«Літва — зона камфорту». Як беларуска бясплатна вучыцца ў тэхнічным ВНУ і працуе ў ІТ

«Мяне прынялі на праграму, якая мне была цікавая. І яна звязана з ІТ»

— Адразу пасля школы я паступіла ў БДУ на эканамічны факультэт — але ўжо праз год забрала дакументы і пераехала ў Вільнюс (яшчэ ў школе здала IELTS).

Было некалькі варыянтаў, дзе навучацца, — я падавала дакументы ва ўніверсітэты ў розных краінах і нават атрымала чатыры «оферы». Тут, напэўна, варта адзначыць: саміх вну было няшмат, таму што нават падача дакументаў каштуе грошай. Амаль ва ўсіх універсітэтах ёсць registration fee — каб проста падаць заяўку, трэба заплаціць каля 100 еўра. Таму я вельмі ўважліва выбірала ўніверсітэты і праграмы.

Чаму ў выніку я зрабіла выбар на карысць Вільнюскага тэхнічнага ўніверсітэта:

• мяне прынялі на праграму, якая мяне цікавіла — і яна звязана з ІТ, як я хацела першапачаткова;
• мне зацвердзілі фінансаванне навучання на 100%;
• плюс маральны момант: Вільнюс знаходзіцца зусім недалёка ад Мінска, не было адчування, што я з’язджаю немаведама куды. Дзякуючы гэтаму мне было прасцей наважыцца на пераезд.

Канечне, варта дадаць, што пасля заканчэння вучобы я атрымаю еўрапейскі дыплом. А яшчэ ІТ-супольнасць у Літве хутка расце і развіваецца: сюды пераехалі некаторыя беларускія кампаніі, ёсць офісы як мясцовых, так і міжнародных кампаній.

У мяне не было знаёмых у Літве на той момант, але я пачытала водгукі ў інтэрнэце і зразумела, што тут можна працаваць падчас вучобы — гэта было вельмі важна для мяне.

«Пры роўных балах залічаць таго, у каго лепшы матывацыйны ліст»

Не ведаю, як цяпер беларусы паступаюць у Літву, але яшчэ ў 2021 годзе студэнцкую візу адкрывалі без праблем: дастаткова было запрашэння ад ўніверсітэта. Ужо на месцы я падалася на ВНЖ — і на гэтым, у прынцыпе, усё.

Я пераязджала па гранце, які цалкам пакрываў кошт майго навучання (кошты цяпер выраслі, зараз навучанне на маёй спецыяльнасці каштуе 4500 еўра ў год).

Каб паступіць у беларускую вну, трэба здаць тры экзамены — і цябе залічаць па колькасці балаў. Каб паступіць у еўрапейскі ўніверсітэт, трэба напісаць матывацыйны ліст, а часам яшчэ адзін — на стыпендыю (як было ў мяне). Таксама патрэбныя рэкамендацыйныя лісты ад выкладчыкаў ці людзей, з якімі ты працаваў ці ўдзельнічаў у нейкіх праектах.

Як я ўжо згадвала, я падавала дзве асобныя заяўкі: адну — на паступленне, другую — на стыпендыю. Вільнюскі тэхнічны ўніверсітэт прапаноўваў дзве опцыі: можна было падаць заяўку на стыпендыю, якая пакрывае 50% навучання, а можна — на 100%.

Канкрэтна ў маім выпадку вну пакрывае толькі кошт навучання — ніякіх дадатковых выплат у выглядзе стыпендыі я не атрымоўваю. Але мне далі месца ў інтэрнаце — і гэта выдатна, улічваючы колькі каштуе арандаваць кватэру ў Вільнюсе.

Кошт інтэрната залежыць:

• ад самога інтэрната — іх тут шмат, усе розныя. Калі не хопіць месцаў у інтэрнаце пры ўніверсітэце, адміністрацыя дасць месца ў інтэрнаце іншай вну — гэта нармальная практыка;
• ад пакоя — нехта жыве ўдваіх, нехта ўтрох.

Сярэдні кошт — 150–190 еўра ў месяц, я плачу 150. Так, гэта даражэй, чым у Мінску, але кватэра ў Вільнюсе каштуе яшчэ больш. За «камуналку» студэнты не плацяць — яна ўжо ўваходзіць у кошт.

«Ніхто не бачыць праблемы ў тым, што стажоры яшчэ студэнты: іх гатовы навучаць»

Пытанне, працаваць пад час навучання  ці не, — нават не стаяла: я разумела, што павінна пачаць як мага раней. Знайсці працу атрымалася ўжо пасля першага курса.

Да гэтага былі стажыроўкі. Тут іх шмат: я сама шукала некалькі гадоў таму, цяпер дапамагаю іншым — магчымасці ёсць. Студэнтаў гатовыя браць як кампаніі з беларускімі каранямі, так і філіялы міжнародных кампаній. І ніхто не лічыць праблемай, што стажоры яшчэ студэнты: яны гатовыя навучаць.

Так, усім хочацца, каб трэйні ўжо меў нейкі досвед. Але больш важна, што чалавек праяўляе ініцыятыву.

Трэба быць гатовым, што могуць адмовіць нават у стажыроўцы — гэта нармальна. Мне не раз даводзілася з гэтым сутыкацца. Замежным студэнтам бакалаўрыята тут дазволілі працаваць па 40 гадзін у тыдзень усяго 2 гады таму (раней можна было толькі па 20) — і не ўсе працадаўцы пра гэта ведалі: даводзілася пераконваць, даказваць.

Я навучаюся на англійскай мове. Не скажу, што адсутнасць у мяне літоўскай мае вялікае значэнне: мне ні разу не адмаўлялі толькі таму, што я не размаўляю па-літоўску.

• Па-першае, такіх вакансій мінімум.
• Па-другое, чым больш тэхнічная спецыялізацыя, тым менш гэта кагосьці турбуе.

Літоўская патрэбна, калі ты прэтэндуеш на месца эйчараў або проджект менеджара. Так, нават у міжнародных кампаніях гэта — плюс, але далёка не вырашальны фактар.

На сумоўях мяне ні разу не пыталі, ці ведаю літоўскую. З патэнцыйнымі працадаўцамі я заўжды стасавалася толькі па-англійску.

У CV я не пазначаю інфармацыю пра грамадзянства. Я лічу так: калі ты ўжо знаходзішся ў краіне і маеш дазвол на працу — то ў прынцыпе галоўная праблема для працадаўцы вырашана.

Бывае, што працадаўца пытае: «Адкуль вы?» — але насамрэч ён спрабуе высветліць, ці не ў Беларусі вы яшчэ. Калі кажаш, што ты жывеш у Літве і маеш дазвол на працу, — ён супакойваецца.

Для працадаўцы куды важней твае навыкі і досвед. Калі ёсць дазвол на працу, працэс падачы мінімальны.

«Ніхто не патрабуе сядзець на 100% параў. Галоўнае — паказваць, што ты рэальна навучаешся і ўсё здаваць»

У маёй вну навучальная нагрузка арганізаваная так, што сумяшчаць працу і навучанне рэальна.

Калі я вучылася ў Беларусі, навучанне займала ўвесь мой час — не магу ўявіць, як бы я магла яшчэ і працаваць. А вось тут пасля першага курса лекцый становіцца менш, больш практыкі і групавых праектаў — перад табой ставяць больш рэальных задач.

Што падабаецца: многія выкладчыкі самі працуюць у сферы, якую выкладаюць. Да іх можна звярнуцца па параду — з імі можна дамовіцца, я часта чула: «Мы разумеем, паспрабуем арганізаваць зручна для ўсіх» — гібкасць у навучанні тут часта працуе на дамовах.

Як паказвае досвед — як мой уласны, так і многіх маіх знаёмых, працадаўца таксама разумее, што студэнту трэба навучацца. Не скажу, што студэнтам робяць паслабленні, хутчэй — ідуць насустрач. У іх звычайна досыць гнуткі працоўны графік. Мне, напрыклад, у гэтым плане пашанцавала: усе ўсё разумеюць, да многіх рэчаў ставяцца лаяльна.

Так, вядома, працадаўца чакае адказнага стаўлення да працы, але яго падтрымка адчуваецца. І гэта нават проста маральна дапамагае.

Я магу забраніраваць у календары 1,5 гадзіны — і пазначыць, што ў мяне ў гэты час пара, а потым вярнуся і дапрацую.

Часам мой працоўны дзень пачынаецца ў 7:00 — спачатку я еду на працу, потым у ўніверсітэт, а затым вяртаюся ў офіс. Так бывае ў тыя дні, калі ў мяне здача лабараторных работ або іспыт. Пры ўсім пры гэтым ніхто не гоніць у офіс — у нас гібрыдны графік, але я сама аддаю перавагу працаваць там, таму што гэта камфортней, чым з дому (то бок з інтэрнату).

«Большасць замежнікаў працуе з 2 курса, каб да канца навучання было 1,5 года досведу»

Перш чым знайсці працу, я прайшла дзве стажыроўкі. Першая аплачвалася — я працавала ў банку. Другая не аплачвалася — у кампаніі з беларускімі каранямі, але яна была значна бліжэй да таго, з чым я працую зараз. І мне сапраўды спадабалася — тады я зразумела, што мне хацелася б менавіта гэтым займацца.

Вядома, усё гэта вельмі дапамагло, калі я шукала працу — тут таксама пры падачы на junior-пазіцыі пажадана мець хоць мінімальны вопыт.

Працаваць full-time у сваёй кампаніі я пачала з ліпеня 2023 года. Праз 1,5 года я вырасла як спецыяліст. Калі першы час табе нешта даюць з асцярогай: «На, ідзі пачытай!» — то з часам задачы сталі ўскладняцца, з’явілася больш абавязкаў і адказнасці.

Канечне, кампанія падтрымлівае рост маіх навыкаў — і ў цэлым дапамагае іх пашыраць.

Я не магу казаць за студэнтаў-літоўцаў, аднак большасць замежнікаў працуе з другога курса, каб да канца ўніверсітэта было як мінімум 1,5 года стабільнага досведу ў кампаніі (ях). Бо ў адваротным выпадку ў адзін цудоўны дзень ты з’едзеш з інтэрната — і ўсё: трэба плаціць за арэнду кватэры, на нешта жыць, а на зарплату джуна гэта рабіць вельмі складана.

«Трэба браць па-максімуму ад таго, што прапануе ўніверсітэт, — спатрэбіцца»

Зараз я не хаджу на сумоўі, аднак сачу за тэндэнцыямі, каб разумець, якія навыкі запатрабаваныя на рынку, і цвяроза сябе ацэньваць. Я хачу расці ў сваёй кампаніі — мяне ў ёй усё задавальняе.

Што да далёкіх планаў, то павінна сказаць, што ў цэлым пераезд сюды быў велізарнай магчымасцю для мяне. Я не спяшаюся нешта мяняць, пакуль збіраюся асяліцца тут. Для мяне Літва стала зонай камфорту. Але не выключаю, што ў будучым я абяру яшчэ нешта.

Аб куплі нерухомасці і іпатэцы ў Літве я не думала — у 21 мала хто пра гэта задумваецца, мне здаецца. Спытайце мяне пра гэта праз 5 гадоў.

Напрыклад, я ўдзельнічала ў міжнародным праекце сярод студэнтаў — мы вырашалі задачы для бізнесу, першы тыдзень прабавілі ў Славеніі, потым некалькі месяцаў працавалі аддалена са студэнтамі з розных універсітэтаў у розных краінах, а заключны тыдзень быў у Вільнюсе. Таксама пасля трэцяга курса я на тыдзень ездзіла па стыпендыі Erasmus у летнюю школу ў Партугаліі.

«Тут усё інакш». Малады распрацоўшчык пра тое, як сышоў з беларускага аўтсорсу і «прабусціў» кар’еру ў Літве

Па тэме

«Тут усё інакш». Малады распрацоўшчык пра тое, як сышоў з беларускага аўтсорсу і «прабусціў» кар’еру ў Літве