«Гэта не галюцынацыі». Як 23-гадовы распрацоўшчык сышоў з найму і будуе бізнес «на мільярд»

Праект Selfmade in Belarus расказвае пра бізнесы маладых людзей (не толькі ў ІТ!), поспехах і фэйлах, рызыках і выгадах.

У 2025 годзе Цім і яго сузаснавальнікі зарэгістравалі юрасобу ў Беларусі.

«Сышоў у мінус на 100 даляраў. Потым распрадаў, але непрыемны быў усё ж досвед»

— Першыя спробы заняцца бізнесам я рабіў яшчэ ў старэйшых класах школы — я выразаў з дрэва эка-посуд і прадаваў праз Instagram.

Гэта была вельмі маленькая гісторыя: без грошай на раскрутку, без рэкламы — толькі праз узаемныя падпіскі. На адзін выраб (ці невялікую партыю) сыходзіла да двух дзён: закупіць матэрыял, падрыхтаваць, высушыць, потым зрабіць. Часам дапамагаў настаўнік, да якога я хадзіў на «гурток» разьбы па дрэве.

Вядома, усякае здаралася: неяк я памыліўся ў разліках — і зрабіў цэлую партыю не таго памеру. Замоўца адмовіўся забіраць. А гэта ж праца на замову. Я сышоў у мінус на цэлых 100 даляраў. Потым распрадаў гэтую партыю, але непрыемны быў усё ж досвед.

Увогуле бізнес на эка-посудзе не вельмі рэнтабельны: прадукт каштуе дорага, а пакупніцкая здольнасць невысокая. У месяц я зарабляў рублёў 400 — не больш. І ўжо тады стаў разумець, што трэба рабіць штосьці такое, што лёгка маштабуецца.

«Запітчыў сябрам з ІТ сваю ідэю — а яны паверылі ў прадукт»

Працаваць у ІТ я пачаў з другога курса універа: мой досвед — 3 гады. Апошняе месца працы — iTechArt. Але мінулай восенню я сышоў з кампаніі, каб займацца сваім бізнесам.

Я ўжо распавядаў, як у маім жыцці з’явіўся Kliffort. Ідэя мабільнай аплікацыі, праз якую можна замовіць сыпкія будматэрыялы, — гэткага «Яндэкс-таксі» для пяску і жвіру» — мая. Я шмат разоў сутыкаўся з праблемай замовіць і прывезці штосьці для будоўлі на лецішча — кошт дастаўкі матэрыялаў быў проста непамерным.

Я абмеркаваў гэта са знаёмымі ў будаўнічай сферы (сам нейкі час падпрацоўваў на будоўлі) і зразумеў, што на рынку відавочна ёсць праблема, якую можна і трэба вырашаць. Так і з’явілася ідэя стварыць маркетплэйс па дастаўцы сыпкіх будаўнічых матэрыялаў.

Скажу шчыра, бізнес-мадэль я падгледзеў — пачаў гугліць, ці няма падобных рашэнняў яшчэ дзе-небудзь, і знайшоў.

Потым Kliffort прызналі лепшым студэнцкім праектам у University Startup Cup ад ПВТ. У гэтым спаборніцтве змагаліся 35 універсітэтаў — а ў выніку выбралі 5. Гэтыя пяць каманд выступалі пасля перад міністрам эканомікі, віцэ-прэм’ерам і кіраўніком ПВТ.

Перамогі прынеслі нам грашовыя прызы: ад «Белаграпрамбанка» мы атрымалі 20 тысяч рублёў на развіццё свайго праекта. А за ўдзел у студэнцкім стартап-кубку нам уручылі ноўтбук за 3 тысячы рублёў.

«Не, ніякага ўзгаднення маёй кандыдатуры як CEO не было»

У сакавіку мы зарэгістравалі юрасобу — «Кліфарт Груп». Зрабіць дакументы дапамог знаёмы юрыст, і, вядома, узяў з нас па «сяброўскім тарыфе» — 200 рублёў.

Падавацца ў гарвыканкам я хадзіў тры разы. У першы раз спецыяліст, які рэгіструе юрасоб, сказаў, што ў дакументах ёсць памылкі. Дробязь — «Гомель» замест «г. Гомель», ну і яшчэ нешта ў такім духу. А яшчэ ў нас не было рашэння аб тым, што я магу падпісваць дакументы за ўсіх сузаснавальнікаў — трэба было зрабіць.

Окей — пафіксілі. У другую ітэрацыю аказалася, што форма заявы ўжо змянілася — старую ўжо нельга прымяняць. І толькі на трэці раз, калі я прынёс усё, што трэба, з праўкамі, і нават флэшку са статутам, як патрабавалася, — нас зарэгістравалі.

Я чытаў навіну аб тым, што кіраўнікі райвыканкамаў могуць атрымаць магчымасці зацвярджаць кіраўнікоў прыватных структур. Але не, ніякага ўзгаднення маёй кандыдатуры як CEO не было.

Адзінае — мы памыліліся і не падалі своечасова звесткі ў гарвыканкам аб прызначэнні мяне дырэктарам. Ну, вынеслі нам папярэджанне — давялося ў падатковую з’ездзіць.

«Офіс у нас пакуль бясплатны. Мы выйгралі конкурс ад тэхнапарка „Карал“ у Гомелі»

Што зараз: пакуль бізнес абыходзіцца нам у 750 рублёў у месяц, з іх 500 — гэта зарплата бухгалтара, а астатняе сыходзіць на серверы. Акрамя бухгалтара ў кампаніі лічуся яшчэ я.

З 20 тысяч, якія даў нам «Белаграпрамбанк», засталася ўжо шостая частка (хтосьці прысвісне: так хутка патрацілі, — але я б сказаў, што мы добра іх расцягнулі. Штосьці часам я закрываю са сваіх грошай).

Офіс у нас пакуль бясплатны. Мы выйгралі конкурс ад тэхнапарка «Карал» у Гомелі — і ў выніку 3 месяцы можам не плаціць. Тэхнапарк вельмі зацікаўлены ў прыцягненні новых рэзідэнтаў і праводзіць такія акцыі. У далейшым арэнда офіса абыдзецца нам у 115 рублёў у месяц (у нас 16 «квадратаў»), што таксама няшмат.

Давялося, вядома, зрабіць там невялікі рамонт, але ён не запатрабаваў значных выдаткаў — я сам пафарбаваў сцены.

Чаму гомельскі «Карал», а не ПВТ — ведаеце, я разглядаю тэхнапарк як трамплін для ПВТ. Мы плануем уступіць туды з часам, таму што ў рэзідэнтаў ПВТ ёсць льготы па ПДВ (а зараз у нас ПДВ — 20%).

Наша каманда скончыла акселератар пры ПВТ — нас тады выбралі з 50 стартапаў. У маі мы выступалі там перад венчурнымі фондамі. І так, няма ніякіх праблем уступіць у ПВТ, — нас там ужо ведаюць. Але патрэбна строгая справаздачнасць па прыбытку. А мы пакуль толькі запускаемся, таму нам як стартапу прасцей быць часткай тэхнапарка «Карал» (дарэчы, як яго рэзідэнты мы атрымалі падатак на прыбытак у 5%).

«Праца пачынаецца, як толькі я адкрываю вочы і да моманту, пакуль не закрыю»

Наш сэрвіс — то бок сама лічбавая пляцоўка — паўнавартасна яшчэ не запусцілася, мы плануем запуск у жніўні.

Але мы працуем ужо зараз: нават без рэкламы ў Kliffort заходзіць да 20 наведвальнікаў у дзень. Людзі тэлефануюць, цікавяцца — нейкія замовы мы перадаем сваім партнёрам і атрымліваем камісію за прадастаўленыя паслугі.

Колькі замоваў у месяц — у ліпені ў нас 10 закрытых угод, і гэта толькі за кошт налады SEO. Мы вывучалі, колькі кожны чалавек выдаткоўвае на прагляд нашага сайта, — 2 хвіліны, гэта добрая ўцягнутасць.

У нас 6 чалавек у камандзе, але астатнія хлопцы — не пастаянныя працаўнікі ў кампаніі. У кожнага ёсць іншая праца. Гэта нармальна: сярэдняя зарплата маіх распрацоўшчыкаў — 2 тысячы даляраў, і Kliffort пакуль не пацягне іх на фул-тайме, хіба што парт-тайм.

Я працую 6 дзён у тыдзень, выходны ў мяне адзін — у нядзелю. Праца пачынаецца, як толькі я адкрываю вочы і да моманту, пакуль не закрыю. У апошні час замест будзільніка кліенты — званкі пачынаюцца ў 8:00 і могуць працягвацца да вечара. Дарэчы, з камандай мы часам стэлефаноўваемся, а 21:00 — так усім зручна.

Я ў прынцыпе чакаў таго, што маё жыццё ад гэтага моманту шчыльна перапляцецца з працай. Гэта нармальна: працаваць 24/7 пакуль твой бізнес не стане на рэйкі.

На што жыву я сам — ну, у мяне ёсць стыпендыя: звольніўшыся ў мінулым годзе, я паступіў у магістратуру ГГТУ ім. Сухога. Так, давялося «зацягнуць пояс». І не, у прызавы «збанок» нельга залезці і ўзяць крыху сабе, хоць былі і тыя, хто раіў (маўляў, цяпер ты можаш і на Балі выправіцца).

«Мы маладыя і яшчэ „зялёныя“ — але нас, тым не менш, успрымаюць усур’ёз»

Увогуле ў нас планы за гэты год выйсці на чысты прыбытак у 5000 даляраў. У жніўні ўжо ідзе спад попыту на будматэрыялы — так як сезон будаўнічых работ да зімы завяршаецца. Але раней ніяк нельга было запусціцца — у нас досыць-такі працаёмкая распрацоўка.

Ад кожнай замовы мы атрымліваем сваю камісію — 5%, і спадзяёмся нарасціць яе да 10%, калі раскруцімся.

Якія планы на выпадак, калі нашы чаканні не спраўдзяцца? Я нават не разглядаю такога варыянта.

А зараз я веру ў тое, што ў нас усё атрымаецца з нашым бізнесам. У нас у партнёрах ужо больш за пятнаццаць транспартных кампаній: у каго 2 самазвалы, у каго — 20+. Вось зараз мы завяршаем угоду з самым буйным пастаўшчыком будматэрыялаў у Беларусі — ён падлучыцца да Kliffort як прадавец. А канкурэнтаў у нас наогул няма.

Так, мы маладыя і яшчэ «зялёныя», — але нас, тым не менш, успрымаюць усур’ёз. Я прыходжу да дырэктара, да намдырэктара па эканоміцы буйной будаўнічай ці транспартнай кампаніі, паказваю наш прэзентацыйны фільм — і яны кажуць: «Хлопцы, гэта крута! Мы гатовыя з вамі працаваць».

Так, былі і тыя, хто не верыў — яшчэ на этапе, калі мы падаліся на грант, некаторыя казалі, маўляў, у будаўніцтве ўсё «працуе не так» (яны прызвычаіліся ўсё рабіць «па тэлефоне» — з тэхналогіямі не сябруюць). І як жа хутка яны пераабуліся! Таксама ў выніку прыйшлі да нас.

Большасць бізнесаў закрываецца ў першы год. Калі весці адлік ад ідэі — а яна прыйшла мне ў галаву ў кастрычніку 2023 года, у красавіку 2024 мы ўжо ўзяліся за распрацоўку, — то наш жыве даўжэй. І гэта ўжо дасягненне. І «касцяк» каманды не мяняецца ўжо больш за год — гэта таксама важна.

«Не хаваю, што „падгледзеў“ ідэю ў немцаў. Але яны выдаткавалі больш за 4 млн еўра на запуск»

Мне кажуць: вы столькі конкурсаў выйгралі, столькі ў вас прэферэнцый — напэўна ты цэлымі днямі шукаеш магчымасці. Не, усё гэта на паверхні ляжала. Кудысьці мяне адправілі ад універа, пра штосьці я ўспомніў на асацыяцыях: ну, напрыклад, мы пабывалі ў ПВТ — а потым прыйшло ў галаву, што ў нас жа свой тэхнапарк у Гомелі. Схадзіў на сустрэчу да дырэктара — ён расказаў, якія ў іх льготы для сваіх кампаній.

Я лічу, што здужае той, хто рухаецца: то бок калі галоўнае — рухацца, а рэсурсы прыйдуць.

Дарэчы, кампанія, якая выкарыстоўвае такую ж бізнес-мадэль, вельмі паспяховая: яна ацэньваецца ў 1 мільярд еўра, і яны прыцягнулі 110 мільёнаў еўра падчас крызісу.

А гэта — моцны аргумент для нас, каб зайсці да новых партнёраў: вось, падобная бізнес-мадэль ужо існуе, яна працуе і прыносіць грошы — у Германіі іх выручка складае 126 мільёнаў даляраў у год, а ў той жа Польшчы 18,9 мільёнаў. А значыць, усё, пра што мы гаворым і што прадбачым — не нашы галюцынацыі.