«А працаваць калі?». Якія мітынгі прыводзяць у шаленства і ці можна па-іншаму

«Мітынгмен, а не праграміст»: што прыводзіць у шаленства айцішнікаў

Аляксей — франтэнд-распрацоўшчык, для яго бясконцыя мітынгі — непрыемная рэальнасць:

— Працую ў кампаніі, у якой пад кожны праект у асобны дзень збіраюцца супрацоўнікі і абмяркоўваюць праблемы. Цэлы дзень! Толькі мітынг! Гэта жудасна! Вось заўтра ў мяне ў календары сустрэча ад 11:00 да 17: 00 — і гэта лайт-версія, таму што, бывае, мы і ў 9:00 пачынаем.

Аляксей адзначае, што цімліды і архітэктары ў іх у кампаніі праводзяць на такіх нарадах яшчэ больш часу — некалькі дзён запар. 

Вольга — BA, рэгулярныя сазвоны кожны дзень займаюць 3-4 гадзіны працоўнага часу. Плюс бываюць міты on demand — гэта яшчэ плюс 1-2 гадзіны, «але праводзяцца яны не кожны дзень».

Мітынгі Вольга таксама называе «галаўным болем», але прэтэнзіі ў яе не да працягласці — а да якасці сустрэч.

ВА/SA Людміла фармулюе свае прэтэнзіі да мітынгаў у пяці пунктах «што прыводзіць у шаленства»:

• калі PM/PO тэлефануе без папярэджання, каб сказаць фразу з трох слоў, калі гэта можна было напісаць у чаце. Няўзгодненыя спантанныя званкі — гэта няветліва;
• калі той жа PM расцягвае званкі на некалькі гадзін, пераліваючы з пустога ў парожняе;
• пытанні: «Як маецеся?», «Як настрой?», калі вельмі шмат тэрміновай працы і чалавек, які задае гэтыя пытанні, ведае пра гэта;
• залішняя афіцыяльнасць на ўнутрыкамандных званках, калі казаць трэба, як на выпускным экзамене. Гэта вельмі хутка прыводзіць да таго, што ў сяброў каманды наогул знікае жаданне што-небудзь казаць;
• і дадам яшчэ пункт аб тым, што арганізатару званкоў у цэлым не варта ўяўляць сябе вялікім начальнікам, а астатніх сяброў каманды — дзецьмі.

Фулстэк-распрацоўшчык Яўген ужо расказваў, як пасля мітынгу на 1,5 дня вырашыў, што «да наступнага трэба звольніцца» — і сышоў з кампаніі. 

— На мінулым месцы працы з прыходам вялікай колькасці engineering- і іншых менеджараў у нас пачаўся бурны рост колькасці мітынгаў. Вось якія былі: 

• Daily — кожны дзень, звычайна кароткія на паўгадзіны;
• Techdebt — раз на тыдзень прыкладна на гадзіну;
• One to one — з менеджарам: спачатку — раз на тыдзень, потым раз на два тыдні, бо часцей абмяркоўваць няма чаго было, а бывала, што і дамаўляліся скіпнуць гэтае мерапрыемства;
• Tasks preparation grooming — на 1-1, 5 гадзіны штотыдзень; 
• Sprint planning — на 1.5 гадзіны раз на 3 тыдні;
• Sprint retro — таксама раз на 3 тыдні;
• Spring results + demos — на 2 гадзіны раз на 3 тыдні;
• Tech interviews — па 2 гадзіны ў сярэднім раз на тыдзень;
• не памятаю, як называліся ў нас квартальныя мітынгі на паўтара дня, але былі і такія: раз на 3 месяцы паўтара дня 100+ чалавек глядзяць, хто што робіць і куды мы рухаемся; 
• Performance review + personal goals — па гадзіне два разы на год; 
• перыядычна з’яўляліся нейкія іншыя OKR-мітынгі.

Яўген як чалавек адказны на мітынгі не толькі «хадзіў», але і рыхтаваўся да іх — рабіў дэма, складаў дакументы з пытаннямі, адказамі, прапаноўваў рашэнні. І гэта таксама займала яго час.

— Чаму мітынгі «плодзяцца» — хтосьці, мабыць, дзесьці вучыўся або прачытаў у кніжцы, што гэта карысна. Але, па-мойму, гэта дадатковая трата часу, які можна было б надаць працы. 

Таксама ў многіх кампаніях ёсць мітынгі па працоўных тасках, код рэв’ю, код мёржах, дый проста па рандамных пытаннях і чатах з пачаткоўцамі. Вось і атрымліваецца, што на працу зусім няма часу. А ты — мітынгмен, а не праграміст.

Здаровы баланс мітаў у кампаніі — ён які?

Ці значыць гэта, што мітынгі не патрэбныя? Не — згаджаюцца спікеры.

Алег займаецца performance testing. Ён лічыць, што мітынгі, асабліва daily — ужо must have у кампаніі.

— І калі каманда з 3+ чалавек — яны часцяком прыносяць рэальную карысць, бо ўсе заўсёды ў курсе загрузкі і бягучых праблем у калег.

Але што тычыцца астатняга — weekly, мітаў з менеджментам, сустрэч па працэсах і іншага, — дадае спікер, — то мой досвед паказвае: лепш бы ўсяго гэтага альбо наогул не было на ўзроўні асобных каманд, альбо каб на такія сустрэчы хадзіў спецыяльны чалавек. Прычым важна, каб гэты чалавек сам падахвоціўся ўдзельнічаць у мітынгах, а не яго сілай прымусілі да гэтага. 

Міты па паляпшэнні камунікацыі ў камандзе, «Scrum для ўсіх» і іншае Алег называе «смеццем» і заклікае байкатаваць.

— Якое маё меркаванне, — адзначае Аляксей, — гадзіны на дзень на мітынг дастаткова. Асабліва, калі ўсё ўзгоднена і трэба высветліць толькі дробязі. 

Аляксей настойвае, што прамаўляць на сустрэчах павінны спецыялісты: кожны — выразна па сваім пытанні, ніякай лішняй «балбатні». А яшчэ ўсім сябрам каманды варта навучыцца ёміста і дакладна апісваць праблемы — каб не марнаваць час на пераклад і высвятленне, што ж калега мае на ўвазе.

— Мне падабалася, як усё было ўладкавана на маім мінулым месцы працы:

• калі ёсць праблема, якую нельга вырашыць з дапамогай прыцягнення яшчэ аднаго-двух чалавек, пытанне падымаецца на ранішняй планёрцы (якая доўжыцца не больш за гадзіну); 
• калі задача зразумелая, яе проста перадаюць таму, хто можа вырашыць; 
• калі ёсць пытанні і трэба абмеркаваць, то ці ў той жа дзень або на наступны прызначаецца мітынг на 30 хвілін. Прыходзяць туды толькі зацікаўленыя. Адцягваць ад працы астатніх удзельнікаў каманды, каб проста пабалбатаць, — глупства.

ВА/SA Людміла лічыць, што здаровы баланс мітаў у аўтсорсе — гэта адзін дэйлі-мітынг на дзень. 

— Таксама часам могуць праводзіцца сустрэчы па канкрэтных пытаннях або па agile-цырымоніях (планінг, рэтра, дэма…) — але не штодня. Усе дробныя праблемы можна вырашыць пісьмова ў чаце. 

Дэйлі па працягласці варта планаваць на 15 хвілін, спецыяльныя міты — не больш, чым на час, а астатнія цырыманіяльныя міты — не больш, чым належыць па Scrum Guide, лічыць Людміла.

У BA Вольгі наступнае бачанне: 

• мітынгаў можа быць любая колькасць, якая адпавядае патрэбам праекта, самае галоўнае — пісьменны фасілітатар! Без гэтага мітынгі проста «расплываюцца», пачынаецца хаджэнне туды-сюды — яно непрадуктыўнае.
• time-boxing для кожнага міта, трэба сачыць за рамкамі і нагадваць пра іх камандзе.
• meeting notes — must have! 
• agenda — must have! (і яна павінна быць абвешчаная загадзя, проста ў запрашэнні). Кожны запрошаны мае разумець, навошта ён прыйшоў, і што чакаецца на выхадзе.
• паўтаральныя мітынгі трэба старацца прызначыць так, каб было зручна ўсім (або ключавым) удзельнікам і імкнуцца не рухаць іх. У дадзены момант я, напрыклад, не паспяваю сачыць за зменамі ў сваім календары, планаваць нешта вельмі складана.
• варта запрашаць толькі ключавых сяброў каманды, ад каго патрэбны input. Астатнія — па жаданні.
• варта пераканацца, што дыскусія магчымая пры дадзеным наборы зацікаўленых асоб, калі не — запрасіць дадатковых.

Вольга адзначае: гэта тое, як ёй бы хацелася бачыць сітуацыю. Але «на практыцы на большасці праектаў выконваецца максімум пара пунктаў».

Яўген лічыць, што здаровы баланс мітаў, — як у яго ў бягучай кампаніі: daily-мітынгі кароткія, і ёсць адзін штотыднёвы на 1-2 гадзіны.

— Я б хацеў праз нейкі час перайсці ў менеджары, але палохае, што ўсе яны любяць шмат казаць, замест таго каб думаць і запісваць свае думкі, выкідаць непатрэбнае, яшчэ абдумваць — ужо потым абмяркоўваць варыянты рашэння з калегамі. 

Такое адчуванне, што людзі баяцца думаць у адзіночку і прапаноўваць сваё бачанне — ім патрэбная дапамога ў выглядзе брэйншторму па кожным пытанні. А некаторыя менеджары наогул проста перадаюць пытанні ад аднаго — другому, а потым прыходзяць з адказамі ад другога да першага, і больш нічога.

Ці можна/трэба выбіраць кампанію «па працэсах»?

Утульны стартапчык vs умоўны EPAM — дзе звычайна лепш наладжаныя працэсы?

Меркаванні па гэтым пытанні падзяліліся. Аляксей лічыць, што рэч не ў кампаніях, а ў людзях — менавіта яны ўводзяць добрыя практыкі. Але «калі ў кампаніі ўжо ёсць свае традыцыі, мяняць іх дзеля новага чалавека наўрад ці будуць, якімі б правільнымі яго практыкі не здаваліся. А шкада!»

Людміла мяркуе, што буйным кампаніям рана ці позна даводзіцца наладжваць працэсы — каб не страціць кантролю (і каб супрацоўнікі не збеглі).

— А ў маленькіх стартапчыках кіраўнік не заўсёды звяртае ўвагу на працэсы — але ж у невялікай камандзе і без мітаў усё можна хутка арганізаваць. Залежыць ад самога кіраўніка.

Вопыт Вольгі паказвае, што ўтульны стартапчык «лепшы, чым вялікі аўтсорс»:

— Там усё больш па справе, а ў буйной кампаніі зверху спускаюць: «усе мітынгі абавязкова павінны быць па Scrum Guide», — хоць вельмі часта каманда не разумее нават, для чаго патрэбны той ці іншы міт. Напрыклад, рэтраспектыва — прыйшлі, накідалі пунктаў на паляпшэнне, і забыліся да наступнай рэтра.

Ці можна выбраць кампанію з лепшымі працэсамі яшчэ на стадыі рэсёрчу рынку і сумоўяў? 

Аляксей і Яўген заўважаюць, што для іх гэта правіла — спытаць на сумоўі, як праходзіць працоўны дзень/тыдзень у кампаніі, якія праводзяцца міты, і ці існуе баланс паміж мітынгамі і распрацоўкай. 

Людміла ўпэўненая, што на сумоўі наўрад ці можна прамацаць працэсы. 

— Дапамагчы можа толькі «сарафаннае радыё», артыкулы і водгукі пра кампанію. І гэта таксама будзе суб’ектыўны погляд. Дапусцім, вам спадабалася, як наладжаны працэс наймання і правядзення сумоўяў, — але ў іншых падраздзяленнях працэсы могуць выявіцца зусім іншымі. 

Вольга з калегай згодная — з нагоды працэсаў у кампаніі варта размаўляць толькі з незацікаўленай асобай:

— Як правіла, на сумоўях кажуць і што мітынгі не познія, і што іх будзе не так шмат — проста каб не палохаць кандыдата. 

Алег наогул лічыць, што цяпер, у крызіс, суіскальнік пытаецца пра баланс мітаў у кампаніі «ў апошнюю чаргу».

А што думаеце вы?