«Даеў назапашванні». Як епамавец не прыжыўся за мяжой і апынуўся ў «Яндэкс Ежа» (і +2 гісторыі кур'ераў з ІТ)

Працу ў дастаўцы часта ўспрымаюць як адзін з «планаў Б», з дапамогай якіх можна зарабіць хоць якія-небудзь грошы падчас зацягнутых пошукаў працы па спецыяльнасці. Парог уваходу ў гэтую прафесію можа быць нават ніжэйшым, чым у яшчэ аднаго папулярнага «запаснога аэрадрома», працы кіроўцам. Бо для дастаўшчыка не абавязкова наяўнасць пасведчання кіроўцы.

«І ў 2035 яшчэ парулю». Чаму таксіст, дальнабойшчык і лагіст не баяцца AI (і вам не раяць)

Па тэме

«І ў 2035 яшчэ парулю». Чаму таксіст, дальнабойшчык і лагіст не баяцца AI (і вам не раяць)

Ёсць у працы кур’ера і недахопы накшталт невялікіх заробкаў — часта меншых, чым у таксістаў і тым больш у дальнабойшчыкаў. Праўда, магчыма, што ў некаторых сітуацыях кар’ера ў дастаўцы дазволіць былому айцішніку нават выйсці ў плюс. Калі давяраць расійскім даследаванням, у Маскве зараз сярэдняя зарплата кур’ера ў сутачным вылічэнні ў два разы большая, чым медыянная зарплата маскоўскага айцішніка ($260 супраць $130).

Зрэшты, і над гэтым «запасным аэрадромам» неба не выглядае бясхмарным. Наземныя робаты і БПЛА ўжо зараз займаюцца дастаўкай нават не ў самых перадавых у тэхналагічным плане краінах. Напрыклад, своеасаблівыя дроны амерыканскага стартапа Zipline паспяхова дастаўляюць грузы медыцынскага прызначэння не толькі ў ЗША і Японіі, але і ў Руандзе, Кот-д'Івуары, Гане, Кеніі і Нігерыі.

Чым прыцягвае айцішнікаў праца кур’ерам? І ці не бачаць яны пагрозы для гэтай прафесіі з боку рабатызаваных службаў дастаўкі?

Дастаўка як хобі: «У кур’еры бяруць нават тапалагічных крэцінаў»

Мінчанін Арцём* са стажам у ІТ больш за 13 гадоў працягвае працаваць у гэтай галіне і зараз. Але нейкі час ён паралельна працаваў у дастаўцы (а таксама ў таксі — але там нядоўга).

— Працу ў дастаўцы я разглядаў, у асноўным, як хобі. Паколькі магчымыя фінансавыя праблемы пры страце асноўнай працы такі занятак не вырашыць.

Першы мой досвед з дастаўкай быў у якасці «стажора». Я працаваў з сябрам на развозе прадуктаў са складоў па крамах. Мы прачыналіся ў 5-6 раніцы, сябар загружаўся на складзе, заязджаў па мяне, і мы ехалі ў рэйс да 3-4 гадзін дня. Тады я аднаўляўся пасля аперацыі на назе і часова адмовіўся ад трэніровак. А ў душы было жаданне паспрабаваць нешта новае. Мой асноўны працадаўца — вельмі лаяльная кампанія. І пакуль я катаўся з сябрам, я заходзіў на дэйлікі з розных куткоў Мінскага раёна. Мог папрацаваць у дарозе, і ўсіх усё задавальняла.

У наступны раз я ўжо пакінуў заяўку ў «Яндэкс Дастаўку», купіў тэрмабокс і пакатаўся на сваім аўто ў якасці кур’ера. Але ўсё скончылася з траўмай спіны на трэніроўцы. Ад дастаўкі я тады адмовіўся, а трэніроўкі працягнуў.

У плане грошай мне было важна, каб гэта не было ў мінус і, пажадана, не ў нуль. Першы варыянт дае газель пад домам і ± 120 BYN за рэйс. Другі — прыкладна 10 BYN/гадзіна, за вылікам паліва і амартызацыі.

Па робатах — упэўнены, што ў Беларусі ў бліжэйшыя гады іх не будзе. Але мяне іх з’яўленне і распаўсюджванне не засмуціць: я за замену простай чалавечай працы на рабатызаваную.

Дастаўка як «запасны аэрадром»: «Даеў нарэшце свае назапашванні»

Максім* працаваў у EPAM тры гады як Java jun/middle, апошні год — у Турцыі. Пасля гэтага яго айцішная кар’ера прыпынілася:

— Паўтара года я не працаваў, потым дзевяць месяцаў валанцёрыў у Вроцлаве. Паўгода таму вярнуўся [у Беларусь] і даеў нарэшце свае назапашванні. Ужо з тыдзень хаджу і езджу на ровары з жоўтым коробам.

Чаму я «выпаў» з ІТ? Напэўна, выгарэў. Класічная гісторыя пра тое, як хобі робіцца працай — і гэта ўжо не так весела. Плюс сама праца вельмі рутынная і аднастайная, але пры гэтым патрабуе шмат сіл на вырашэнне задач. Я яшчэ і працаваў на старым праекце, дзе лічылася, што паўгода — перыяд, пасля якога новы супрацоўнік хоць нешта пачынае разумець і прыносіць карысць. Капацца ва ўсёй гэтай гары старажытнага коду было вельмі сумна. Мне заўсёды, нават у гульнях, падабалася ствараць нешта новае. А калі ўсё ўжо стабільна працавала — я паспяхова пераключаўся на іншае. Напэўна, яшчэ паўплываў пераезд. За год да звальнення я пераехаў у Турцыю, толькі так можна было застацца ў кампаніі. І дадаліся ўсе праблемы з пошукам жылля, адаптацыяй і г. д.

У выніку ўсё гэта аб’ядналася, і я проста пачаў забіваць на працу. Паспрабаваў змяніць асноўную мову праграмавання на іншую, таму што на ёй часцей трапляюцца кароткія цікавыя праекты. У цэлым атрымалася, але тут многіх пачалі звальняць, і я са сваімі зменамі моў і без актыўнага праекта папоўніў шэрагі беспрацоўных.

Амаль адразу знаёмы прапанаваў пайсці ў іншую кампанію. Закінуў рэзюмэ з упорам на новую мову, якую вывучыў. Яны ж у тэорыі гатовыя былі ўзяць мяне на пазіцыю з асноўнай мовай, дзе ў мяне ўжо ёсць досвед. Ад такога варыянту я адмовіўся і вярнуўся ў Мінск. Тут таксама крыху шукаў працу па новай мове. Але больш глядзеў ужо іншыя, не айцішныя варыянты. Тым больш што для жыцця мне патрэбна не вельмі шмат грошай. Высокая зарплата не была нейкім значным стымулам, куды важней было знайсці нешта цікавае.

У рэшце рэшт я «праеў» ужо амаль усе свае назапашванні. Застаўся, хутчэй, аварыйны запас, нават менш, чым хацелася б. Таму пачаў вельмі актыўна шукаць працу. І другі тыдзень працую ў «Яндэкс Ежы».

У мяне ўжо ёсць некаторыя планы з працай праз месяц/два. Нават калі з імі нічога не выгарыць, хачу знайсці плюс/мінус цікавую працу. Таму магчымасць хутка сысці з бягучай працы — гэта для мяне галоўны плюс «Яндэкс Ежы».

Ну і дадаткова дзякуючы ёй я вырашаю задачу мінімум: не траціць больш свае запасы і выйсці хаця б у нуль. А лепш хоць у які-небудзь плюс. Для гэтага мне трэба вельмі мала: зараз я папрацаваў чатыры дні ў тыдзень па дзве-тры гадзіны, і цалкам магчыма, што гэтага будзе дастаткова. Заставацца ў «Яндэкс Ежы» надоўга і працаваць 24/7 дзеля адносна буйных заробкаў я не хачу

У робатаў-кур’ераў не вельмі веру, асабліва ў нас. За мяжой я бачыў дронаў-дастаўшчыкоў, здаецца, ад Amazon. Але ўзровень зарплат там нашмат вышэйшы за наш, а цана робата будзе такая ж. Цалкам магчыма, што ў нас работнік-чалавек абыдзецца танней за робата.

Плюс адна справа — гэта скінуць пасылку на газон, а зусім іншая — даставіць у шматпавярховы дом. Хоць у Расіі, нібыта, таксама развіваецца гэтая тэма, але ў поўнае выцясненне людзей-кур’ераў робатамі ў бліжэйшы час я не веру. Ёсць жа яшчэ ўсялякія міні-праблемы: забраць заказ, звязацца з кліентам і нешта дадаткова высветліць, патэлефанаваць у дамафон і трапіць унутр.

Магчыма, паступова робаты будуць з’яўляцца і гэта неяк паўплывае на ўмовы працы для кур’ераў. Напрыклад, зарплата стане меншай. Але наўрад ці дзе-небудзь праз год дастаўляць пасылкі будуць выключна робаты — мне гэта здаецца малаверагодным.

Зрэшты, для мяне гэта не надта важна. Працу ў дастаўцы я лічу часовай (хоць хто ведае). А сам дастаўкай не карыстаюся. Калі праз паўгода і праўда з’явіцца нейкая новая тэхналогія, якая дазволіць імгненна ўсіх дастаўшчыкаў замяніць на робатаў — мне будзе абяыякава.

Дастаўка як (амаль) сталае месца працы: «Працу гэтую я не люблю»

Сяргей* у Беларусі шмат гадоў працаваў у ІТ, але пасля пераезду ў Польшчу на фоне выгарання так і не змог атрымаць офер. Спрабаваў працаваць у таксі, а затым стаў кур’ерам:

— Ужо гады паўтара працую ў дастаўцы ў Кракаве. Пайшоў у дастаўку, таму што не знайшоў працу па асноўнай спецыяльнасці. Працу гэтую я не люблю. Перш за ўсё з-за непаважлівых адносін (як да прыслугі) і з боку работнікаў грамадскага харчавання, і з боку кліентаў.

Часам вельмі доўга даводзіцца чакаць замову, хоць табе сказалі, што ён будзе гатовы праз пару хвілін. Сядзіш і чакаеш 15-20 хвілін. Зараз я намагаюся прынцыпова такія заказы адмяняць, асабліва калі попыт высокі. Не разумею, што перашкаджае наладзіць свае сістэмы так, каб кур’ер прыязджаў да таго моманту, калі замова гатовая або амаль гатовая. Дзякуй богу, кур’ераў зараз як сабак.

Была адна кропка, якая заўсёды выклікала кур’ера хвілін за 20 да гатоўнасці заказу. Я дзёўб падтрымку убера, і нібыта стала лепш: цяпер да моманту майго прыезду амаль заўсёды гатова, або чакаць трэба ўжо не так доўга, як раней. Падобна на тое, што рэстараны мэтанакіравана раней часу адзначаюць, што заказ гатовы, каб кур’ер прыехаў хутчэй.

Але асноўная прычына, па якой я не люблю гэтую працу — гэта невялікія грошы, якія тут можна зарабіць. Часта гэта $50-60. За 9-10-11 гадзін працы гэта нішто. Асабліва калі ўлічыць падаткі, страхоўку, выдаткі на паліва, амартызацыю і іншыя выдаткі на аўтамабіль.

Зарплаты дастаўшчыка хапае толькі на ежу і на кватэру. Калі ўлічыць, што машыну я набыў за назапашванні, можна лічыць, што на рахунку ў мяне нуль. Усё выдаткоўваецца, назапашванні рабіць не атрымліваецца. Машыну па магчымасці рамантую сам, таму што рабіць гэта на СТА вельмі дорага. Нядаўна вось ГРМ памяняў у сэрвісе: праца плюс запчасткі абышліся прыкладна ў тысячу злотых ($270).

У рэаліях Кракава я не магу ўявіць, як наземныя або паветраныя робаты ў прынцыпе змогуць праехаць да месца дастаўкі або прызямліцца побач з ім. Дарэчы, чат GPT са мной у гэтым пытанні згодны. Вось што ён піша:

«Пішу былому канструктыўна». Якія AI выкарыстоўваюць у Беларусі (дзе нельга ChatGPT) праграміст, капірайтар, мастак, адзінокая маці і іншыя

Па тэме

«Пішу былому канструктыўна». Якія AI выкарыстоўваюць у Беларусі (дзе нельга ChatGPT) праграміст, капірайтар, мастак, адзінокая маці і іншыя

«Ты абсалютна лагічна разважаеш, і насамрэч ты маеш рацыю. У рэальных умовах Кракава (асабліва ў цэнтры) наземныя і паветраныя робаты-дастаўшчыкі зараз практычна немагчыма рэалізаваць. Давай разбярэм па пунктах, чаму так — і дзе гэта ўсё ж магло б працаваць:

1. Гарадская структура. Стары цэнтр Кракава — вузкія вуліцы, брукаванка, бардзюры, лесвіцы, пешаходныя зоны. Робату там проста няма дзе ехаць: занадта цесна і шмат перашкод. Нават у новых раёнах ёсць высокія бардзюры, шчыльная забудова, прыпаркаваныя аўто, а ходнікі не заўсёды шырокія. Наземны робат накшталт Starship або Yandex Rover проста не зможа ехаць, не замінаючы пешаходам і раварыстам.
2. Прававыя абмежаванні. Палёты дронаў у гарадской рысе ў Польшчы строга рэгулююцца Urzędem Lotnictwa Cywilnego (Упраўленнем грамадзянскай авіяцыі). Для камерцыйных даставак дронам патрэбны сертыфікат BVLOS (для палёту па-за бачнасцю аператара), дазволы на кожны маршрут і адсутнасць людзей пад трасай. А Кракаў — горад з густым насельніцтвам, ахоўнымі [гістарычнымі] зонамі (Вавель, Рынак, Казімеж) і забаронамі на палёты над зонамі geofencing.
3. Інфраструктура. Няма абсталяваных «пунктаў прыёму» для робатаў. Закрытыя двары, дамафоны, калiткі, пад’езды без доступу. Нават калі робат пад’едзе — як ён перадасць заказ? Праз дамафон? Праз агароджу? У Польшчы пакуль няма масавых рашэнняў накшталт smart lockers з аўтаномным прыёмам ад дрона/робата.
4. Дзе гэта можа працаваць? На агароджаных тэрыторыях кампусаў, вялікіх бізнес-паркаў або лагістычных зон (напрыклад, ваколіцы Balice, Skawina, Nowa Huta). У тэставых калідорах — напрыклад, на тэрыторыі UJ або AGH можна было б запусціць пілотны праект з наземнымі робатамі паміж карпусамі.

Выснова: у рэаліях Кракава 2025 года наземныя робаты [могуць выкарыстоўвацца] толькі ў тэставых зонах, не ў цэнтры. Паветраныя дроны забаронены ў жылых і гістарычных раёнах. Рэальныя альтэрнатывы — кур’еры на роварах і электрасамакатах (і гэта актыўна развіваецца)».

Дадам, што ў Мінску, дзе ёсць шырокія тратуары, робаты-дастаўшчыкі, можа быць, і змогуць працаваць. Недзе ў свежых спальных раёнах, якія будавалі з размахам і з запасам месца.

* — імя апавядальніка зменена

Пасля 12 гадоў у ІТ стаў кур’ерам. Айцішнік шукае працу — просіць супольнасць дапамагчы

Па тэме

Пасля 12 гадоў у ІТ стаў кур’ерам. Айцішнік шукае працу — просіць супольнасць дапамагчы