Пагадненне з Польшчай пра дыпломы ўсё. Ці паўплывае гэта на вучобу, працу, PBH, Blue Card?

Беларусь выйшла з міжурадавага пагаднення з Польшчай пра ўзаемнае прызнанне дакументаў аб вышэйшай адукацыі і ступеняў у навуцы і мастацтве. Якія наступствы для беларусаў? Разабралі разам з міграцыйным кансультантам Ірынай Ралавец.

— Двухбаковае пагадненне можа працаваць толькі на два бакі, — кажа Ірына. — Выхад Беларусі азначае, што пагадненне спыняе дзейнасць і з боку Польшчы. Якія катэгорыі беларусаў хутчэй за ўсё адчуюць на сабе наступствы гэтага?

Вучоба

1. Абітурыенты.

Пагадненне рэгламентавала ў тым ліку тое, што беларускага атэстата было дастаткова для працягу адукацыі ў Польшчы. У арт. 1 Пагаднення гаворыцца, што яно тычыцца ў тым ліку допуску ў вышэйшыя навучальныя ўстановы, у арт. 2 — пра тое, што атэстаты сярэдняй адукацыі з’яўляюцца падставай для залічэння абітурыентаў у ВНУ абодвух бакоў.

Нягледзячы на гэта, апошнімі гадамі да беларускіх атэстатаў часам узнікалі пытанні (да адзнак часам ужывалі паніжальны каэфіцыент; каб захаваць балы, трэба было падаць сертыфікат ЦТ), цяпер іх, хутчэй за ўсё, будзе больш. Абітурыенты павінныя будуць падаць даведку NAWA (Narodowa Agencja Wymiany Akademickie — Нацыянальнае агенцтва акадэмічных абменаў) пра тое, што іх атэстата дастаткова для працягу адукацыі ў ВНУ.

Цяжка сказаць, колькі часу зойме гэтая працэдура, звычайна яна займае ад 30 да 60 дзён. І можа скласціся сітуацыя, што сённяшнія 11-класнікі не паспеюць паступіць у польскія ВНУ адразу па заканчэнні школы. 

Атэстаты школьнікам выдаюць у чэрвені, першы тэрмін рэкрутацыі ў дзяржаўных ВНУ Польшчы заканчваецца ў ліпені, пасля гэтага да канца верасня ідзе данабор на месцы, што засталіся. 

Варыянты рашэння:

а) пасля школы ў РБ давучыцца 1-2 гады ў польскім ліцэі (старэйшай школе), здаць матуру (агульнапольскі выпускны экзамен) і з ёй паступаць у польскую ВНУ;

б) паступіць у вячэрнюю школу для дарослых, якая за год падрыхтуе да атрымання польскага атэстата.

2. Выпускнікі ВНУ РБ. 

Усе, хто хацеў атрымаць у Польшчы магістарскую ступень альбо паслядыпломную адукацыю, альбо абараніць дысертацыю, будуць праходзіць праз працэдуру настрыфікацыі.

Навуковыя ступені таксама трэба будзе настрыфікаваць.

3. Тыя, хто паступае ў паліцэяльныя школы. 

Падставай для паступлення туды з’яўляецца атэстат. Ці трэба будзе атрымліваць да яго даведку з NAWA, незразумела.

Легалізацыя

Тут пытанняў пакуль больш, чым адказаў.

1. Заяўнікі на блюкард.

Адная з ключавых умоў пры падачы на блюкард — пацверджанне вышэйшай адукацыю альбо досведу працы.

У тэорыі тым, хто падаецца на падставе толькі дыплома, без досведу (такіх мала), цяпер можа спатрэбіцца настрыфікацыя. На практыцы наўрад ці хтосьці пойдзе на настрыфікацыю дзеля блюкард. Да таго ж, паводле логікі патрабаванняў да заяўніка, ужонду патрэбны не прызнаны ў Польшчы дыплом, а пацвярджэнне вышэйшай адукацыі.

Як гэта будзе працаваць, пабачым.

2. Заяўнікі на візу PBH.

Сказанае вышэй датычыцца і візы PBH.

Праца

1. Беларусы з польскімі дыпломамі ў Беларусі.

Калі працадаўца ў Беларусі пры прыёме на працу патрабуе дыплом, яго прыйдзецца настрыфікаваць.

2. Беларусы з беларускімі дыпломамі ў Польшчы.

У Польшчы пры прыёме на працу патрабуюць дыплом не так часта. Для тых прафесій, дзе наяўнасць дыплома абавязковая (медыцынскі працаўнік, архітэктар, псіхолаг і інш.), скасаванне пагаднення нічога не мяняе: настрыфікацыя дыпломаў там патрабавалася і раней. Пагадненне пра ўзаемнае прызнанне дыпломаў тычылася толькі мэтаў адукацыі і не закранала працы па прафесіі.

Спадзевы на лепшае

Мінадукацыі Польшчы пакуль не атрымала апавяшчэння пра скасаванне дамовы і сваёй пазіцыі не выказала.