«Гэта як вучыцца зноў хадзіць». Распрацоўшчыца была хатняй гаспадыняй 4 гады — вось як атрымалася вярнуцца (цяжка!)

Ірына* звольнілася з ІТ-кампаніі вясной 2020 года. Думала, зробіць невялікую паўзу — а потым знойдзе працу лепшую. Не атрымалася: восенню яе сям’я пераехала. Ірына на некалькі гадоў ператварылася ў хатнюю гаспадыню. devby яна распавяла, як вярталася ў прафесію пасля доўгага перапынку (наша суразмоўца год як зноў працуе).

«Думала: вось уладкуюся на новым месцы — і пачну, нарэшце, шукаць працу»

— Ведаеце, вельмі важна размаўляць на гэтую тэму, бо вяртацца ў прафесію няпроста. У апошнія гады нямала беларусак вымушана (ці добраахвотна) сталі хатнімі гаспадынямі з-за рэлакацыі і сутыкнуліся ці сутыкнуцца ў будучыні з тым, што трэба вяртацца на працу. Раскажу, як гэта было ў мяне.

Я ўсё сваё жыццё працавала — за выключэннем таго перыяду, калі я нарадзіла дзіця (і гэта зусім іншае, калі ты ў «дэкрэце», ты таксама працуеш, але па-іншаму). Я была распрацоўшчыцай на Joomla — адпрацавала так тры гады і ўпёрлася ў шкляную столь. Joomla стала мне «малая», як дзіцячыя штонікі, я вырашыла, што хачу змяніць тэхналогіі — папрацаваць з React.JS. А для гэтага трэба было знайсці іншую працу.

Звольнілася ў красавіку 2020 года, вырашыла даць сабе крыху часу, каб выдыхнуць, прыйсці ў сябе, павучыцца не спяшаючыся — і тут здарыўся пераезд: у кастрычніку мы з мужам і дзіцем перабраліся аж у Афрыку.

Я думала: ну, добра, вось уладкуюся на новым месцы — і пачну, нарэшце, шукаць працу.

Але не, не дарма кажуць, што пераезд — амаль што пажар. У мяне кожны дзень быў мільён розных спраў: уладкаваць дзіця ў школу, пасля — займацца з ім штодзённа.

Школа, у якую мы аддалі сына, працавала па расійскай праграме. А там у першы клас прыходзяць з падрыхтоўчага, — вучні ўжо ўмеюць чытаць, рашаць простыя задачы і гэтак далей. Майму ж дзіцяці прыходзілася ўсіх даганяць — і хто яму дапаможа, як не мама хатняя гаспадыня?

Потым мы наймалі для сына рэпетытара, бо тут усе размаўляюць па-англійску, і я ператварылася ў маму-таксі: адвесці сямігодку да выкладчыка, потым забраць (усё ж такі ён яшчэ вельмі малы, каб хадзіць аднаму ў чужой краіне).

Так, потым стала крыху лягчэй па часе, я паступова ўцягнулася. Муж не патрабаваў, каб я ішла працаваць.

Збоку можа здацца, што ў чалавека, які не ходзіць на працу, — няма спраў. Але насамрэч ты крыху больш прыбіраешся, крыху больш і лепш гатуеш. Я пачала хадзіць у спортзалу, займалася з сынам, вадзіла яго на «гурткі», вывучала англійскую (у школе і ў ВНУ вучыла французскую).

«Думала: ну куды я палезу — там столькі спецыялістаў на кожнае месца»

Першы час было прыемна не працаваць — у цябе з’яўляецца адчуванне бестурботнасці: няма дэдлайнаў і адказнасці.

Але адваротны бок — няма магчымасцяў для самарэалізацыі. Пра хатніх гаспадынь кажуць, што яны проста сядзяць дома. Насамрэч у іх хапае спраў: яны прыбіраюць, гатуюць ежу — але гэта не дае ім «плюсікаў у карму». Усё гэта незаўважна, бо заўтра зноў трэба пачынаць усё спачатку (ды якое там заўтра, ужо сёння: вось сям’я з’ела абед, і ўсё абнулілася — хатняя гаспадыня пачынае мыць посуд і гатаваць вячэру). І ты не адчуваеш прызнання сваіх заслуг, маеш менш магчымасцяў ставіць і дасягаць мэты, і, што вельмі важна, заўважаць свой прагрэс. Іншая справа, калі ты працуеш: тут і «сябры, мы выпусцілі новую фічу — усе малайцы», і «мы запусцілі рэліз, мы класныя». А дома ты чуеш максімум: «Дзякуй, было смачна!».

Так прайшоў год у новай краіне — і я пачала думаць пра тое, што час, напэўна, вярнуцца да працы. І ведаеце, у гэты момант унутры ў мяне з’явілася нейкае новае пачуццё — няўпэўненасці ў сваіх здольнасцях. Упершыню ў жыцці сумнявалася ў сябе: я ж нічога талкам не ўмею, ды хто мяне возьме, а ці змагу я хадзіць на працу кожны дзень, ці вытрымаю працоўную нагрузку?!

Не ведаю, адкуль гэта ўзялося. Муж супакойваў: «Так, вядома, ты зможаш — ты заўсёды спраўлялася». Але гэтае непрыемнае пачуццё было мацнейшым. Ды і аб’ектыўна: за год тэхналогіі крочылі наперад, з’явіліся новыя фрэймворкі, з якімі я не працавала. Я глядзела, што робіць муж — ён таксама фронтэнд-распрацоўшчык — і думала: «Божа, я ўвогуле нічога не разумею».

Муж настойваў: «Табе не патрэбна некваліфікаваная праца, ты павінна вярнуцца — і працаваць праграмістам».

І ведаеце, так у барацьбе з сабой, з няўпэўненасцю і дэпрэсіўнымі думкамі прайшоў яшчэ год. Плюс не варта забываць, што ў 2023 годзе было шмат скарачэнняў — я чытала навіны і жахалася: кампаніі выганялі на мароз цэлымі камандамі, сотні і нават тысячы чалавек страцілі працу. Многія замарозілі найм. А я думала: ну куды я палезу — там столькі спецыялістаў на кожнае месца, і распрацоўшчыкі гэтыя ўжо мацнейшыя, чым я.

У той момант я так шкадавала, што рашылася на перапынак у кар’еры ў 2020 годзе. Калі шчыра, скажы мне хто-небудзь, як усё было б далей, — я б ніколі яго не зрабіла. Перавялася б на 0,5 ці 0,25 стаўкі, працавала б па сваім графіку — але засталася б у прафесіі. Вельмі складана вяртацца ў ІТ некалькі гадоў пазней!

«Прыняла як факт: мне прыйдзецца нанава адкрываць базавыя асновы прафесіі»

У гэты час я слухала шмат падкастаў на гэтую тэму — як вярнуцца да працы пасля доўгай паўзы.

У рускамоўных блогераў такога кантэнту мала, а вось у амерыканцаў вельмі шмат. У кожным штаце ЗША свае законы: у Ілінойсе дзеці павінны быць пад наглядам кагосьці з дарослых да 14 гадоў, у Місісіпі, Дэлавэры і Каларада — да 12, у Мічыгане — да 11, у Вашынгтоне, Тэнэсі, Арэгоне і Нью-Мексіка — да 10, у Паўночнай Дакоце — да 9, а ў Паўночнай Караліне, Мэрылендзе і Джорджыі — да 8. І жанчыны, якія не могуць наняць няню, часта сядзяць дома з дзецьмі, пакуль тыя не дасягнуць патрэбнага ўзросту, — а потым сутыкаюцца вось з гэтай самай праблемай.

І вось я слухала лекцыі псіхолагаў і аповеды простых амерыканак — і пазнавала сябе ў іх гісторыях. І гэта мне дапамагала. Таму што муж хоць і падтрымліваў мяне, але відавочна не разумеў, у чым мая праблема: «Ну бо ты ж працавала раней — вось і вернешся, гэта як ездзіць на веласіпедзе». Але не, гэта інакш. Маральна гэта як нанава вучыцца хадзіць.

І вось дзякуючы гэтым падкастам я пачала патроху вучыцца — нанава, з нуля.

Я ўзяла курс на Udemy, потым іншы…

Так прайшоў яшчэ год — я проста вучыла: прайшла React крок за крокам, потым узяла JavaScript з самага пачатку. Так, мне было лягчэй, чым тым, хто спасцігае ўсё з нуля — я многае ўжо ведала раней, проста не памятала. Гэта як з хіміяй і біялогіяй: напрыклад, ты вывучаў іх у школе, але веды з часам «выпарыліся» — і каб аднавіць іх, трэба сесці за падручнікі. Было цяжка прыняць той факт, што я зноў джун — але так і было.

Потым я пачала рашаць задачкі на LeetCode, завяла старонку на LinkedIn — і пачала пісаць пасты. А пасля прыйшоў і час сумоўяў…

«Пачала працаваць над сабой: пісала код — і тлумачыла кожнае сваё дзеянне»

Прызнаюся шчыра, спачатку былі правал за правалам. Я расчароўвалася пасля кожнага «не» — і брала паўзу на месяц, каб прыйсці ў сябе, бо такая маркота апаноўвала. А потым брала сябе ў рукі і зноў прымалася за пошук.

Памятаю, як паспяхова прайшла першае тэхнічнае сумоўе — «ваў», я гатова была танчыць. Гэта быў пераломны момант, далей было неяк прасцей, нават калі я чула ад эйчараў, што не прайшла далей. Разумела, што ў прынцыпе здольная паўтарыць поспех яшчэ дзесьці.

Яшчэ памятаю свой першы лайф-кодынг: я сяджу перад двума распрацоўшчыкамі — і не магу нічога ні зрабіць, ні сказаць, такі ступар напаў. Хвілін праз 15 яны сказалі: «Ну не, усё, да пабачэння!» І было так крыўдна — ну як так. А ж пісаць пры кімсьці код — гэта проста навык, яго таксама трэба трэніраваць.

І так, я пачала працаваць над сабой: пісала дома код — і прагаворвала, тлумачыла кожнае сваё дзеянне. І ў выніку на нейкі раз ужо змагла кодзіць пры людзях — і чула ад суразмоўцаў: «Так, усё добра».

Я шукала працу на розных рынках, ад кампаній з Еўропы часта атрымлівала аўтаадмовы. Мяркую, яны былі звязаны з маёй лакацыяй — у Афрыцы. Але я таксама падавалася на вакансіі ад кампаній з ААЭ, і ад кампаній з беларускімі і расійскімі каранямі.

Само сабой, разглядала толькі аддалены варыянт працы — і гэта таксама звужала мой круг пошуку.

У нейкі момант на джоббордах я пачала адкрываць толькі тое, што было пазначана як запрашэнні на сумоўе, — каб не фіксавацца на дрэнным. Паведамленні з адмовамі нават не праглядала.

«Дамовіліся разам вучыць: бралі тэму, асвойвалі яе — а затым стэлефаноўваліся раз на тыдзень»

Маё самае слабае месца, як мне здавалася, — «прабел» у рэзюмэ. Я паспрабавала яго зарэтушаваць, — упісала ўсе пэт-праекты, дадала маленькія падпрацоўкі, якія брала на сайтах-біржах.

Калі на сумоўі ў лоб не пыталіся, што я рабіла апошнія 3 гады, старалася казаць пра папярэдні свой досвед.

Яшчэ зразумела, што вельмі дапамагла сабе тым, што ўвесь гэты час вучыла англійскую. Пачала з алфавіта — а праз 3 гады ў мяне ўжо B2 (і IELTS на 6,0). І я ўдзячная самой сабе за тое, што спакойна праходжу сумоўі на англійскай.

Хацела б яшчэ расказаць, што дапамагала не здавацца і працягваць пошук працы. На праграме Women in Tech для айцішніц, якія хочуць вярнуцца ў прафесію, я пазнаёмілася з дзяўчынай — таксама беларускай-рэлаканткай, — якая таксама шукала працу ў той момант.

Мы дамовіліся разам вучыць: бралі нейкую тэму, асвойвалі яе самастойна — а затым стэлефаноўваліся раз на тыдзень і праганялі. Потым нашы тэлефанаванні ператварыліся ў рэпетыцыі перад сумоўямі і разборы пасля — мы дзяліліся досведам, разбіралі задачы.

У моманты тугі мы адна адну падтрымлівалі. Вы скажаце: у цябе ж была падтрымка мужа. Але муж — гэта не тое, ён не быў у маёй скуры, не перажываў усе тыя эмоцыі. А вось гэтая дзяўчына была — яна разумела мяне на 100%, і магла знайсці правільныя словы, каб не апусціліся рукі.

У нас было так цікава: яна першай пачала паспяхова праходзіць тэхнічныя сумоўі, і я пачала думаць: сяброўка змагла — трэба і мне паднаціснуць. Потым яна падалася ў буйную кампанію — і я вырашыла: так, пара паўтарыць гэты подзвіг.

Зараз мы абедзве працуем у кампаніях, — але нам па-ранейшаму ёсць аб чым пагаварыць з ёй. Мы абмяркоўваем працэсы працоўныя, канфліктныя сітуацыі. Мы рэальна сталі блізкімі сяброўкамі, але, як правіла, не абмяркоўваем нічога, акрамя прафесіі. А яшчэ мы ні разу не бачыліся ўжывую — толькі анлайн.

Англійскую, дарэчы, я таксама вучыла ў пары — з дзяўчынай з Расіі. Знайшла ў Facebook — і мы два гады стэлефаноўвалісся раз на тыдзень. З ёй я вельмі падцягнула свае размоўныя навыкі.

«Знаходзіла ў LinkedIn людзей і прасіла іх аднесці эйчару [сваёй кампаніі] маё рэзюмэ»

У пошуках працы я таксама пераспрабавала шмат тактык. Адна з іх такая — знаходзіла ў LinkedIn людзей, якія працуюць у нейкіх вядомых кампаніях, і прасіла іх аднесці эйчару маё рэзюмэ. Менавіта так я трапіла на сумоўе ў кампанію з Дубая.

Як вы ўжо зразумелі, паступова сумоўе за самоўем я пачала прасоўвацца ўсё далей. Я нават рызыкнула падавацца ў кампаніі са шматэтапнай сістэмай адбору — «T-банк» і «Яндэкс», — і прайшла значна далей, чым першая размова з эйчарам.

Мой вынік у «Яндэксе» — чатыры этапы, зрэзалася на апошнім. У «T-банку» увогуле ўсё прайшла паспяхова — эйчар нават павіншавала мяне ў лісце, і я ўжо прадчувала офер, у сваіх марах нават першую зарплату ўжо патраціла, але каманда аддала перавагу кандыдату-сеньёру (а я падавалася як мідл).

Усё, што я рабіла, набліжала мяне да маёй мэты. Год таму ў LinkedIn напісаў тымлід кіпрскага фінтэх-стартапа і запрасіў на сумоўе. Пасля размовы з ім я атрымала тэставае заданне (дарэчы, да гэтага моманту я ўсё радзей пагаджалася на тэставыя, лепш патраціць гадзіну-паўтары на сумоўе, чым дзень на тэставае — а потым пачуць: «Не»). І адразу пасля тэставага: «Так, мы гатовыя працаваць з вамі!»

Так, не магу не сказаць: зарплату прапанавалі менш, чым я хацела. І гэта тое, да чаго трэба быць гатовым, калі вяртаешся ў прафесію пасля працяглага перапынку. Я падумала, што з’явіўся шанс працаваць — так што варта саступіць па грашах.

* Імя зменена на просьбу нашай суразмоўцы.

Распрацоўшчык адпачываў 2 гады. А потым прыгожа ўварваўся ў крызіс з 4 оферамі

Па тэме

Распрацоўшчык адпачываў 2 гады. А потым прыгожа ўварваўся ў крызіс з 4 оферамі