10 галоўных падзей са свету ІТ — вынікі 2024

Google — манапаліст

Сёлета амерыканскі ўрад узмацніў ціск на бігтэх. Самым гучным судовым працэсам стаў пазоў Міністэрства юстыцыі ЗША супраць Google. Ведамства абвінаваціла кампанію ў дамінаванні на рынку анлайн-пошуку і рэкламы. Першапачаткова пазоў быў пададзены ў 2020 годзе, у жніўні гэтага года федэральны суддзя Аміт Мехта прызнаў Google манапалістам на рынку пошукавых сістэм. Мінюст прапанаваў радыкальныя меры вырашэння праблемы, уключаючы прымусовы продаж браўзера Chrome і аперацыйнай сістэмы Android, каб аслабіць манапольнае становішча карпарацыі. Акрамя таго, ведамства хоча абавязаць Google дзяліцца пошукавымі данымі з канкурэнтамі і забараніць эксклюзіўныя пагадненні, якія забяспечваюць Google статус пашукавіка па змаўчанні. Кампанія катэгарычна супраць такіх мер: наўзамен яна прапаноўвае скасаваць эксклюзіўныя пагадненні, але не хоча расставацца з ключавымі актывамі. Чакаецца, што канчатковае рашэнне ў справе будзе прынятае налета.

Intel падае

Вытворца сутыкнуўся з сур’ёзнымі выклікамі сёлета, якія істотна паўплывалі на яго пазіцыі ў паўправадніковай галіны. У другім квартале Intel зафіксавала рэкордную чыстую страту ў памеры $1,6 мільярда, што прывяло да зніжэння прагнозу гадавой выручкі на 19%. Кіраўніцтва абвясціла аб планах скараціць 15% персаналу (каля 15 тысяч супрацоўнікаў), каб зэканоміць $10 мільярдаў у 2025 годзе. Кампанія сутыкнулася з цяжкасцямі ў засваенні перадавога тэхналагічнага працэсу 18А (1,8 нм). Тэхналагічныя адставанне ад канкурэнтаў, такіх як TSMC, узмацняецца: высокі працэнт браку і нестабільная праца новых працэсараў уплываюць на рэпутацыі лідара рынку. Пагаршэнне фінансавых паказчыкаў і правал стратэгіі развіцця вымусіў раду дырэктараў Intel звольніць генеральнага дырэктара кампаніі Пэта Гелсінгера. У лістападзе Intel была выключаная з індэкса Dow Jones, дзе яе замяніла Nvidia.

Аддаленая праца скончылася

Тэхналагічныя кампаніі пастрожваюць карпаратыўную палітыку: усё больш працадаўцаў патрабуе ад супрацоўнікаў вяртання да офіснай працы. Дагэтуль ІТ-галіна лідзіравала сярод іншых індустрый: напрыклад, у ЗША ў айцішнікаў быў самы высокі працэнт аддаленых работнікаў (каля 67%). Самым гучным скандалам стала рашэнне Amazon вярнуць работнікаў у офісы да студзеня 2025 года. Супрацоўнікам гэта не спадабалася: больш за 500 работнікаў падпісала адкрыты ліст да кіраўніцтва з заклікам перагледзець палітыку вяртання ў офіс, іншыя ладзілі акцыі пратэсту каля офісаў кампаніі. Amazon сутыкнулася з праблемамі адмовы ад аддаленай працы: у офісах не хапае працоўных месцаў для размяшчэння ўсіх супрацоўнікаў, нязгодныя звальняюцца, незадаволенасць жорсткімі мерамі расце. Аднак гендырэктар кампаніі Эндзі Джасі настойвае на поўнай адмове ад аддаленай працы, паказваючы на аналагічныя рашэнні ў іншых кампаніях. Значная частка бігтэху паступае гэтак жа: Google, Meta, Apple, Microsoft увялі патрабаванні вяртання супрацоўнікаў у офісы. Прыкладна 90% кампаній плануюць адмовіцца ад аддаленай працы да канца гэтага года.

TikTok у чаканні забароны

Палітыка ўсё мацней уплывае на тэхналагічную галіну. Паказальным прыкладам стала прыняцце ў ЗША закона аб прымусовым продажы TikTok (PAFACA). Згодна з дакументам, мацярынская кампанія ByteDance абавязаная прадаць сацсетку некітайскай кампаніі да 19 студзеня 2025 года, у адваротным выпадку праграма будзе заблакаваная на амерыканскай тэрыторыі. TikTok аспрэчыў закон, сцвярджаючы, што ён парушае правы 170 мільёнаў амерыканскіх карыстальнікаў сацсеткі. Тым не менш федэральны апеляцыйны суд падтрымаў забарону. Цяпер рашэнне мае выказаць Вярхоўны суд ЗША, хоць абраны прэзідэнт Дональд Трамп ужо папрасіў суд адтэрмінаваць забарону. TikTok мае цяжкасці і ў іншых рэгіёнах: у Румыніі сацсетку падазраюць ва ўплыве на прэзідэнцкія выбары — і Еўракамісія пачала расследаванне, а ўрад Албаніі зусім забараніў праграму на год праз забойства падлетка, якое меркавана адбылося ў сувязі з негатыўным уплывам сацсеткі.

Трамп перамог

Перамога на прэзідэнцкіх выбарах у ЗША Дональда Трампа прывяла да ажыятажу на рынку крыптавалюты: курс біткойна ўзляцеў вышэй за $100 тысяч, а крыптаэнтузіясты сталі з нецярпеннем чакаць інаўгурацыі. Вяртанне Трампа ў Белы дом можа значна паўплываць на ўсю тэхналагічную галіну. У першую чаргу ІТ-галіна чакае паслаблення рэгулявання і зніжэння падаткаў. Каманда Трампа не скупіцца на абяцанні і рыхтуе бюракратычныя чысткі: дзеля гэтага быў створаны загадкавы Дэпартамент эфектыўнасці ўрада на чале з Іланам Маскам і Вівевам Рамасвамі. Таксама Трамп прызначыў цэлую кагорту бізнэсменаў і венчурных інвестараў на ключавыя тэхналагічныя пазіцыі ў будучай адміністрацыі. Тым не менш застаецца больш пытанняў, чым адказаў, як каманда трампістаў будзе лавіраваць паміж абяцаннямі падтрымаць бізнэс, пастрожыць іміграцыйныя правілы, аднавіць гандлёвую вайну з Кітаем. Няма аднадушнасці і ў самой галіне: канкурэнты Маска з трывогай глядзяць на яго блізкія адносіны з Трампам і спробамі ўплываць на палітыку новай адміністрацыі.

Дурава арыштавалі

Самай нечаканай падзеяй адыходзячага года можна назваць затрыманне ў Парыжы генеральнага дырэктара Telegram Паўла Дурава. Арышт бізнэсмена быў часткай расследавання французскіх уладаў аб незаконнай дзейнасці ў месенджары, уключаючы эксплуатацыю непаўналетніх, продаж наркотыкаў і арганізаваную злачыннасць. Дураву выставілі абвінавачванні ў саўдзеле ў злачыннай дзейнасці праз недастатковую мадэрацыю Telegram. Ён быў вызвалены пад заклад у 5 мільёнаў еўра, цяпер яму забаронена пакідаць французскую тэрыторыю. Арышт Дурава выклікаў глабальную дыскусію аб адказнасці ўладальнікаў платформаў за мадэрацыю кантэнту і паводзіны карыстальнікаў. Telegram пайшоў на саступкі: каманда дала справаздачу аб супрацоўніцтве са спецслужбамі розных краін, узмацніла мадэрацыю і пачала адказваць праваахоўным органам на запыты.

Звольніліся не ўсе

Узровень беспрацоўя сярод ІТ-спецыялістаў вырас да 6% у жніўні гэтага года. Гэта самы высокі паказчык ад пачатку 2000-х гадоў. Рост звальненняў звязаны з пераарыентацыяй кампаній на новыя напрамкі развіцця: у прыярытэце штучны інтэлект, кібербяспека і воблачныя сэрвісы. У той жа час 69% працадаўцаў у індустрыі паведамілі пра цяжкасці з пошукам кваліфікаваных кандыдатаў на адкрытыя вакансіі. Нягледзячы на нядаўнія хвалі звальненняў, тэхналагічны сектар гатовы да росту. Паводле прагнозаў, у перыяд ад 2022 да 2032 года колькасць працоўных месцаў у сферы камп’ютараў і ІТ павялічыцца на 14%, што значна перавысіць сярэднія тэмпы росту па ўсіх прафесіях. Чакаецца, што гэтае пашырэнне прывядзе да з’яўлення прыкладна 377 500 новых працоўных месцаў на год.

AR і VR у цені

Штучны інтэлект засланіў іншы сектар — дапоўненай і віртуальнай рэальнасці, які на працягу года паступова развіваўся без лішняга шуму. Прэзентацыя гарнітуры Apple Vision Pro зноў прыцягнула цікавасць распрацоўшчыкаў: гаджат прапаноўваў карыстальнікам поўнае апусканне ў віртуальны свет. Аднак высокая цана і складанасці з інтэграцыяй праграм перашкодзілі продажам. Справа дайшла да таго, што Apple адмовілася ад абнаўлення прылады і вырашыла распрацоўваць даступнейшую версію. Значна лепш выступіла Meta, якая зрабіла стаўку на эканамічныя і даступныя мадэлі. Гарнітура Quest 3S VR, разумныя акуляры Meta Ray-Ban і прататып новай прылады Orion зрабілі кампанію лідарам галіны, хоць яшчэ год таму спробы развіваць свой метасусвет здаваліся аналітыкам правальнай задумай.

АІ паднадакучылі

Больш за ўсё ўвагі карыстальнікаў і аналітыкаў атрымала сфера штучнага інтэлекту. Змены ў гэтай галіне адбываюцца так хутка, што выклікаюць зразумелы скепсіс: крытыкі кажуць пра новую «бурбалку» і завышаныя чаканні ад тэхналогіі. Тым не менш і самі распрацоўшчыкі, і інвестары ўкладваюць значныя рэсурсы ў індустрыю АІ. Пакуль OpenAI спрабуе перайсці на камерцыйныя рэйкі і ўтрымаць лідарства, ёй на пяткі наступаюць Meta сваёй мадэллю Llama 3, Anthropic з мадэллю Claude, Perplexity, Stability AI і мноства іншых канкурэнтаў. Спрабуе выратаваць сваё становішча Google, а ўлюбёнае дзецішча Ілана Маска, стартап xAI гуляе супраць правілаў і запускае сваю мадэль Grok у сацсетку X, адмаўляючыся выконваць правілы бяспекі, якія больш-менш падзяляюць іншыя гульцы. У баку ад гонкі знаходзіцца Apple, якая не спяшаецца з рэлізамі: Apple Intelligence мае базавы набор АІ-функцый. Кампанія запэўнівае, што ёй спяшацца няма куды, бо яна хоча быць не першай, а найлепшай.

Крыптавалюта расце

У 2024 годзе крыптавалютны рынак прадэманстраваў рэкордныя паказчыкі, усталяваўшы гістарычны максімум капіталізацыі ў $2,8 трыльёна. Цана біткойна перавысіла $108 тысяч. Асноўным драйверам росту сталі прэзідэнцкія выбары ў ЗША: падтрымка Дональда Трампа і планы рэгулятарных паслабленняў узмацнілі цікавасць да крыптавалют. Dogecoin таксама атрымаў новы імпульс дзякуючы заявам аб стварэнні Дэпартамента эфектыўнасці ўрада пад кіраўніцтвам Маска. У гэты ж час біржавыя фонды на аснове біткойна, такія як BlackRock і Grayscale, павялічылі актывы пад кіраваннем да $100 мільярдаў. Аднак Ethereum сутыкнуўся з паслабленнем пазіцый: суадносіны ETH/BTC упалі да 0,033 праз канкурэнцыю з Solana і мемкойнамі, а таксама рэгулятарныя рызык.