«Непапраўная страта». Як сыход айцішнікаў паўплываў на рынак офісаў
Праз адток спецыялістаў у ІТ патэнцыйна незапатрабаваных офісаў у Мінску стала больш на 55-120 тыс. кв. метраў, палічылі ў кансалтынгавай кампаніі NAI Belarus.
Паводле ацэнак аналітыкаў, доля ІТ-сектара на рынку арэнды ўпала і будзе скарачацца далей. Попыт на офісы захоўваецца, але абмяжоўваецца невялікімі плошчамі.
Яшчэ летась ІТ-кампаніі арандавалі да 70% офісных плошчаў у бізнэс-цэнтрах, пабудаваных за апошнія 3-5 гадоў, і займалі 40% усяго рынку офісаў. Цяпер, паводле ацэнак NAI Belarus, доля ІТ-сектара ў камерцыйным офісным сектары складае 28-31%. Што праўда, ёсць шэраг нюансаў, якія не дазваляюць зрабіць дакладнейшую ацэнку.
- Некаторыя кампаніі абвясцілі пра закрыццё офісаў, але фармальна працягваюць утрымліваць памяшканні, таксама працягваюць дзейнічаць заключаныя дамовы. І офісы, напрыклад, служаць «складам», пакуль ідзе распродаж мэблі або іншай маёмасці. То-бок офіс ужо пусты, але на свабодны рынак арэнды яшчэ не выйшаў.
- Ёсць кампаніі, якія не афішуюць закрыцця офісаў або іх скарачэння, але фактычна колькасць супрацоўнікаў памяншаецца, а інфармацыя пра плошчы, якія вызваліліся, выходзіць на рынак са спазненнем.
- Складана ацаніць долю супрацоўнікаў, якія працуюць аддалена. Ёсць кампаніі, якія не скарачаюць штату, але значная частка супрацоўнікаў працуе па-за офісам, і яны паступова ўразаюць займаныя плошчы.
Сітуацыю для ўласнікаў бізнэс-цэнтраў пагаршае не толькі аддаленая праца, але і рэлакацыя бізнэсаў і каманд. Ад пачатку гэтага года ІТ-сектар страціў ужо 12 тысяч спецыялістаў. На думку аналітыкаў NAI Belarus, «гэта непапраўная страта для офіснага рынку».
Паводле іх ацэнак, на аднаго супрацоўніка прыходзіцца ў залежнасці ад кампаніі ад 4-5 да 8-10 кв. метраў арандаванай плошчы. Пры такім адтоку айцішнікаў плошча патэнцыйна незапатрабаваных офісаў ужо ацэньваецца ў 55-120 тыс. кв. метраў.
Хто сыходзіць/сышоў з бізнэс-цэнтраў
Негатыўны ўплыў на рынак аказваюць перш за ўсё буйныя кампаніі, якія з шэрагу прычын вымушаныя аптымізаваць выдаткі на офісную нерухомасць.
Так, Wargaming пасля сыходу з Беларусі вызваліў 11 тыс. кв. метраў у бізнэс-цэнтры «Футурыс». Расійская «Леста», якая стала 100%-м уласнікам «Гейм Стрым», гэтыя плошчы не заняла. У «спадчыну» ад Wargaming ёй засталіся плошчы ў бізнэс-цэнтры «Хвал»»: супрацоўнікі «Лесты» займаюць там 11,5 тыс. кв. метраў (дзве траціны ад плошчаў Wg).
EPAM ужо сышоў з БЦ «Арлан», «Рам Глобал» і Fortune, вызваліўшы больш за 20 тыс. кв. метраў. Паводле інфармацыі dev.by, нядаўна EPAM абвясціў супрацоўнікам, што збіраецца закрыць офіс у бізнэс-цэнтры «Тытан» у Мінску.
Таксама стала вядома, што iTechArt (другая па памеры штату ІТ-кампанія Беларусі паводле даных 2021 года) — часткова або цалкам закрывае два офісы ў Мінску.
Што далей?
— Хутчэй за ўсё, доля ІТ-кампаній на рынку арэнды офіснай нерухомасці будзе скарачацца, але ўжо не такімі тэмпамі, — лічаць у NAI Belarus. — «Гіганты» арэнды, якія арандавалі бізнэс-цэнтры цалкам, сышлі. Больш такіх буйных адначасовых вызваленняў не будзе.
Цяпер будуць вызваляцца і «выкідвацца» на рынак плошчы, якія яшчэ фармальна захоўваюцца за экс-арандатарамі праз дамовы, што пакуль дзейнічаюць. Пры гэтым попыт на офісы з боку ІТ-кампаній таксама ёсць. Не ўвесь ІТ-сектар мае намер спыніць або глабальна скараціць дзейнасць у Беларусі.
Якія офісы патрэбныя айцішнікам
— У асноўным запыты на офісныя плошчы з боку ІТ-кампаній можна назваць ратацыйнымі.
Шэраг кампаній на піку ажыятажу ў офісным сегменце ў мінулыя гады (2018 — першая палова 2020-га) вымушаныя былі арандаваць офісы або ў аб’ектах нізкай якасці, або «ў віру на калу». Цяпер, калі з’явілася прапанова — да таго ж яна засталася ад партнёраў-канкурэнтаў, з упарадкаванай інфраструктурай, магутнасцямі, аздабленнем, у шэрагу выпадкаў нават з мэбляй — ІТ-кампаніі пачынаюць падбіраць добрыя варыянты.
У асноўным ІТ-кампаніі цікавіць клас «В+» або «В», але ў добрай лакацыі. Як правіла, яны шукаюць невялікія офісныя блокі ў межах 250-300 кв. метраў. Пры гэтым просяць, каб офісы яшчэ былі разбітыя на драбнейшыя блокі/кабінеты.
Абавязкова ў наяўнасці — перамоўныя пакоі і кухні. Многія пытаюцца, ці застанецца мэбля ад папярэднікаў.
Найбольш распаўсюджаныя стаўкі, на якія айцішнікі згаджаюцца цяпер без асаблівага торгу — 30 рублёў уключна з ПДВ. Для тых, хто яшчэ не адвык ад ставак у валюце, кошт арэнды складае каля 12 еўра з ПДВ за квадратны метр.
Читать на dev.by