RIP Skype: чаму легендарны сэрвіс закрыўся

Сэрвіс званкоў праз інтэрнэт прыдумалі швед Ніклас Зенстром і датчанін Янус Фрыіс, а першую версію да лета 2003 года распрацавалі разам з эстонскімі праграмістамі Яанам Талінам, Ахці Хейнлай, Прыйтам Касесалу і Тойва Анусам.

Стваральнікі выкарысталі peer-to-peer-архітэктуру: прылада сама станавілася маленькай тэлефоннай станцыяй, а не звярталася па дапамогу да цэнтралізаванага сервера. Гэта дазваляла ўсталёўваць злучэнні напрамую паміж карыстальнікамі.

Спачатку распрацоўшчыкі хацелі назваць свой сэрвіс Skyper (sky — «неба», peer — «роўны»), але паколькі дамен skyper.com ужо быў заняты, вырашылі спыніцца на больш кароткім і гучным — Skype. Гэта слова стала імянным: сам дзеяслоў to skype трапіў у Оксфардскі слоўнік.

Поспех ідэі быў ашаламляльным. Ужо ў першы дзень бэта-тэсту аплікацыю спампавалі 10 000 чалавек, а да 2004 года аўдыторыя платформы складала 11 мільёнаў акаўнтаў. У сярэдзіне 2010-х у Skype было каля 300 мільёнаў актыўных карыстальнікаў на месяц.

Амбіцыйны стартап прыцягнуў увагу інвестараў, і ў 2005 годзе яго набыла кампанія eBay за $2,6 мільярда, спадзеючыся інтэграваць танныя званкі ў сваю інфраструктуру. Аднак з ідэі нічога не атрымалася — у 2011 годзе сэрвіс прадалі Microsoft за $8,5 мільярда.

Новы ўладальнік паабяцаў ператварыць сэрвіс ва «ўніверсальны камунікатар» для Windows. На практыцы гэта стала пачаткам заняпаду. Skype страціў першапачатковую каманду і ператварыўся ў чарговае набыццё карпарацыі, якая не надавала яму належнай увагі.

Спроба мадэрнізаваць састарэлую p2p-інфраструктуру зрабіла працу сэрвісу нестабільнай. Усе памятаюць, як Skype пачаў «глючыць»: якасць званкоў пагоршылася, з’явіліся незразумелыя прапушчаныя выклікі, збаіла загрузка выявы і сінхранізацыя прылад.

Аднак Microsoft не спяшалася выпраўляць багі і раптоўна абвясціла пра рэдызайн платформы. У 2017 годзе ў Skype з’явіліся сторыз, з-за чаго дадатак пачаў нагадваць дзіўную версію Snapchat. З-за рэзкай крытыкі карыстальнікаў ад большасці змен адмовіліся.

Паралельна ў 2016 годзе Microsoft запусціла платформу Teams як адзін з прадуктаў карпаратыўнага пакета Office 365. І паступова новы сэрвіс выцесніў Skype, бо выконваў тыя ж функцыі і быў цесна інтэграваны ў экасістэму Windows.

Кампанія мела два падобныя сэрвісы — таму адмаўленне ад аднаго з іх было непазбежным. Падчас пандэміі каранавірусу Skype канчаткова страціў пазіцыі з-за з’яўлення Zoom: канкурэнт прапаноўваў падключэнне па спасылцы без рэгістрацыі, а Skype патрабаваў асобны акаўнт.

Тым часам не адставалі мэсенджары: WhatsApp, FaceTime і Telegram значна палепшылі якасць аўдыё і відэа на смартфонах. Карыстальнікам проста не было патрэбы знаходзіцца ў асобнай аплікацыі для відэазванкоў, калі відэасувязь стала звычайнай функцыяй большасці сучасных сацыяльных платформаў.

28 лютага Microsoft абвясціла, што легендарны сэрвіс спыніць працу ў маі — і дадзеныя акаўнтаў Skype можна экспартаваць да студзеня 2026 года. Чаты можна аўтаматычна перанесці ў Teams, аднак званкі на звычайныя нумары ў Teams ужо не падтрымліваюцца.

Skype зрабіў IP-тэлефанію масавай: на піку сэрвіс забяспечваў да 8% усіх міжнародных званкоў і абваліў цэны на мабільную сувязь. Без «скайпа» не з’явіліся б ні Zoom, ні званкі ў WhatsApp, ні відэачаты ў браўзерах. Але платформа не здолела скарыстацца сваімі перавагамі — і стала адным з артэфактаў гісторыі інтэрнэту.