачэння, якое складзецца вакол вас ва ўзросце 17-25 гадоў, неверагодна моцна залежыць усё ваша далейшае жыццё. Гэтыя людзі, так ці інакш, яшчэ доўга будуць прысутнічаць у вашым жыцці — непасрэдна або як успаміны, жыццёвы досвед і шаблоны паводзін.
Цяпер нават пры ўяўнай адсутнасці выбару вы робіце выбар кожны дзень. Чым, уласна, і фармуеце сябе, практычна назаўжды прашываючы нейронную сетку ў сваёй чарапной каробцы.
«Мог без асцярогі жыць у Беларусі, не думаў пра будучыню»
Арцём Русаў, QA-інжынер, аўтар курсаў па тэставанні:
— 17 гадоў — час заканчэння школы і паступлення.
Выбар ВНУ быў відавочны — біяфак БДУ, спецыяльнасць — біятэхналогія, бо ў школе я любіў біялогію і ўдзельнічаў у алімпіядах. На жаль, у гэтай сферы так і не рэалізаваўся. Магчыма, не хапіла амбіцый на той момант для пераезду ў іншую краіну, але зараз і жыццё прымусіла — і амбіцый стала больш.
Навука ў Беларусі практычна не развіваецца і мала фінансуецца, так што ўсім раю некалькі разоў падумаць перад выбарам будучай спецыяльнасці і вывучыць рынак.
Я не шкадую, што вучыўся ва ўніверсітэце, бо гэта паставіла на месца мазгі і дало вектар для будучай рэалізацыі. Я нават у тэатры мясцовым граў, пісаў для газеты, за што стаў лепшым студэнтам БДУ праз 5 гадоў.
Плюс тады ў цябе няма ўсёй карціны свету і разумення, як працуе дарослае жыццё, так што ўсе памылкі цалкам заканамерныя.
Рады, што пераехаў у Мінск, бо гэта дало магчымасць для сацыялізацыі. У школе быў ціхім і спакойным дзіцём, можна сказаць «батанам». Таму калі вы жывяце ў невялікім горадзе, то самы час прыгледзецца да больш шматлюдных месцаў. Усё-такі там можна развівацца, як у матэрыяльным, так і псіхалагічным плане.
Па чым сумую? Напэўна па тым, што мог без асцярогі жыць у Беларусі, не думаў пра будучыню, як зараз, быў сканцэнтраваны на вучобе і сябрах. Вясёлы быў час.
«Навучылася зарабляць грошы — і я не лічу, што не ў грашах шчасце»
Ірына Вішнеўская, HRD і бізнес-кансультант:
— Мае 17 былі зусім няпростым, але вельмі цікавым часам. Гэта было прыкладна тады, калі адзін век змяняўся іншым, з’яўляліся першыя ПК (мой з’явіўся на пару гадоў пазней), мабільныя тэлефоны былі вялікімі, а людзі, якія размаўлялі самі з сабой на вуліцах, былі рэдкасцю.
Па чым я сумую? Напэўна толькі па родных і сябрах тых гадоў, што сышлі. І па нейкім адчуванні светлай будучыні наперадзе, асабістай бесклапотнасці (хоць у параўнанні з 17-гадовымі цяпер, мне здаецца, у мяне была вар’яцкая колькасць загонаў). У цэлым я б не сказала, што ў мяне моцна шмат настальгіі па маіх 17 гадах — зараз маё жыццё і я сама, напэўна, падабаюцца мне нашмат больш. І ў цэлым, мне падабаецца, якім чалавекам я стала.
Пра што я шкадую? Што не купіла біткойны ў 2011 годзе. Занадта запарвалася меркаваннем навакольных і надавала занадта шмат значэння рэчам, якія таго не вартыя, і мала сапраўды каштоўным — сабе самой і блізкім людзям. Некалькі разоў давяла сябе да мацнейшага выгарання і курсаў антыдэпрэсантаў. Не ставілася да сябе дастаткова добра і не клапацілася пра сябе.
Што я зрабіла правільна? Не пайшла працаваць па спецыяльнасці, атрыманай у ВНУ, выбірала сваю дарогу, нават калі было вельмі страшна і незразумела наперадзе. Навучылася зарабляць грошы — і я не лічу, што не ў грашах шчасце, грошы важныя. Шмат вучылася і вучуся ўсё жыццё, шмат падарожнічала і падарожнічаю. Выбудоўвала і выбудоўваю адносіны з выдатнымі людзьмі. Стараюся быць добрым чалавекам у гэтым свеце і рабіць дабро.
Што я параю 17-гадовым? Спрабуйце, эксперыментуйце. Вучыцеся і спазнавайце свет — ён таго варты. Не заставайцеся ў аднойчы зададзеных кімсьці і сабой рамках, ідзіце туды, дзе невядомасць і нявызначанасць, з гэтага можа выйсці вельмі крутая гісторыя. Цаніце блізкіх людзей і заводзьце новыя знаёмствы — нехта з іх можа стаць для вас роднымі.
Падарожнічайце, нават калі няма грошай: на аўтобусах, аўтастопам, па роднай краіне — пры любой магчымасці. Стаўце пад пытанне ўсё, у што вы прызвычаіліся верыць, нават самыя, здавалася б, непарушныя і святыя ісціны. І не забывайцеся пра сябе і сваё здароўе — фізічнае і асабліва псіхічнае. Вы — гэта самае важнае, што ў вас ёсць.
«Было вельмі добра кожнае лета праводзіць у бабулінай вёсцы»
Валерый Астрынскі, прадпрымальнік, венчурны інвестар:
— У мае 17 я быў даволі зашораным у стэрыятыпах падлеткам. Гледзячы цяперашнімі вачыма, разумею, што мне не хапала асяроддзя свабодных людзей з больш шырокім кругаглядам. Было б добра на той час павучыцца за мяжой і мець стасункі з крэатыўным асяродзем.
Не сумую увогуле па тых часах, асноўныя мае жыццёвыя прыгоды пачаліся пасля 20-ці гадоў. Ну, хіба што было вельмі добра кожнае лета праводзіць у бабулінай вёсцы з усімі асаблівасцямі 17-гадовага хлопца.
Асноўная мая парада да сучаснікаў у тым узросце, і ў тым ліку да старшага сына Міхаіла — больш выходзіць у аффлайн. Бо жыццё — гэта вельмі цікавая рэч, але не бязконцая.
«Калі дзяўчаты пыталіся, „Што ты робіш сёння вечарам?“, я ім адказваў, што правяраю працу кампілятара»
Аляксей Рудак, фаўндар Lingvanex:
— У 17 гадоў я жыў у Наваполацку і маёй марай было паступленне ў ВНУ ў Мінск. Хацеў вучыцца на праграміста ў БНТУ ФІТР, але разумеў, што са сваімі сямёркамі па тэстах ніколі туды не паступлю на бясплатнае. Вырашыў паступіць на прыборабудаванне, на спецыяльнасць, дзе ў мінулым годзе быў самы нізкі бал, каб дакладна прайсці. Аддаў вынікі тэстаў і паехаў дадому гуляць у Сounter-Strike. Праз месяц аказалася, што не прайшоў, чаму быў вельмі здзіўлены.
Заставалася яшчэ другая плынь, дзе можна было паступаць у ВНУ другой катэгорыі. І тут я зрабіў ход канём — падаў дакументы на праграміста ў БДТУ і вырашыў замест тэстаў здаваць экзамены. Здаў іх на больш высокія адзнакі і прайшоў на бясплатнае з конкурсам 6 чалавек на месца. Выснова: не бойцеся рызыкаваць!
З першага курса забіў на кіберспорт і пачаў фанатычна вывучаць C++, каб навучыцца рабіць свае гульні і на іх зарабляць. На лекцыях, калі аднагрупнікі пісалі любоўныя пасланні, я выпісваў на лісток прыклады кода са Страуструпа, каб потым праверыць, калі прыду дадому.
Моцна шкадую толькі аб адным. Калі дзяўчаты пыталіся, «Што ты робіш сёння вечарам?», я ім адказваў, што правяраю працу кампілятара. Праз 20 гадоў разумею, колькі класных прыгод і спатканняў магло б быць, і яны дакладна не паўплывалі б на маю кар’еру. Пакуль маладыя — весяліцеся!
«Сярэдняя частка жыцця нашмат цікавейшая!»
Вера Рашэціна, заснавальніца кампаніі CactusSoft, стартапаў Workee і Heartery:
— У свае 17 гадоў я вучылася на першым курсе мехмата БДУ. Калі шчыра, зусім не сумую па дзяцінстве і юнацтве. Для мяне гэта час нявызначанасці і несвабоды. Сярэдняя частка жыцця нашмат цікавейшая!
Калі б я магла б нешта змяніць у тым узросце, то больш бы ўвагі надавала вучобе, дадатковым замежным мовам, не толькі англійскай. Займалася б спортам і танцамі. Як мага раней пераехала б у Еўропу ці ЗША.
«Раю адарвацца ад дому і сям'і, бо менавіта на адлегласці чалавек расце хутчэй»
Максім Масальскі, інжынер-робататэхнік, фаўндар «МРобот», Edukawa і StoryToon:
— Калі мне было 17, я паступіў на першы курс БНТУ. Цяпер, азіраючыся назад, я дакладна ведаю: паехаў бы вучыцца ў іншы горад ці нават у іншую краіну. Моладзі з Мінска параіў бы зрабіць менавіта гэта — выйсці з зоны камфорту, адарвацца ад дому і сям'і, бо менавіта на адлегласці чалавек расце хутчэй.
Я б выбраў больш свядомую і патрабавальную прафесію — медыцыну, вайсковую справу. Або звязаў бы жыццё са спортам. Калісьці я сур’ёзна займаўся каратэ, але кінуў спорт, як толькі паступіў ва ўніверсітэт. Цяпер разумею, што гэта была памылка: толькі бліжэй да 30 гадоў мне ўдалося вярнуць сабе форму. Спорт — гэта не хобі, гэта як дыханне. Незалежна ад таго, кім вы станеце, спорт будзе вашай апорай.
У 17 я быў вельмі залежны ад бацькоў. І таму мая галоўная парада сённяшнім падлеткам — пачынайце ісці сваёй дарогай як мага раней. Не бойцеся памыляцца, пакуль вы маладыя. Лепш памыліцца ў выбары, чым жыць чужымі чаканнямі. Гэта ваш час. Не шукайце ўхвалення — шукайце сябе. І будзьце сабой.
І ўсім падлеткам раю прачытаць «Лісты да сына» Філіпа Чэстэрфілда. Калі б я прачытаў гэтую кнігу ў 17 гадоў, я бы ішоў больш свядома па жыцці.
А дзе вашыя 17? Дзяліцеся ў каментах адкрыццямі з тых часоў :)
Релоцировались? Теперь вы можете комментировать без верификации аккаунта.