Meta забараніла канадцам чытаць навіны праз новы закон, які ўсіх пасварыў

Чаму навіны блакуюць?

Meta абвясціла пра блакаванне доступу да навін у Facebook і Instagram для карыстальнікаў з Канады. Кампанія такім чынам адрэагавала на закон, які абавязвае тэхналагічныя кампаніі плаціць выдаўцам за навінавы кантэнт. Пра намер заблакаваць доступ да навін Meta і Google папярэджвалі яшчэ ў маі. Google вырашыла пачаць блакаванне праз шэсць месяцаў, калі закон набудзе моц.

Блакаванне Meta будзе прымяняцца не толькі да выдаўцоў навін з уліковымі запісамі на абедзвюх платформах, але таксама і да спасылак, якімі дзеляцца карыстальнікі. Прычым канадскія карыстальнікі не ўбачаць не толькі спасылак мясцовых выданняў, але і замежных. Раней у чэрвені кампанія правяла тэсціраванне абмежаванняў на абмежаванай колькасці канадскіх карыстальнікаў. Тое ж самае зрабіла Google, пра вынікі тэсціравання не паведамлялася.

Згодна з дакументам, буйныя IT-кампаніі, такія як Alphabet і Meta, мусяць дамаўляцца з канадскімі навінавымі выдаўцамі аб выплаце кампенсацыі за выкарыстанне іх кантэнту. Закон устанаўлівае цану на спасылкі на навіны, якія адлюстроўваюцца ў выніках пошуку. Такім чынам канадскі ўрад плануе падтрымаць мясцовую журналістыку, на якой, як лічаць заканадаўцы, нажываюцца тэхналагічныя кампаніі.

Што думае Meta?

Meta з такімі патрабаваннямі не згодная: паводле даных кампаніі, навінавыя артыкулы складаюць менш за 3% кантэнту ў стужцы карыстальнікаў, таму навіны не маюць эканамічнай каштоўнасці для яе. «Навінавыя выдавецтвы добраахвотна дзеляцца змесцівам у Facebook і Instagram, каб пашырыць сваю аўдыторыю і павысіць прыбытак. У адрозненне ад гэтага мы ведаем, што людзі, якія выкарыстоўваюць нашы платформы, прыходзяць да нас не за навінамі», — заявіла Рэйчэл Куран, кіраўніца грамадскай палітыкі Meta ў Канадзе.

Таксама кампанія не разумее, чаму выстаўляюцца аднолькавыя патрабаванні да платформаў, у якіх розныя механізмы ўзаемадзеяння з навінамі. Напрыклад, выдаўцы добраахвотна публікуюць навіны ў Facebook, паколькі гэта пашырае іх аўдыторыю і павялічвае даходы ад рэкламы і падпісак. На думку Meta, пошук Google «непарыўна звязаны з навінамі, і выдаўцы не падаюць свой кантэнт добраахвотна».

Што кажуць канадцы?

Канадскі ўрад, у сваю чаргу, таксама незадаволены кампаніяй. «Яны лічаць за лепшае закрыць сваім карыстальнікам доступ да якасных і мясцовых навін замест таго, каб плаціць справядлівую долю навінавым агенцтвам. Мы працягнем правіць сваё. Калі ўрад не можа стаць на абарону канадцаў у барацьбе з тэхналагічнымі гігантамі, то хто зможа?», — парыраваў міністр спадчыны Канады Паскаль Сэнт-Онж.

Яшчэ ў ліпені канадскія ўлады адмовіліся ад размяшчэння рэкламы ў Facebook і Instagram. Раней урад штогод выдаткоўваў каля 10 мільёнаў канадскіх долараў ($7,5 мільёна) на рэкламу на платформах Meta. Прыклад урада перахапілі мясцовыя ўлады: аб адмове ад рэкламы ў сацсетках абвясцілі прэм’ер-міністр Квебека Франсуа Лега і мэр Манрэаля Валеры Плант.

Канадскія журналісты раскрытыкавалі рашэнне Meta. Яны лічаць, што гэта можа прывесці да сумных вынікаў. Напрыклад, выдавец газеты Sarnia Journal Тара Джэфры паказала на наступствы блакавання: «Я думаю, найгоршае ў гэтым паведамленні было тое, што яно прыйшло пасля публікацыі нашай навіны пра зніклую жанчыну ў Сарніі [горад у Канадзе]. Ад наступстваў гэтага [рашэння] пацерпяць не толькі навінавыя арганізацыі. Гэта цэлыя супольнасці».

Чыя гэта ідэя — плаціць за спасылкі?

Супрацьстаянне бігтэху і СМІ — глабальная тэндэнцыя. Раней аналагічны закон быў прыняты ў Аўстраліі ў 2021 годзе. Тады Facebook і Google таксама пагражалі абмежаваць доступ да навін, аднак бакі змаглі дамовіцца і ўрад прыняў шэраг паправак да закона. Ад гэтага часу кампаніі і выдаўцы заключаюць асобныя пагадненні аб супрацоўніцтве на дамоўных умовах. Гэта азначае, што Meta і Google маюць права самі вырашаць, ці даваць пляцоўку выданню, ці не.

Пра новыя правілы ў індустрыі задумаліся і ў ЗША. У Сенаце вылучылі законапраект, які дае магчымасць навінавым арганізацыям весці сумесныя перамовы з уладальнікамі сацсетак аб большай долі адлічэнняў з рэкламных даходаў платформаў. Гаворка вядзецца пра падтрымку мясцовай журналістыкі: законапраект загадвае, што перамовы могуць весці рэдакцыі са штатам меншым за 1500 супрацоўнікаў. Калі бакі не прыйдуць да пагаднення праз шэсць месяцаў, то рэдакцыя мае права звярнуцца ў арбітраж.

Google лічыць, што канадскі закон больш шырокі і абмежавальны, ніж прынятыя раней правілы ў Аўстраліі і Еўрасаюзе. Прадстаўнікі кампаніі заявілі, што гэты «падатак на спасылкі зломіць» інтэрнэт, вызначыўшы цану за кожную спасылку, а не дазволіўшы медыя дзяліцца імі без якіх-небудзь выдаткаў. Карпарацыя прапанавала зрабіць асновай для аплаты самі публікацыі навін, а не спасылкі, і распаўсюдзіць правілы толькі на навінавыя рэдакцыі, якія прытрымліваюцца журналісцкіх стандартаў.

Пра спрэчны законапраект выказаўся прэм’ер-міністр краіны Джасцін Трудо. Ён лічыць, што тэхналагічныя кампаніі выкарыстоўваюць сілавую тактыку, каб не плаціць за навіны. «Той факт, што гэтыя інтэрнэт-гіганты хутчэй абсякуць доступ канадцам да мясцовых навінам, ніж заплацяць сваю справядлівую долю, з’яўляецца рэальнай праблемай. І цяпер яны звяртаюцца да тактыкі запалохвання, каб паспрабаваць дамагчыся свайго. Гэта не спрацуе», — сказаў Трудо. Ці атрымаецца яму перамагчы Meta і Google — пабачым праз паўгода.