long

Пасля 2020 года ў Беларусі фактычна знікла стартап-экасістэма, якая да гэтага падарыла свету некалькі крутых праектаў. Падаецца, у чыноўнікаў з’явіўся план, як яе аднавіць. Ён уключае новы законапраект пра стартапы і інвестыцыі, а цэнтрамі інавацый стануць універсітэты па ўсёй краіне (бо, на думку чыноўнікаў, гэта сусветная практыка). Што адбываецца са стартап-рухам у Беларусі за апошнія гады і што прыдумалі ў ПВТ — чытайце ў матэрыяле devby.

Гаворым з вядомым беларускім распрацоўшчыкам, «амбасадарам пет-праектаў» Паўлам Агафонавым пра незалежную распрацоўку прадуктаў.

У 2024 годзе ў Беларусі нарадзілася 58 993 дзяцей — гэта найгоршы паказчык за ўсю гісторыю статыстычнай справаздачнасці. Нараджальнасць у краіне падае вось ўжо 10 гадоў запар. 

Каментары розныя — ад «спакойная і зразумелая праца» да «з-за стрэсу пачаўся нейрадэрматыт».

Як амерыканскія мыты зрыкашэцяць па ІТ? Чаго наогул беларусам, уключаючы айцішнікаў, чакаць ад Трампа? Можа, амерыканская адміністрацыя ўключыць Беларусь у нейкую пакетную ўгоду, паслабіць санкцыі і выпадкова ўваскрэсіць ІТ-краіну хаця б у зомбі-варыянце з урэзаным функцыяналам? Спыталі ў экспертаў.

Кампаніі просяць айцішнікаў запісваць візітоўкі і/ці фіксуюць на відэа працэс інтэрв’ю. Навошта гэта трэба?

Завяршылася абмеркаванне законапраекта ад міністэрства адукацыі Беларусі. Адна з прапаноў — абмежаваць самазанятых рэпетытараў і трэнераў у выкарыстанні ZOOM, Google Meet і іншых замежных сэрвісаў. Разбіраліся, чаго хоча міністэрства адукацыі і што атрымае.

Гісторыя пра тое, што не трэба браць з сабой.

Фулстэк-распрацоўшчык Міхаіл жыве і працуе там, дзе «кожны сабака за Трампа». Ён і сам быў за Трампа. Пагаварылі з Міхаілам пра тое, як ён і іншыя тэхасцы — калегі і суседзі — рэагуюць на прэзідэнцкія рашэнні свайго абранніка.

У сакавіку рэпазіторый на GitHub опэнсорснага праекта Organic Maps цягам двух тыдняў знаходзіўся ў архіўным рэжыме. Потым праблему вырашылі, але выявіліся больш сур’ёзныя.

Аляксандр прадстаўляецца як «айцішнік-ветэран». За 33 гады ў ІТ (цяпер яму 55+) быў і праграмістам, і менеджарам, і топ-менеджарам. Цяпер проста піша код як фулстэк-распрацоўшчык на фрылансе. І гэта яго асабісты спосаб барацьбы з эйджызмам і сістэмай. devby пагутарыў з Аляксандрам пра рынак у 1992—2025, пенсіі і AI.

dev.by паразмаўляў з высокапастаўленым прадстаўніком НАТА пра еўрапейскія інвестыцыі ў defence tech, войны ў XXI стагоддзі і беларускіх хакераў.

Айцішнікі з ЗША адпраўляюць дзяцей вучыцца, напрыклад, на электрыкаў, таму што «разумовую працу возьме на сябе ШІ». Паразмаўлялі з бацькамі (экс-) старшакласнікаў з Беларусі.

Чытачы распавялі, як іх адносіны не вытрымалі выпрабавання рэлакейтам.

У ІТ-групы мноства прадуктаў і каля 1000 супрацоўнікаў. Яшчэ ў лістападзе яна заяўляла пра грандыёзныя праекты.

Алан працуе інжынерам. Жыве ў Нідэрландах, недалёка ад Амстэрдама, куды пераехаў з Беларусі па працы неўзабаве пасля падзей 2020 года. Эміграваў па праграме дасведчаны мігрант (kennismigrant). Айцішнік жыве ў арэнднай кватэры, але ў наступным годзе можа пераехаць ва ўласнае жыллё. У 2024 годзе ён атрымаў іпатэку на набыццё новага жылля. Дом пакуль на стадыі будаўніцтва, яго плануюць пабудаваць да канца 2026 года. Алан распавёў devby.io пра асаблівасці атрымання іпатэкі ў Нідэрландах на новае жыллё.

Анастасіі (імя зменена) — 21 год, яна беларуска і студэнтка Вільнюскага тэхнічнага ўніверсітэта. А яшчэ ужо 1,5 года Анастасія працуе ў мясцовай ІТ-кампаніі. Распыталі ў яе, як паступіць у літоўскую вну бясплатна і сумяшчаць працу з вучобай.

Пагадненне аб пазбяганні падвойнага падаткаабкладання з Літвой перастане дзейнічаць з 1 студзеня 2026 года. Як гэта паўплывае на звычайных беларусаў?

Толькі ўявіце сабе сітуацыю: вы ў Польшчы, жонка не працуе, ёсць дзеці — і тут вы страчваеце працу. Падаліся на ДНЖ, але не ведаеце, ці дадуць. Грошы растаюць — на жыццё засталося літаральна 170 еўра. Жонка пачала нелегальна падпрацоўваць прыбіральшчыцай, а вы, тэсціроўшчык па прафесіі, уначы ў Lidl тавары разгружаеце — і таксама не па сваіх дакументах. Гэта — гісторыя Андрэя. Ён напісаў нам, калі мы шукалі тых, хто апынуўся на самым дне, але змог знайсці выйсце.

Ці праекты канчаткова перавандруюць у Азію, Лацінскую Амерыку, Афрыку, і распрацоўшчыкі ў Еўропе застануцца ў баку? Меркаванне экспертаў.

Беларусам преференций нет. Но одна всё же есть.

Golang back-end распрацоўшчык Аляксандр Клюеў не мае профільнай лінгвістычнай адукацыі. Але ён адзін з тых, хто намагаецца перакласці ІТ-тэрміналогію на беларускую мову. Пагаварылі з ім, чаму трэба ставіць родную мову на сваіх прыладах i з якімі цяжкасцямі сутыкаюцца аматары-перакладчыкі.

«Будаўнічая галіна цалкам дысфункцыянальная», — кажа СЕО EnCata Алег Кандрашоў. І прапануе «рэанімаваць будаўніцтва»: паўтарыць поспех Генры Форда і запусціць канвеер, які будзе штампаваць модульныя дамы. А яшчэ — запусціць мабільныя заводы з гэтымі канвеерамі. Першы тэставы дом з жалезнымі сценамі і вокнамі ў падлогу ўжо пабудаваны — у ім 2 гады як жыве СЕО. А зараз у Вялікім камені дабудоўваюць тэставы завод. Ці ёсць будучыня ў праекта і якая, расказвае dev.by Алег Кандрашоў.  

Айцішнікі (і не толькі) скардзяцца, што ім тэлефануюць са школы IT Overone і прапануюць курсы для ўваходжання ў ІТ без першапачатковых навыкаў і англійскай.

dev.by прыгадаў поўную гісторыю вытворчасці самалётаў у Беларусі. Яны выпускаліся сотнямі штук! Што праўда, амаль усе вялікія поспехі авіявытворчасці пачаліся і скончыліся 75 гадоў таму.

Здаецца, зусім нядаўна стартап-рух у Мінску віраваў, а ад хлопцаў з ідэямі пра паляпшэнне свету не было як схавацца. Пра тое, што засталося ад усяго гэтага, dev.by пагутарыў з венчурным інвестарам (не інвестуе зараз праз 5-гадовую забарону на прадпрымальніцкую дзейнасць), старшынёй праўлення Angels Band Валерам Астрынскім.

У Польшчы пачалі адмаўляць расійцам, уключна з айцішнікамі з PBH, у дазволах на жыхарства і працу з прычыны «пагрозы бяспецы дзяржавы».

У беларускіх ВНУ завяршылася прыёмная кампанія. Запыталіся ў студэнтаў і выпускнікоў БДУІР, чаму яны выбралі менавіта гэты ўніверсітэт, што думаюць пра ўзровень навучання і як змянілася атмасфера ў ВНУ за апошнія два гады. Публікуем 7 меркаванняў.