«Жанаты тымлід вырашыў, што я дасылала сігналы». Якія раманы (і чые дзікпікі) нельга на працы
Апошнім часам толькі і размоў, што пра раманы на працы і межы дазволенага — у тым ліку ў перапісцы з калегамі або знаёмымі.
Пагаворым пра гэта.
Апошнім часам толькі і размоў, што пра раманы на працы і межы дазволенага — у тым ліку ў перапісцы з калегамі або знаёмымі.
Пагаворым пра гэта.
Як гэта ўладкавана ўвогуле і ў беларускіх офісах
Растлумачце, што такога зрабілі CEO Astronim Эндзі Байран і HRD гэтай жа кампаніі Крысцін Кэбат, што іх так доўга абмяркоўваюць?
Яны парушылі адразу два табу:
- па-першае, уступілі ў адносіны, будучы несвабоднымі;
- па-другое, парушылі працоўную субардынацыю, бо гэта не проста раман, а сувязь паміж кіраўніком і падначаленай.
Выпадкова зачапіўшы шэсць секунд з жыцця двух дарослых людзей, камера без усякіх слоў перадала нам столькі эмоцый — збянтэжанасць, страх (бо іх першая рэакцыя — закрыцца, схавацца). Так узнік трыгер, які і запусціў хвалю рэпостаў і маралізатарства.
«У такіх выпадках кампаніі заўсёды дзейнічаюць, як яшчаркі — скідваюць „хвост“. Неадкладна!»
У раманах, у тым ліку і службовых, няма нічога заганнага. Статыстыка паказвае, што каля 30% людзей, якія працуюць па найме, заводзяць адносіны з калегамі — ну, а дзе яшчэ знаёміцца і ствараць пары, як не там, дзе ты праводзіш траціну свайго жыцця? І ў 10% выпадкаў гэтыя адносіны заканчваюцца шлюбам (я таксама пазнаёміўся са сваёй жонкай на працы — ужо 11 гадоў у шлюбе).
Але ў выпадку з CEO і HRD Astronim гаворка ідзе пра адносіны кіраўнік-падначалены, якія табуіруюцца паўсюль — не толькі ў вялікіх карпарацыях, але таксама ў дзяржорганах, шмат дзе яшчэ. Плюс яны абодва знаходзяцца ў шлюбе з іншымі людзьмі і транслююць усім, што шчаслівыя ў іх. Гэта значыць крывадушнічаюць, на думку абураных абывацеляў.
Таму і ўзнік такі сацыяльны «у-у-ух», заснаваны на публічнай ганьбе, рэха ад якога ўсё яшчэ даносіцца да нас. І гэты «у-у-ух» нанёс гэтым дваім, але перш за ўсё Эндзі Байрану, кар’ерную траўму, таму што для любога топ-менеджара такое — гэта публічны ўдар па яго рэпутацыі. Ён збівае адразу дзве асновы кар’еры:
- унутраны аўтарытэт чалавека ў карпарацыі;
- аўтарытэт на больш высокім узроўні — а менавіта давер інвестараў да гэтай самай карпарацыі, якой кіруе пэўны дырэктар. Бо ў такіх выпадках кампаніі заўсёды дзейнічаюць, як яшчаркі — скідваюць «хвост». Неадкладна! І так, уласна, адбылося з Эндзі Байранам — спачатку з’явілася навіна пра яго адпачынак, потым — пра адстаўку.
Гэта якраз-такі наступствы страты ўнутранага аўтарытэту і даверу інвестараў.
На вашу думку, як гэта паўплывае на далейшую кар’еру абодвух?
Крысцін — жанчына, плюс да ўсяго падначаленая, а значыць «ахвяра» ў гэтай гісторыі: грамадства заўсёды ўскладае адказнасць на таго, хто старэйшы, у тым ліку ў іерархіі. Яна лёгка знойдзе працу ў кампаніі, дзе HRD — зусім не публічная велічыня.
А вось CEO, які апынуўся ў такой сітуацыі, не пазайздросціш: за яго іменем цягнецца таксічны след у Google-выдачы. А вялікія карпарацыі, венчурныя фонды і інвестары не церпяць рэпутацыйных рызык. Таму з вялікай верагоднасцю, гэты багаты вельмі і паспяховы чалавек, зможа вярнуцца ў індустрыю ці працягнуць карпаратыўную кар’еру толькі праз нейкія ўласныя актыўнасці, нішавыя стартапы — і без прысутнасці ў публічным бордзе.
«Ведаю некалькі мясцовых бізнесаў, чые ўладальнікі або акцыянеры патурбаваліся распрацаваць этычныя кодэксы»
Ці існуюць фармалізаваныя палітыкі па этыцы ўзаемадзеяння, службовых раманах, харасменце ў беларускіх кампаніях? І як такая палітыка даносіцца да супрацоўнікаў?
Так — у міжнародных карпарацыях, якія транслююць свае карпаратыўныя палітыкі і нормы ў тым ліку і на беларускія офісы. Ну і я ведаю яшчэ некалькі мясцовых, чые ўладальнікі або акцыянеры патурбаваліся распрацаваць этычныя кодэксы.
Але што важна: вы не знойдзеце ў гэтых палітыках прамых забаронаў на адносіны паміж калегамі.
І пра тое, што жанатым супрацоўнікам варта асцерагацца раманаў, таксама не будзе і гаворкі (хоць наша краіна настолькі кансерватыўная, што нам, беларусам, наўрад ці трэба ў дакументах даносіць, што гэта не норма). Часцей за ўсё кампаніі не табуіруюць узаемаадносіны супрацоўнікаў, у якіх няма прамой падначаленасці адзін перад адным.
Чаго яны баяцца — так гэта злоўжывання ўладай, таго, што пара ператворыцца ў «групоўку», якая, атрымаўшы доступ да рэсурсаў, будзе вымаць з гэтага сваю выгаду і прыкрываць адзін аднаго. А больш нічога.
Беларускія кампаніі розныя, на самой справе. Я сустракала кампаніі, у якіх такая палітыка была (як правіла філіялы міжнародных карпарацый), і кампаніі, дзе ўсім было ўсё роўна. Але ў цэлым гэтая гісторыя ўсё ж такі больш характэрна для заходніх, асабліва амерыканскіх кампаній.
Кампаніі, у якіх такая палітыка існуе, звычайна знаёмяць супрацоўнікаў з ёй гэтак жа, як з любой іншай. Як правіла, ёсць нейкі Code of Conduct, які падпісвае кожны супрацоўнік.
Ці трэба паведамляць кампаніі пра сяброўства, раманы?
Ірына Вішнеўская: Як правіла, калі ёсць Code of Conduct, ён прадпісвае паведамляць кампаніі пра рамантычныя адносіны, а вось у выпадку сяброўства такога прадпісання не сустракала.
Не ок: калі адзін ставіць другому задачы або можа паўплываць на прасоўванне/фінансы
Калі мы гаворым пра іерархію, то адносіны джун-джун — гэта ок, а сеньёр-джун — таксічна? А раман двух топаў?
Аляксей Нямковіч: Ну, давайце зыходзіць з агульных маральных нормаў: перш за ўсё не ок і таксічна — раман паміж несвабоднымі людзьмі, таму што гэта крывадушнасць.
Раман паміж двума халастымі супрацоўнікамі, хоць джунамі, хоць мідламі — гэта ок: ні грамадства, ні карпарацыя такія адносіны не табуіруюць, бо ў іх няма нічога заганнага.
Аднак адносіны паміж двума топ-менеджарамі, а таксама паміж кіраўніком і падначаленым — ужо маюць паніжаны рэпутацыйны каэфіцыент.
Іншыя людзі ў такіх выпадках часта быццам бы «пераглядаюць» іх заслугі: «угу, зразумела, чаму ў яе прэмія», «ага, ясна, за што яго павысілі», «зноў адгул — ну, вядома…». Заўсёды знойдуцца тыя, што палічаць, што ўсё гэта — гэта вынік блізкіх адносін, а не прафесійныя заслугі. Вось у чым праблема.
У Злучаных Штатах і ў Еўропе прынята пісьмова паведамляць кіраўніцтва сваёй кампаніі пра тое, што ў цябе завязаліся з кімсьці адносіны — і калі ты звязаны падначаленасцю з партнёрам, аднаго з вас пераводзяць у іншы дэпартамент/офіс і гэтак далей — каб не было рызыкі злоўжывання.
Не магу сказаць, ці распаўсюджана такая практыка ў нас.
Ірына Вішнеўская: Тут варыяцый шмат: дзесьці забараняюць любыя рамантычныя адносіны, а дзесьці гаворка ідзе толькі пра забарону на адносіны паміж кіраўнікамі і падначаленымі, альбо ў выпадках, калі можа ўзнікнуць глеба для злоўжыванняў (напрыклад, генеральны дырэктар і галоўны бухгалтар).
Мне здаецца, што разумны крытэрый тут можа быць — адсутнасць наўпроставай прафесійнай альбо пасадавай залежнасці аднаго ўдзельніка такіх адносін ад другога. Там, дзе адзін ставіць другому задачы або можа паўплываць на прасоўванне або фінансы.
Двое супрацоўнікаў аднаго грэйда? Ок. Кіраўнік адной каманды і джуніёр з другой? Ок. Начальнік аддзела і яго падначалены? О, вось тут ужо могуць быць пытанні — ці дакладна гэта добраахвотна з абодвух бакоў? Ці дакладна не будзе несумленных дзеянняў кшталту незаслужанага падвышэння, прэміявання і г. д.?
І гэта толькі прамыя рызыкі для кампаніі. А ёсць жа яшчэ ўскосныя. Мы жывём у такі час, калі неэтычныя дзеянні супрацоўнікаў могуць паслужыць нагодай для «адмены» кампаніі. Думаю, ні для каго не складзе цяжкасці ўзгадаць скандалы і абвінавачванні вядомых кампаній у тым, што ў іх панавала атмасфера запалохвання і харасменту і кампанія з гэтым нічога не рабіла. І як вынік — мільённыя пазовы.
Ці ёсць спосабы «узаконіць» няроўны раман?
Ірына Вішнеўская: Я магу назваць два:
- адзін з пары звальняецца з кампаніі;
- альбо ж пераводзіцца ў іншы аддзел/падраздзяленне, каб выключыць варыянт прамога падпарадкавання.
Галоўнае правіла: харасмент і недапушчальныя паводзіны — гэта калі дзеянні паўтораныя пасля прамой просьбы не дапускаць іх
Што ўвогуле лічыць недапушчальнымі паводзінамі на працы? Кампліменты, гумар, флірт — дзе мяжа, і як яе не перайсці?
Аляксей Нямковіч: А вельмі проста: недапушчальным лічыцца ўсё, што непрымальна для аб’екта тваёй увагі.
Кожны чалавек сам усталёўвае свае межы: хтосьці не супраць бяскрыўдных жартаў і сяброўскага тролінгу, лёгкага флірту, а камусьці непрыемны нават пільны позірк. Рамкі дазволенага, як правіла, усталёўваюцца этычнымі нормамі, прынятымі ў канкрэтным культурным асяроддзі — але часам можна пачуць ад канкрэтнага чалавека: «Мне гэта непрыемна», — і гэтыя словы варта прымаць сур’ёзна.
Ірына Вішнеўская: Заходні падыход да недапушчальных паводзін у кампаніі гучыць звычайна як «уключаючы, але не абмяжоўваючыся». Можна вылучыць асноўныя тыпы недапушчальных паводзін:
- Фізічнае — непрымальныя і непажаданыя дакрананні (дакрананні да інтымных зон, дакрананні пасля просьбы не дакранацца) і парушэнне асабістай прасторы (моцнае набліжэнне, навісанне і г. д.);
- Вербальнае — непажаданыя кампліменты, гукі, пошлыя жарты;
- Невербальнае — позіркі, падміргіванні, прыцмокванні і г. д.;
- Выкарыстанне пасадавага становішча для атрымання пажаданых адносін (пагрозы звальненнем, запалохванне, подкуп).
Але ў цэлым адны і тыя ж дзеянні могуць разглядацца і як дапушчальныя, і як недапушчальныя (зразумела, што ёсць і адназначна недапушчальныя).
Ёсць адно галоўнае правіла — каб гэтыя дзеянні разглядаліся як харасмент і недапушчальныя паводзіны, яны павінны быць паўтораныя пасля прамой просьбы не дапускаць іх. Гэта значыць, да прыкладу, калі ваша калега папрасіла вас не расказваць ёй пошлыя анекдоты ці не абдымаць яе за плечы, а вы гэта робіце — гэта харасмент.
Што не так з дзікпікамі без згоды
Чаму эратычны кантэнт у асабістыя паведамленні калегу або знаёмай/знаёмаму без згоды — гэта не ок?
Аляксей Нямковіч: Ну, таму што такім кантэнтам могуць абменьвацца толькі людзі, якія знаходзяцца ў блізкіх адносінах, і тады паміж імі магчыма ўсё, што яны абодва лічаць нормай. Калі ў вас няма блізкіх адносін з калегам або дзелавым партнёрам, то і нюдсы ў «асабістыя» зусім недапушчальныя.
І так, за выраб і распаўсюджванне парнаграфіі існуе крымінальная адказнасць — варта падумаць пра тое, што калега ці дзелавы партнёр можа разглядаць фота і відэа ў асабістыя паведамленні і такім чынам, бо ён вас пра гэта не прасіў.
(І мне хацелася б зрабіць зноску: я даўно абмежаваў сваю прысутнасць у сацсетках, застаўся толькі ў LinkedIn — так што я не зусім у курсе навін. Да мяне даносіліся толькі водгукі.)
Ірына Вішнеўская: Удакладнім, не ок — няпрошаны эратычны кантэнт. Людзі ў цэлым абменьваюцца эратычным кантэнтам і атрымліваюць ад гэтага задавальненне, але як і з любымі іншымі дзеяннямі эратычнага/рамантычнага характару важная добраахвотнасць. Калі абодва бакі (якія дасягнулі ўзросту згоды) усвядомлена пагадзіліся атрымліваць і дасылаць такі кантэнт, на мой погляд, усё нармальна.
Карацей, хочаце даслаць найбольш прывабныя часткі сваёй анатоміі (ну або чужой) — пераканайцеся, што вы з другім бокам на адной хвалі, аднолькава разумееце тое, што адбываецца. А калі ў вас ёсць сумневы — удакладніце: «а ці не будзеш ты супраць?»
Гэта ж датычыцца і любых іншых дзеянняў сексуальнага характару. Так вы максімальна знізіце рызыкі крымінальнага пераследу і грамадскага асуджэння.
Скаргі і наступствы
Як HR-аддзел рэагуе на скаргі аб парушэнні межаў? Ці ёсць ананімныя спосабы паведаміць пра праблему? І якія наступствы любая такая скарга нясе для абодвух бакоў?
Аляксей Нямковіч: За сваю кар’еру я займаўся ў тым ліку кадравай бяспекай у двух буйных кампаніях. І там да мяне некалькі разоў звярталіся жанчыны — і прасілі правесці прафілактычную гутарку з калегамі, якія занадта адкрыта выказвалі сваю сімпатыю.
Маё ўмяшанне абмяжоўвалася звычайна размовай — такой гутаркай старэйшага таварыша з малодшым. Але пасля яе чалавек, выразна разумеў, што з ім не гуляюць у гульню, у якой «не» — гэта «можа быць потым» або «напэўна, але не сёння». «Не» — гэта «не», адмова.
А зараз я шмат кансультую топ-менеджараў. І часам у мяне просяць парады, як правільна адрэагаваць на заляцанні ўладальніка бізнесу (або кагосьці, хто стаіць вышэй у іерархіі) — і пры гэтым не сапсаваць узаемаадносіны. Мы абмяркоўваем, як дакладна, без падвойнага сэнсу, але дружалюбна пазначыць свае межы, каб той чалавек змог скарэктаваць свае паводзіны і захаваць рэпутацыю.
Чалавек заўсёды баіцца агалоскі. Таму ў некаторых выпадках выйсцем стане прамая размова або тактоўны ліст. Таксама няблага варыянт — звярнуцца да кагосьці, з кім у цябе ў камандзе склаліся сяброўскія адносіны (і ты ўпэўнены, што ён не выдасць гэты твой сакрэт), каб ён паразмаўляў з тым, з кім ты сам не можаш, — і расставіў кропкі над «і».
Ну і так — ты можаш звярнуцца ў HR-службу, бо гэта іх прамыя абавязкі.
«У пост-СССР скаргі могуць нашкодзіць таму, хто стаў ахвярай такога парушэння»
Ірына Вішнеўская: На жаль, на постсавецкай прасторы практычна няма практык расследавання такіх парушэнняў.
І часцей за ўсё такога роду скаргі наадварот могуць нашкодзіць таму, хто стаў ахвярай такога парушэння. А ў менеджменту і нават эйчараў такія скаргі хутчэй выклікаюць раздражненне і прыкрасць, таму што чалавек вынес у паблік тое, што выносіць не варта было.
З наступстваў… Сумленна, максімум, пра які я чула — ціхае звальненне, калі на сітуацыю ну зусім нельга было заплюшчваць вочы.
У амерыканскай культуры ёсць цэлыя пратаколы рэагавання на такія сітуацыі з боку HR службаў.
А часта расследаваннем такіх інцыдэнтаў займаюцца нават не ўнутраныя спецыялісты, а прыцягваюцца знешнія кампаніі, чый від дзейнасці звязаны менавіта з гэтым. Гэта значыць непрадузятыя знешнія спецыялісты прыходзяць і праводзяць расследаванне — апытваюць бакі, сведак, прагледжваюць камеры, вывучаюць, ці былі бакі ўцягнутыя ў такія інцыдэнты ў мінулым. І вось тут спектр наступстваў можа быць ад паніжэння альбо звальнення да судовага працэсу і велізарных кампенсацый.
Кейсы «недапушчальных паводзін» і наступстваў ад супрацоўнікаў
«Эйчарам я не стала скардзіцца. Знайшла працу за 3 тыдні»
А вось некалькі гісторый ад айцішнікаў пра тое, як яны дзейнічалі, калі калегі праяўлялі да іх занадта шмат увагі — і груба парушалі межы.
Аўрора*, распрацоўшчыца, досвед у ІТ — 10+ гадоў:
— У адной з кампаній, дзе я працавала, рамантычныя адносіны паміж калегамі не былі пад забаронай. Але наш тымлід аднойчы на заўвагу стажоркі пра тое, што ў кампаніі «мужчыны як на падбор», заўважыў, што ён асабіста не вітае раманы на працоўным месцы: маўляў, падчас працы «галава павінна быць яснай».
А потым мы паехалі з ім у камандзіроўку — і ён стаў ламіцца да мяне ў нумар у 1:30 ночы. А калі я адчыніла, уваліўся і спрабаваў пацалаваць. Я абурылася (шкадую, што не ўляпіла яму аплявуху), а ён адказаў, што такога — «час нерабочы».
Назаўтра ён зрабіў непераканаўчую спробу апраўдацца (але не выбачыцца). Я, на яго думку, «дасылала сігналы», і ён, «магчыма, няправільна іх чытаў». Прапанаваў перавесці мяне ў іншую каманду, таму што «нам будзе складана працаваць разам — ты відавочна негатыўна настроеная». Але затым мне далі зразумець, што мой кантракт хутка падыходзіць да канца — і мне варта пашукаць іншую працу. Я выказала яму ўсё, што пра гэта думаю. А ён адказаў, што павёў сябе «нармальна»: ён жа папярэдзіў мяне загадзя і даў час на пошукі.
Эйчарам я не стала скардзіцца. Я аднойчы чула, як яны паміж сабой «перамывалі косткі» камусьці і вырашыла, што не хачу, каб яны абмяркоўвалі мяне. Я знайшла працу за 3 тыдні (і нават зрабіла +1,5х да зарплаты) і пайшла, не чакаючы тэрміну заканчэння кантракта.
Калі вы спытаеце, як я стаўлюся да забаронаў на адносіны на працы, я скажу, што яны не перашкаджаюць будаваць трывалыя сем'і, калі каханне выяўляюць халастыя людзі. Я назірала такія кейсы — і як правіла, хтосьці з закаханых пераходзіў у іншы аддзел/падраздзяленне ці змяняў працу. Але, спадзяюся, перашкаджаюць жанатым «хадакам» (якім быў і мой тымлід) чапляцца да калег і бачыць запрашэнні да дзеяння там, дзе іх няма.
«Больш да мяне не чапляліся. Але не выбачыліся»
Яўгенія*, супрацоўніца бэк-офіса:
— Працавала ў буйной ІТ-кампаніі, яна рэзідэнт ПВТ (штат у Беларусі на той момант складаў 100+ чалавек). Афіцыйнай забароны на службовыя раманы ў нас не было — але калегі вусна перадавалі, што «адносіны паміж супрацоўнікамі не вітаюцца».
Чаму? Казалі, што ў кіраўніцтва было прадузятае стаўленне да службовых раманаў, таму што па статыстыцы адзін з пары, калі адносіны заканчваюцца, сыходзіць у іншае месца — не можа працаваць са сваёй былой пасіяй. А ў нас былі класныя распрацоўшчыкі — і кіраўніцтву не хацелася губляць «па глупству» каштоўныя кадры.
Ці азначае гэта, што раманаў на працоўным месцы не было — зусім не, проста калегі хаваліся і шухерыліся. Часам не вельмі паспяхова.
Што пацешна: знакі ўвагі калегам у нас у асноўным аказвалі жанатыя, а не свабодныя хлопцы. Да мяне падкатвалі двойчы — вельмі нахабна, мяне гэта злавала, і я скардзілася на паводзіны гэтых калег эйчарам: проста прыходзіла ў hr-аддзел і казала, як ёсць. Не ведаю, што тыя рабілі, але больш гэтыя двое да мяне не чапляліся.
Вядома, хацелася б яшчэ выбачэнняў, але не — іх не было.
* Імёны спікераў змененыя па іх жаданні.
А вам ёсць што распавесці па тэме?
Прымае разводы, ЭКА, выпадковы сэкс. Супраць суіцыдаў і хабараў. Межы дапушчальнага беларускага айцішніка
Прымае разводы, ЭКА, выпадковы сэкс. Супраць суіцыдаў і хабараў. Межы дапушчальнага беларускага айцішніка
Айцішнікі расказалі, ці ёсць сэкс пасля рэлакацыі
Айцішнікі расказалі, ці ёсць сэкс пасля рэлакацыі
500+ айтишников рассказали про секс на рабочем месте
500+ айтишников рассказали про секс на рабочем месте
Рэлацыраваліся? Цяпер вы можаце каментаваць без верыфікацыі акаўнта.
Чтоб свечку подержали?
В наше время снимают короткометражки об этом. С мягким светом, одним микрофоном и без изысков.
Карыстальнік адрэдагаваў каментарый 28 ліпеня 2025, 12:39
Для этих моралистов - хорош любой пиар, кроме некролога. [Часть комментария скрыта за нарушение правил общения. Вот они, их всего пять: https://devby.io/news/comments-2024]. Отменятели утомили, может пора таки открыть соответствующий раздел в Красной Книге ищезающих видов?
Настоящий программист может быть в отношениях только с реляционной базой данных
"...женщина, плюс ко всему подчинённая, а значит «жертва»"
если посмотреть с точки зрения биологии поведения здесь нет жертв, а есть пострадавшие.
Может в одной семье дома все плохо, а в другой хочется карьеры. Хлопец классический нормальный мужчина, которому оставлятьб после себя потомство не чуждо. Если человек спец отличный, не знаю как другим, но мне бы его половая репутация ну вообще без разницы была бы.
Сила воина в теле, голове и мече, а не в количестве любовниц.
А почему статья затрагивает харасмент только МЖ отношений в Белоруссии? Бывает, что в команде тимлид нетрадиционных взглядов (открытых, ну или команда его так называет).
Мужчина может проявить интерес к даме она вежливо отказать, или ответить взаимным интересом. Всяко лучше чем в случайных местах вроде клубов, баров и т.д. Люди всегда знакомились в университетах, на работе, в кругу общих знаковых.
Кого статья пытается пристыдить и за что?
"...женщина, плюс ко всему подчинённая, а значит «жертва»"
Как всегда и везде в отношении мужских и женских измен, у него шанс выйти из этой ситуации с меньшими потерями гораздо выше чем у нее. Это не та ситуация да и она не в позиции подневольного интерна, в которой можно было бы с легкостью разыграть карту жертвы.
Ну и в целом, если почитать про их происхождение, образование и достаток, бедствовать они явно не будут.