Айцішнікі згодныя выйсці ў дэкрэт замест жонак — але выкацілі ўмовы. Абмяркоўваем праект

У Беларусі плануюць увесці аплатны адпачынак для бацькі пры нараджэнні дзіцяці.

З 2020 года ў Працоўны кодэкс быў уведзены новы від сацыяльнага адпачынку — кароткатэрміновы адпачынак для бацькі, які ён можа ўзяць у першыя 6 месяцаў з дня нараджэння дзіцяці. Зараз мінпрацы працуе над зменамі ў кодэксе, «абмяркоўвае з наймальнікамі прапанову ўсталяваць аплатны адпачынак для бацькоў на парытэтнай аснове — за кошт наймальніка і сродкаў сацыяльнага страхавання».

За дэкрэт

«З лёгкасцю пагадзіўся б, калі б яе праца прыносіла больш грошай, чым мая»

Дзмітрый*, сапорт-тэставальнік, досвед у ІТ — 6+ месяцаў:

— Мая жонка цяпер у «дэкрэце». Магу сказаць, што з лёгкасцю пагадзіўся б узяць адпаынак па доглядзе за дзіцём замест яе, калі б яе праца прыносіла больш грошай, чым мая.

Зараз нашаму малому 6,5 месяцаў. Калі ён нарадзіўся, я яшчэ не быў афіцыйна працаўладкаваны, таму цягам двух месяцаў дзяліў з жонкай клопат пра яго. А потым выйшаў на працу.

Мы з жонкай плануем, што яна прабудзе ў «дэкрэце» яшчэ 1,5 года — а далей аддадзім дзіця ў сад (яму будзе 2 гады), і яна выйдзе на працу. У яе будзе камфортны графік, а ў мяне — гібрыдны фармат працы, думаю, у нас атрымаецца сумясціць бацькоўства і працу.

«Гэта агульная практыка для ЗША: многія стартапы і бігтэх такое прапануюць»

Сяргей*, менеджар, у ІТ — 15 гадоў:

— 10 гадоў таму, калі нарадзілася нашае дзіця (мы з жонкай у той час жылі ў Беларусі), — у нас не было выбару: у дэкрэт пайшла жонка.

Зараз, папрацаваўшы з калегамі з ЗША і маючы магчымасць пайсці ў дэкрэт як бацька, я б на 100% ёй скарыстаўся. Упэўнены, што гэта моцна палегчыла б нам жыццё — я мог бы правесці больш часу з маленькім дзіцём, а ў маёй жонкі было б значна больш опцый.

У нас у кампаніі любы з бацькоў, незалежна ад полу, атрымлівае 18 аплатных тыдняў «дэкрэту» (і так, гэта агульная практыка для ЗША: многія стартапы і бігтэх такое прапануюць). Мой калега правёў 18 тыдняў дома з дзіцём і як раз цяпер вярнуўся да працы. Гэта вельмі крута! Ён дужа рады, і мы радыя за яго.

Ты можаш узяць 18 тыдняў адразу, а можаш пазней — напрыклад, каб змяніць жонку, якая, выкарыстаўшы свае 18 тыдняў, выходзіць на працу. Але мае калегі найчасцей рабілі так: 18 тыдняў адразу пасля нараджэння дзіцяці бралі і бацька, і маці. Потым бацька вяртаўся да працы, а маці брала яшчэ 3–6 месяцаў за свой кошт, а затым яны наймалі няню.

«У працуючай мамы павінна быць „аддалёнка“, каб карміць дзіця грудзьмі»

Ігар*, фулстэк-распрацоўшчык, у ІТ 16 гадоў:

— У мяне трое дзяцей — усе яны ўжо школьнікі. У свой час мы з жонкай рабілі так: перад нараджэннем кожнага дзіцяці я «набіраў» дні аплатнага адпачынку — а потым браў адразу 1,5–2 месяцы. Атрымліваўся міні-«дэкрэт».

І яшчэ адна важная ўмова: у працуючай мамы павінна быць «аддалёнка», каб карміць дзіця грудзьмі. Мне цяжка ўявіць, як жанчына можа захаваць грудное кармленне, калі кожную раніцу ідзе ў офіс і вяртаецца толькі пад вечар. І я супраць таго, каб карміць дзяцей сумессю, калі гэта можа рабіць мама.

Хтосьці скажа: ну, няма такой магчымасці, а жонка зарабляе больш за мужа — тады я б разгледзеў варыянт з падзелам «дэкрэту»: у гэтым выпадку спачатку за дзіцём даглядае жанчына, пакуль корміць яго грудзьмі, а потым яе змяняе мужчына.

«Я б выйшаў у „дэкрэт“, калі б жонка захацела гэтага i фінансава мы маглі б гэта дазволiць сабе»

Аляксандр*, e-learning content specialist, у IT — 9 год:

— Я б выйшаў у «дэкрэт» замест жонкі, калі б яна захацела гэтага i фінансава мы маглі б гэта дазволiць сабе. А гэта магчыма, калi жанчына добра зарабляе (а мая жонка якраз зарабляе больш за мяне), альбо калi сям’i хапае на жыццё назапашаных раней грошай. 

Думаю, я змог бы займацца малым з першых дзён яго жыцця, але спачатку мне б спатрэбiлася дапамога/кансультацыя жонкі. Гэта ж вельмі адказна! Ну i патрэбна добра падрыхтавацца: пачытаць кнігі, пракансультавацца з тымi, у каго ёсць вопыт.

Супраць дэкрэту

«Адсутнасць маці ў выхаванні дзіцяці развівае траўмы, якія потым не лечацца нічым»

Канстанцін*, Principal/Lead QA, 10+ гадоў у ІТ:

— Я не хачу нікога павучаць, але, здаецца, у базавай псіхалогіі чалавека прапісана, што да 2–3 гадоў (да працэсу сепарацыі) дзіця — гэта частка маці, яно не ўсведамляе сябе як самастойную асобу, і адсутнасць маці ў выхаванні дзіцяці развівае траўмы, якія потым не лечацца абсалютна нічым.

Да чаго я гэта: сама практыка «невыхавання» дзіцяці ў першыя 2 гады — гэта шлях да разбурэння будучага пакалення, што можна назіраць у Штатах, дзе «дэкрэт» добра калі доўжыцца 3–6 месяцаў, і шмат дзе яшчэ.

Я разумею, што жанчыны маюць такія ж правы, як і мужчыны, на кар’еру і самаразвіццё, але тут трэба прымаць рашэнне: або дзеці, або кар’ера. Ну або траўмаваныя дзеці, выхаваныя незразумела кім.

Мая жанчына зарабляе 30% ад маёй зарплаты, і мы б фізічна не змаглі выжыць на яе заробак. І не таму, што яна не можа — а таму што не хоча і ў яе іншыя прыярытэты ў жыцці. Плюс на дадатак пытанне дыстанцыі: на паўгода/год тэарэтычна яшчэ пайсці можна — і то прыйдзецца паралельна працаваць парттайм або нешта вывучаць, таму што калі я выпаду з рынку, то потым нават сябе не змагу забяспечыць.

Увогуле я не ведаю ніводнага грамадства (спадзяюся, такія ёсць), якое б дастаткова фінансавала гэтае пытанне. Можа, у нейкіх паўночных краінах Еўропы і тое наўрад ці. Але на нізкую нараджальнасць скардзяцца ўсе, а ў некаторых краінах, напрыклад, у Японіі, з нараджальнасцю наогул катастрофа.

Я ўжо маўчу пра медыцыну ў Беларусі і ў цэлым. Гэта асобнае, нявырашанае пытанне. У Польшчы наогул каменны век, аборты забароненыя, нават па медыцынскіх паказаннях амаль немагчыма зрабіць. Адразу ўзнікае жаданне дзяцей заводзіць!

Хаця, калі б «дэкрэт» для бацькоў на 3–6 месяцаў (каб падтрымаць жонку, так бы мовіць) аплочвалі працадаўцы, то многія, напэўна, пагадзіліся б.

«Ідэя „дэкрэту“ для мужчын асабіста мне здаецца мёртванароджанай»

Ігнат*, распрацоўшчык, 12 гадоў у ІТ:

— Мне 32 гады, я распрацоўшчык з Мінска, і мы з жонкай (яна таксама працуе ў ІТ) зараз якраз плануем дзіця. У цэлым пытанне майго выхаду ў дэкрэт ці нават падзелу яго напалову мы ўсур’ёз не разглядаем, але неаднаразова абмяркоўвалі, і я магу падзяліцца сваімі разважаннямі на гэты конт.

Апошнім часам мне рэгулярна трапляюцца тэксты і ролікі, што заклікаюць жанчын дзяліць дэкрэт з мужамі і патрабаваць ад працуючых мужчын пасля працы цалкам браць дзіця на сябе. Ва ўсіх гэтых матэрыялах асобна агаворваецца, што машыну і кватэру мужчына павінен забяспечыць загадзя і самастойна.

Уласна, таму першая ўмова — купля машыны і кватэры напалову. Калі мы з жонкай (тады яшчэ дзяўчынай) пачалі жыць разам, у мяне ўжо была жылплошча, прыдатная для дзяцей, і машына, якую я купіў новай у салоне. Яе назапашванні, нягледзячы на параўнальны стаж працы (яна на год маладзейшая за мяне), не перавышалі памеру аднаго яе заробку.

Жывём мы ў двухпакаёўцы — гэтага дастаткова для пачатку, але калі вырашым не спыняцца на першым дзіцяці, то за час майго патэнцыйнага знаходжання ў дэкрэце жонцы трэба было б назапасіць хаця б на эквівалент аднаго пакоя. У сённяшніх умовах, калі ўсё пойдзе добра, на пашырэнне жылплошчы грошы я ўжо падрыхтаваў (глядзі папярэдні пункт).

Пры гэтым назапашаныя грошы не павінны ляжаць без справы. Цяпер я актыўна інвестую, чытаю адпаведныя блогі і падказваю жонцы, што ёй рабіць з уласнымі фінансамі. Пакуль што атрымліваецца падтрымліваць прыбытковасць істотна вышэйшую за інфляцыю. Ісці ў дэкрэт я гатовы толькі пры ўмове, што гэтую адказнасць з мяне таксама здымуць.

І, натуральна, на яе плячы легла б неабходнасць забяспечваць годныя ўмовы жыцця для нашай сям’і. Цяпер на дваіх у нас ідзе на жыццё $1,5–2 тысячы (уключаючы падарожжы і абнаўленне тэхнікі), мяркую, гэтай сумы павінна хапіць і з дзіцём, улічваючы, што частка выдаткаў відавочна адпадзе.

Кватэра і машына, набытыя жонкай самастойна (і аформленыя як сумесна набытая маёмасць, каб пры разводзе падзяліць іх напалову), і заробак у два разы вышэйшы за мой (зараз у нас прыкладна так, толькі наадварот).

У каментары, упэўнены, набягуць шмат жанчын, якія палічаць гэтыя ўмовы невыканальнымі, але пункты з гэтага спісу я альбо ўжо выканаў, альбо не бачу перашкодаў для іх выканання ў будучыні. Тое ж самае можна сказаць пра маіх сяброў-айцішнікаў, што вырашылі завесці дзяцей. На думку многіх, унёсак мужчыны ў выхаванне дзіцяці абмяжоўваецца першымі 11 хвілінамі, і, магчыма, гэта нават праўда для нейкіх глухіх райцэнтраў, але ў адукавана-заможных колах Мінска я бачу менавіта тую карціну, якую пастараўся апісаць вышэй.

У цэлым ідэя «дэкрэту» для мужчын асабіста мне здаецца мёртванароджанай, не ў апошнюю чаргу таму, што ў знаёмых мне дзяўчат адсутнічае нават аддаленае разуменне фінансавай граматнасці і назапашванняў. Зыходзячы з узроўню даходу, які закрывае іх бягучыя патрэбы, яны ўпэўненыя, што жыццё пройдзена, і далей можна не развівацца.

Мая жонка — не першая дзяўчына, з якой мы абмяркоўвалі падзел дэкрэту. Упершыню ўсур’ёз я пачуў гэтую ідэю ад сваёй тагачаснай дзяўчыны яшчэ ў далёкім 2018 годзе. Праблема была ў тым, што яна працавала на даволі нізкааплатнай працы, і на мае слушныя пытанні пра тое, як яна ўяўляе сабе жыццё з дзіцём на $300, я выразнага адказу не атрымаў.

Пазней я сустракаўся з паспяховай дзяўчынай на два гады старэйшай за мяне, якая ў 30 займала досыць высокую пасаду ў банку і зарабляла параўнальна з сярэднім узроўнем у ІТ. Яна, наадварот, успрымала дэкрэт як магчымасць адпачыць: да высокага заробку прыкладаўся ненарміраваны працоўны дзень, які лёгка мог расцягнуцца да 12 і больш гадзін.

Падсумоўваючы, я б сказаў, што гатовы зняць частку абавязкаў са сваёй жонкі. Праблема ў тым, што я не гатовы рабіць гэта аднабаковым парадкам. І пакуль жанчыны не зменяць свайго падыходу да фінансавага планавання, ні пра які роўны дэкрэт, мне падаецца, не можа быць і гаворкі.

* Імёны спікераў змененыя на іх просьбу.

«Скрыла ребёнка». Как айтишницы совмещают младенцев и работу

По теме

«Скрыла ребёнка». Как айтишницы совмещают младенцев и работу

«Так отвратительно себя ещё не чувствовала». Как айтишницы выходят из декрета

По теме

«Так отвратительно себя ещё не чувствовала». Как айтишницы выходят из декрета