Два гады таму ўлады закрылі прыватныя школы. Вось дзве гісторыі іх былых вучняў (усе яны з'ехалі з РБ)

«Зачысціць усё да немагчымасці»: як закрывалі прыватныя школы

Афіцыйная прычына, чаму восенню 2022 года былі закрытыя амаль усе прыватныя школы, — яны не прайшлі ліцэнзавання. 

Праблемы ў прыватнікаў супалі са здарэннем у школе «Смарт Скул»: хлопчык стрэліў з дзіцячага пісталета і трапіў гумовым шарыкам у вока дзяўчынцы. Аляксандр Лукашэнка назваў гэтую школу «антыдзяржаўнай клаакай» і запатрабаваў «зачысціць усё да немагчымасці ў сістэме адукацыі».

— Я даручыў неадкладна ўвесці ліцэнзаванне з учорашняга дня. Народная адукацыя, школы, ВНУ — гэта не тая сфера, дзе мы жартаваць павінны, — заявіў ён.

Бацькам прыйшлося спешна пераводзіць сваіх дзяцей у дзяржаўныя ўстановы. Некаторыя расказвалі, што ім пагражалі СНС (прызнанне дзяцей у статусе «сацыяльна небяспечнага становішча»), калі не зробяць гэтага, а да кагосьці дадому нават прыходзіў дырэктар з дзяржшколы па «прапісцы». 

Чыноўнікі сустракаліся з кіраўнікамі прыватных школ і бацькамі іх вучняў і абяцалі, што паспрабуюць дапамагчы ім прайсці ліцэнзаванне — бо бачаць, што дзяржшколы перапоўненыя.

Аднак у другой чвэрці навучальнага года адкрыліся ўсяго тры прыватныя школы. Пры канцы 2023 года міністр адукацыі Андрэй Іванец удакладняў, што іх засталося шэсць — «Канкорд», «Эка-Эл», «Альтэрнатыва», «Іхвіс», Мінская міжнародная гімназія і «Елісеевы палі».

Бацькі прызнаваліся dev.by, што з пераходам дзяцей у дзяржшколы ім давялося ўзяць па 4 рэпетытары. «У выніку ў дзіцяці зусім няма вольнага часу». Некаторыя наракалі на тое, што «прасела якасць ведаў». 

Частка дзяцей з’ехала за мяжу, але міністр Іванец казаў, што чакае іх назад і гатовы па вяртанні «сустрэць у нашых школах».

«Сын казаў, што гэта было нашае найлепшае рашэнне» — досвед айцішніцы

Мы папрасілі чытачоў dev.by (іх імёны змененыя) расказаць, як склаліся лёсы іх дзяцей — былых вучняў прыватных школ.

Сын Ганны цяпер ужо не школьнік — нядаўна ён скончыў школу, якая працавала па брытанскай сістэме, у Лімасоле. 

— Наш сын вучыўся ў прыватнай мінскай школе «Інавацыя» — ад 7 да 9 класа. І гэта быў самы класны наш досвед, звязаны з адукацыяй. 

У многіх сучасных дзяцей «цяжкі характар» — так лічаць настаўнікі з савецкім мінулым. Гэтыя дзеці не падпарадкоўваюцца аўтарытэту проста таму, што ім так сказалі, і адкрыта выказваюць сваё меркаванне і нязгоду. Мой сын у 11-12 гадоў стаў «цяжкім» дзіцем з выдатнымі ацэнкамі і нездавальняючымі паводзінамі. 

Кожную чвэрць мяне выклікалі ў школу — і гэта быў каласальны стрэс для мяне і для сына. У выніку мы з ім пайшлі да дзіцячага псіхолага, і той адкрыта сказаў: «Магчыма, псіхолаг патрэбны не дзіцяці, а вам».

На наступны год мы змянілі школу. У звычайную школьную сістэму я ўжо не верыла — так што мы пайшлі ў прыватную «Інавацыю». Там актыўную натуру сына неўзабаве накіравалі ў патрэбнае рэчышча — ён стаў удзельнічаць у грамадскім жыцці школы, весці школьныя мерапрыемствы. Сышлі ягоныя калючасць, агрэсія, сарказм.

Што там нам падабалася:

• гэта была менавіта асобная школа — маленькая, лямпавая, — а не проста класныя паралелі. Малыя не баяліся старэйшых, перасякаліся з імі ў сталовай, і ўсе вельмі дружна размаўлялі;
• у школе вучыліся дзеці з розных краін — і шмат увагі надавалася англійскай мове: у сына было па два ўрокі англійскай на дзень. Класы дзяліліся па ўзроўнях валодання мовай, а не па ўзросце. Прычым з некаторымі дзецьмі першапачаткова можна было размаўляць толькі на англійскай, атрымлівалася экспрэс-практыка; 
• у рамках навучальнага часу быў выдзелены ўрок самападрыхтоўкі, калі дзеці маглі зрабіць хатнюю працу. Я наогул забылася пра праблему са школьнымі хатнімі;
• класы былі невялікія — па 10-12 чалавек, усім надавалася ўвага;
• школа знаходзілася на лініі метро і гарадскога транспарту. Сын дабіраўся туды самастойна — і гэта была выдатная дапамога для нас, працуючых бацькоў.

Пагутарыўшы з дырэктарам «Інавацыі» пару разоў, мы больш у адукацыйную сістэму не лезлі. Усё даведваліся праз сына, а пытанні вырашалі на бацькоўскіх сходах — і адчувалі сябе выдатна. Ведаю, што былі бацькі, якія шчыльней насядалі на адміністрацыю, і адносіны з дырэктарам не ва ўсіх складваліся. Некаторыя сыходзілі са школы са скандаламі, пісалі дрэнныя водгукі. Як і ўсюды. Кожнаму трэба знайсці сваю школу. 

Калі сын сканчаў 9 клас, мы ўжо ведалі, з’едзем з краіны.

На Кіпры нам парэкамендавалі школу, дзе вучацца толькі старэйшыя класы па брытанскай сістэме — IMS School. Усё як ва ўніверсітэце: няма класаў, ёсць паток — напрыклад, матэматыка, фізіка. І няма ўрокаў, ёсць пары. Ёсць абавязковыя прадметы, і ёсць некаторая колькасць на выбар — так званая спецыялізацыя. Выдатная школа, у якой выкладанне вялося толькі на англійскай мове. 

У гэтую школу трэба было прайсці адбор — здаць двухгадзінны тэст на англійскай на веданне матэматыкі і логіку, слоўнікамі і тэлефонам карыстацца было няможна. Мы прыйшлі ў школу на кансультацыю, і нам прызначылі гэты тэст ужо праз два дні.

Дарэчы, у Беларусі наш сын паспеў трапіць на лінейку ў 10-м класе сваёй ужо былой школы. Яму далі выступіць з невялікай прамовай — а потым іх павялі глядзець у запісе выступ Лукашэнкі. Сын быў у шоку. Праз тры месяцы «Інавацыю» закрылі.

«Пары тыдняў у гімназіі дачцэ хапіла, каб зразумець розніцу паміж прыватнай і дзяржшколай»

Дзіця Алеся таксама вучылася ў «Інавацыі» — з першага да пятага класа.

— Мая дачка вучылася ў гэтай школе амаль ад самага яе адкрыцця, на той момант там было ўсяго некалькі вучняў. 

Калі «Інавацыю» закрылі, мы былі вымушаныя перавесці дачку ў 24-ю гімназію — не па прапісцы, але без нейкіх намаганняў: проста папрасіліся, і дзіця ўзялі. Гімназія размешчаная блізка да дома, плюс спецыялізуецца на мовах («Інавацыя» была вельмі моцная ў гэтым пытанні — нам не хацелася губляць узроўню). Ну, а акрамя таго калісьці там вучыўся і я, таму меў некаторы сантымент. 

У прынцыпе пары тыдняў у гімназіі дачцэ хапіла, каб зразумець розніцу паміж прыватнай і дзяржшколай — але ў выніку яна правяла там увесь навучальны год. 

24-я гімназія насамрэч нядрэнная школа — «пекла» там няма. Але з «Інавацыяй» не параўнаць: гэта неба і зямля. Большасць выкладчыкаў, якія працавалі ў «Інавацыі», — выдатныя прадметнікі, многія яшчэ і вельмі цікавыя людзі. Не кажучы ўжо пра тое, што яны любяць дзяцей.

У гімназіі аніякай сур’ёзнай вучобы не было — і матэматыка, і англійская слабейшыя на парадак. Ад вымаўлення англічанкі дачка наогул была ў шоку. Адзіны плюс дзяржшколы — адсутнасць аплаты, усё астатняе — мінусы.

Праблем з адаптацыяй пасля пераходу ў дзяржшколу не было — ані булінгу, ані якіх-небудзь ідэалагічных праблем мы не назіралі. Але цікавасць да вучобы за год моцна асела. 

Затым мы пераехалі ў Ізраіль — і тут дачка трапіла ў выдатную школу ў Тэль-Авіве. Каб паступіць, здавалі экзамен па матэматыцы. 

У Ізраілі ёсць падзел школ на 3 ўзроўні: сярэдняя школа пачынаецца з сёмага класа — так што мы прыляцелі якраз своечасова. Нашая школа дзяржаўная, класы немаленькія — таксама па 30 чалавек. Ёсць асобны паток для рускамоўных рэпатрыянтаў, навучанне на ім вядзецца на рускай, але пры гэтым у дзяцей больш гадзін іўрыту — каб праз некалькі гадоў можна было перайсці ў звычайны клас.

Адрозненне, якое кідаецца ў вочы ў параўнанні з нашымі дзяржшколамі — неабыякавае, вельмі цёплае стаўленне да дзяцей. Ніякага «саўка», усіх гэтых: «вашыя праблемы» і «вас шмат, а я — адна». Першае, што зрабіла завуч, калі мы летась прыйшлі з дачкой дамаўляцца аб экзамене на паступленне, — пачаставала яе цукеркай. У часе бамбёжак класная рэгулярна тэлефанавала нам і пыталася, ці не патрэбная псіхалагічная або любая іншая дапамога. У дачкі не было камп’ютара — у школе выдалі лэптоп.

Што тычыцца ўзроўню прадметнай адукацыі, то ў школе ў Ізраілі ён значна вышэйшы, чым у мінскай гімназіі, але, мабыць, не такі круты, як было ў «Інавацыі» — усё ж такі класы па 12 чалавек даюць больш магчымасцяў настаўніку. Ну і ёсць свая тонкасць у ізраільскай адукацыі: у сярэдніх класах (то-бок ад сёмага да дзявятага) дзяцей асабліва не напружваюць, «гонка» пачынаецца ў старэйшых (ад дзясятага да дванаццатага).

Яшчэ дадам, што «Інавацыя» была асноўнай прычынай, з якой мы яшчэ год-паўтара не з’язджалі ў Ізраіль: мы разумелі, што адукацыю такога ўзроўню без велізарных грошай за мяжой знайсці будзе складана, і спадзяваліся, што школе ўсё ж дадуць працаваць у Беларусі.

«Только в школе так не говори». Как учить детей говорить и молчать в Беларуси

По теме

«Только в школе так не говори». Как учить детей говорить и молчать в Беларуси