Страты ІТ ад пачатку вайны — амаль 20 тысяч чалавек. Параўналі з «першай хваляй»
Ад лютага 2022 года ІТ-сектар страціў, паводле нашых ацэнак, мінімум 20% супрацоўнікаў.
Белстат закрыў сёлета інфармацыю пра працаўладкаванне і звальненні спецыялістаў у ІТ.
У адкрытым доступе публікуюцца даныя ў цэлым па сектары «інфармацыя і сувязь». У агульнай статыстыцы звальненняў у сектары «інфармацыя і сувязь» доля спецыялістаў з ІТ складае прыкладна 85-90%, у статыстыцы наймання — 80-90%. Зыходзячы з гэтага, мы робім прыкладныя разлікі працаўладкавання і скарачэнняў супрацоўнікаў у ІТ-кампаніях.
Што адбываецца ў 2023
ІТ-кампаніі працягваюць скарачаць супрацоўнікаў (часам цэлымі камандамі), закрываць юрыдычныя асобы і сыходзіць з Беларусі (хай і не так актыўна і масава, як у 2022 годзе). Але тэмп звальненняў запаволіўся ў параўнанні з мінулым годам.
За студзень–красавік, паводле нашых ацэнак, ІТ-кампаніі звольнілі 5,8+ тысячы спецыялістаў — амаль на 30% менш, ніж за такі ж перыяд 2022 года. Пры гэтым штомесяц з кампаній сыходзіць у сярэднім 1,4+ тысячы супрацоўнікаў. Для параўнання: летась гэтая лічба была вышэйшай — 2,4+ тысячы супрацоўнікаў.
Найманне таксама ўпала. Шматлікія кампаніі плануюць развіваць перш за ўсё замежныя офісы, на гэтым фоне колькасць вакансій на ўнутраным рынку скарацілася. За студзень–красавік ІТ-кампаніі нанялі, паводле нашых ацэнак, 3+ тысячы спецыялістаў. Гэта на 40%+ менш, ніж за гэты ж перыяд летась.
У цэлым адток спецыялістаў у ІТ стабілізаваўся. Ад пачатку гэтага года сектар губляе менш за 1000 чалавек на месяц. Усяго за чатыры месяцы колькасць супрацоўнікаў у ІТ-кампаніях, паводле нашых ацэнак (з улікам даных Белстата па ІКТ), скарацілася прыкладна на 2,8-3 тысячы.
Першая хваля рэлакацыі vs другая
Але з улікам адтоку айцішнікаў пасля пачатку вайны ва Украіне агульныя страты ІТ-сектара ў 6,5 разоў вышэйшыя. Для параўнання: падчас першай (умоўнай) хвалі рэлакацыі ў 2020-2021 — такога адтоку не было і блізка.
Параўналі, як наймалі і звальнялі ІТ-кампаніі падчас першай і другой хваль рэлакацыі (гэта ўмоўнае параўнанне маштабаў: з папраўкай на тое, што ў першым выпадку гаворка вядзецца пра перыяд у 17 месяцаў, у другім — 15 месяцаў).
За перыяд ад жніўня 2020 да снежня 2021 кампаніі ўзялі на працу амаль 26 тысяч спецыялістаў. Ад лютага 2022 да красавіка 2023 — больш за 14 тысяч чалавек, або амаль у 2 разы менш.
Ад жніўня 2020 да снежня 2021 у ІТ было звольнена каля 22 тысяч чалавек, ад лютага 2022 да красавіка 2023 у 1,5 разу больш — каля 34 тысяч чалавек.
У выніку за жнівень 2020 — снежань 2021 года ІТ-сектар не ўпаў, а вырас прыкладна на 4 тысячы спецыялістаў. Страчаная была ў асноўным дынаміка росту.
Зусім іншая сітуацыя склалася пасля пачатку вайны ва Украіне. Ад лютага 2022 да красавіка 2023 ІТ-сектар страціў каля 20 тысяч спецыялістаў.
Гэта каля 20% ад «афіцыйнай» колькасці ўсіх, хто працаваў у ІТ (паводле даных Белстата, у ІТ у 2022 было занята 100+ тысяч чалавек).
Адкуль такая розніца?
Пасля выбараў 2020 многія ІТ-кампаніі сталі актыўна адкрываць замежныя офісы ў сувязі з рызыкамі для бізнэсу ў Беларусі, а асобныя — цалкам ліквідаваць беларускія юрыдычныя асобы. Айцішнікі рэлакаваліся ў асноўным «са свайго жадання» ў сувязі з рызыкамі трапіць пад рэпрэсіі. Пры гэтым многія рэлаканты маглі (прынамсі, яшчэ пэўны час) юрыдычна лічыцца супрацоўнікамі беларускіх офісаў. На месца звольненых кампаніі знаходзілі новых спецыялістаў. У постпандэмійны перыяд вырас попыт на ІТ-паслугі і айцішнікаў, у тым ліку ў Беларусі. Адсюль і прыток айцішнікаў.
Але пасля пачатку вайны ва Украіне ўмовы для працы ў Беларусі моцна пагоршыліся.
цытата з нашага свежага рэсёрчу
Траекторыя росту ІТ-галіны ў Беларусі адхілілася ў бок стагнацыі і згасання ў 2020–2021 годзе. Аднак сістэмы, што ўстаяліся, інерцыйныя, тады гэта быў павольны і не вельмі масавы трэнд. Пачатак поўнамаштабнага ўварвання Расіі ва Украіну 24 лютага 2022 года пацягнуў экспрэс-абвал індустрыі пад вагой санкцый і таксічнасці рэгіёна. На працягу года праблемы тэхнічнага, этычнага, фінансавага характару толькі паглыбляліся, а надзеі «перачакаць» сыходзілі на нішто.
Рэлакацыя перастала быць індывідуальным жаданнем (некаторай) актыўнай часткі айцішнікаў. Бізнэс больш не можа будаваць антыкрызісныя планы і «разглядаць варыянты», калі гаворка вядзецца пра выжыванне ягоных завязаных на Беларусь і суседнія краіны праектаў. Санкцыі — гэта надоўга, дзяржава імкліва губляе цікавасць да былога «новага» лакаматыва росту экспарту і эканомікі.
У цэлым дзве хвалі рэлакацыі, крызіс і наступствы вайны ва Украіне моцна перайначылі беларускі ІТ-рынак. Напрыклад, увосень 2021 года ў кампаніях з топ-50 працавала 40+ тысяч супрацоўнікаў. Цяпер у беларускіх офісах гэтых жа кампаній працуе прыкладна 20-25 тысяч спецыялістаў, то-бок у 1,5-2 разы менш.
Паказальная з пункту гледжання развароту рынку і карціна новага набору ў ПВТ.
Пры захаванні цяперашніх тэмпаў адтоку пры канцы гэтага года страты ІТ-сектара (калі лічыць ад лютага 2022) могуць перавысіць 25 тысяч спецыялістаў.
dev.by, як і іншым сумленным медыя, сёння вельмі складана: рэдакцыя працуе па-за межамі краіны, а нашыя рэкламныя даходы скараціліся ў некалькі разоў. Але мы даем рады — з вашай дапамогай. Гэта вы дзеліцеся з намі інфанагодамі, думкамі, досведам, часам і ўвагай. А 210 чытачоў падтрымліваюць нас данатамі.
У 2023 годзе мы хочам сабраць 1000 чытачоў-падпісчыкаў.
Дапамагчы нам можна праз Patreon.
І яшчэ крыптой, тут гаманцы.
Дзякуй, што прачыталі гэтае паведамленне.
Читать на dev.by